Alymlar gözüň torly perdesinden täze sütün öýjüklerini tapdylar. Olar göreji dikeldip biler

  • 01.04.2025 12:30
  • 4.7k+

Ylmy barlagçylar adamda gözüň torly perdesiniň (setçatka) sütün öýjükleriniň ozal belli bolmadyk toplumyny ýüze çykardylar. Bu öýjükler körlüge sebäp bolýan keselleriň täzeçe bejergileri üçin esas bolup biler.

Torly perde ýagtylygy beýni üçin signallara öwürýär. Ýaş bilen baglanyşykly üýtgeşmeler, süýji keseli we şikesler sebäpli onuň zaýalanmagy körlügiň esasy sebäbidir. Bu faktorlar sary tegmiliň degenerasiýasy we pigmentli retinit ýaly giň ýaýran göz kesellerine sebäp bolup biler.
Alymlar munuň çözgüdini zeper ýeten öýjükleri belli bir şertlerde bedende islendik görnüşe öwrülip bilýän sütün öýjükleri bilen çalyşmagyň mümkindiginde görýärler. Alymlar torly perdäniň dokumasyny dikeltmek üçin amatly öýjükleri köpden bäri gözleýärdiler.
Topar täze barlagda düwünçegiň torly perdäniň nusgalaryny gözden geçirdi we iki görnüşi kesgitledi: adamyň gözüniň torly perdesiniň nerw dokumasynyň sütün öýjükleri (hNRSCs) we onuň pigment epitelisiniň (RPE) sütün öýjükleri. Iki görnüş hem özlerini klonlap bilýär, ýöne diňe hNRSC-ler belli bir şertlerde görejiň beýleki öýjüklerine öwrülmäge ukyply.
Barlaghanada ösdürilip ýetişdirilen şuňa meňzeş öýjükler - organoidler - eýýäm syçanlara göçürilip synag edilip görüldi, bu olaryň görüşlerini gowulaşdyrdy. Olar torly perde bilen üstünlikli birleşdiler we 24 hepdäniň dowamynda, ýagny tutuş synagyň dowamynda täsiri sakladylar.
Hünärmenler öz netijelerini Science Translational Medicine žurnalynda paýlaşdylar. Indi usulyň adamlardaky täsirini tassyklamak üçin goşmaça barlaglary geçirmeli.


düýn 20:25
3.2k+

Türkmenistanly ýaş alymlar Malaýziýada halkara innowasiýa bäsleşiginde altyn medal gazandylar

Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetiniň ýaş alymlary Malaýziýada geçirilen “Borneo Halkara innowasiýa we döredijilikli pikir bäsleşigine” (BIICC 2025) gatnaşyp, ýokary sylaglara mynasyp boldular...

düýn 19:25
3.7k+

Ýer ýüzündäki iň gadymy daşlar tapyldy. Olaryň ýaşy 4 mlrd ýyldanam köp diýlip çaklanylýar

Alymlar Kanadada ýaşy, takmynan, 4,16 mlrd ýyl bolan dag jynslaryny tapdylar. Bu gaýalar häzirki wagta çenli ýüze çykarylan Ýerdäki iň gadymy dag jynslary bolup biler diýip, Phys.org habar berýär. Olar Kwebekdäki Gudzon aýlagynyň kenaryndaky Nuwwuagittuk ýaşyldaş guşagyndan tapyldy...

düýn 18:13
2k+

Neýrofiziologlar beýniniň nädip sözlerden sözlem düzýändigini düşündirdiler

Nýu-Ýork uniwersitetiniň (ABŞ) alymlary adam beýnisiniň nädip aýry-aýry sözleri sözlemlere öwürýändigini anyklamaga kömek edýän barlagy geçirdiler. Neýrolingwistika şu çaka çenli, esasan, aýry sözleriň emele getirilişini öwrenipdi, ýöne olaryň many berýän zynjyrlara birleşiş prosesini öwrenmändi...

düýn 17:55
1.8k+

Alymlar dinozawrlaryň täze görnüşini tapdylar. Olar itiň ululygynda bolupdyr

Alymlar labrador-retriwerden (itiň bir tohumy) uly bolmadyk dinozawryň täze görnüşini tapdylar diýip, CNN habar berýär. Dinozawr Enigmacursor mollyborthwickae diýlip atlandyryldy we takmynan, 150 million ýyl ozal - ýura döwründe stegozaurlar we diplodoklar bilen birlikde häzirki Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň çäginde ýaşap geçipdir...