Kembrijde patyşa Artur hakyndaky orta asyra degişli seýrek golýazmany okamak başartdy

  • 29.03.2025 12:01
  • 3.8k+

Kembrij uniwersitetiniň barlagçylary 2019-njy ýylda uniwersitetiň kitaphanasyndan tapylan orta asyr golýazmasynyň bir böleginiň manysyny açdylar. Ol Hantingfild mülkünden alnan XVI asyra degişli resminamalaryň arasyna çatylypdyr. Alymlar üstünden 500 ýyldan gowrak wagt geçen hata düşünmek üçin iň täze tehnologiýalary ulandylar.

Bu bölek fransuz Suite Vulgate du Merlin-e degişlidir, ýagny patyşa Artur baradaky rowaýatlaryň dowamydyr.
Golýazma 1275–1315-nji ýyllara degişlidir we “Lanselot-Graal” sikliniň bir bölegidir. Biziň günlerimize şeýle tekstleriň 40-dan gowragy gelip ýetipdir we olaryň hersi özboluşlydyr. Bu bölüm ilkibaşda ser Gaweýn hakyndaky  XIV asyra degişli hekaýa hasaplandy, ýöne derňew onuň Merliniň öňki hekaýalary bilen baglanyşyklydygyny görkezdi.
Bölegiň mazmunynda iki sahna bar. Birinjisi Kambenigiň etegindäki söweşe bagyşlanýar, şonda Lot patyşa, onuň ogullary we Gaweýn sakson hökümdarlary bilen söweşýär. Ikinjisi Arturyň köşgündäki arfaçynyň eşigini geýen Merliniň peýda bolşuny suratlandyrýar.

Tekst Normand ýeňşinden soň iňlis asylzadalarynyň dili bolan köne fransuz dilinde ýazylypdyr.
Gowy saklanmandygy we juda portdygy sebäpli golýazma sanly usullar – multispektral surata alyş, 3D skaner we kompýuter tomografiýasy arkaly öwrenildi. Bu tehnologiýalar asyl nusgasyna zeper ýetirmezden, teksti dikeltmäge mümkinçilik berdi. Multispektral wizuallaşdyrma tekstiň görünmeýän bölümlerini okamaga mümkinçilik berdi. Skanirleme jildiň tikinlerini we içki gurluşyny ýüze çykardy. 3D modelleme golýazmany wirtual “açmaga” we ony asyl görnüşinde döretmäge kömek etdi.


düýn 13:04
1.9k+

Awstraliýada adam derisine has ýakyn deri nusgalary ösdürilip ýetişdirildi

Kwinslend uniwersitetiniň ýanyndaky Freýzer institutynyň barlaghanasyndan awstraliýaly alymlar ilkinji gezek doly derejede adam derisiniň gurluşyny gaýtalaýan deri nusgalaryny ösdürip ýetişdirdi. Bu barada ABC ýaýlym korporasiýasy habar berdi...

23.08.2025 12:32
5.1k+

Alymlar žiraflary dört görnüşe böldi

Halkara tebigaty goramak birleşigi (IUCN) žiraflary resmi taýdan dört görnüşe böldi. Ozal olaryň hemmesi bir görnüş diýlip hasaplanýardy diýip, Bi-bi-si belleýär. Indi ylym şu aşakdakylary tapawutlandyrýar: Demirgazyk...

20.08.2025 14:19
10k+

Hytaýda robot balygyň kömegi bilen umman çuňluklary öwrenilip başlandy

Harbiniň inženerlik uniwersitetiniň (Hytaý) ylmy gözlegçileri ummanyň energiýasynyň hasabyna hereket edýän ýumşak robot balygy döretdi. Ol umman ýaşaýjylaryna zyýan ýetirmezden onuň çuňluklaryndaky ýaşaýşy öwrenmek üçin niýetlenýär...

19.08.2025 19:02
5.1k+

Hytaýda depressiýa garşy göreşmek üçin syçanlara adam beýnisiniň öýjükleri oturdyldy

Hytaýly alymlar sütün öýjüklerinden adam beýnisiniň öýjüklerini döredip, depressiýadan ejir çekýän syçanlara oturtdylar. Synaglaryň netijesinde öýjükleriň transplantasiýasy haýwanlarda aladany, göwnüçökgünlik duýgusyny azaltdy we lezzet almak ukybyny güýçlendirdi diýip, South China Morning Post neşiri ýazýar...