Kembrijde patyşa Artur hakyndaky orta asyra degişli seýrek golýazmany okamak başartdy

  • 29.03.2025 12:01
  • 3.9k+

Kembrij uniwersitetiniň barlagçylary 2019-njy ýylda uniwersitetiň kitaphanasyndan tapylan orta asyr golýazmasynyň bir böleginiň manysyny açdylar. Ol Hantingfild mülkünden alnan XVI asyra degişli resminamalaryň arasyna çatylypdyr. Alymlar üstünden 500 ýyldan gowrak wagt geçen hata düşünmek üçin iň täze tehnologiýalary ulandylar.

Bu bölek fransuz Suite Vulgate du Merlin-e degişlidir, ýagny patyşa Artur baradaky rowaýatlaryň dowamydyr.
Golýazma 1275–1315-nji ýyllara degişlidir we “Lanselot-Graal” sikliniň bir bölegidir. Biziň günlerimize şeýle tekstleriň 40-dan gowragy gelip ýetipdir we olaryň hersi özboluşlydyr. Bu bölüm ilkibaşda ser Gaweýn hakyndaky  XIV asyra degişli hekaýa hasaplandy, ýöne derňew onuň Merliniň öňki hekaýalary bilen baglanyşyklydygyny görkezdi.
Bölegiň mazmunynda iki sahna bar. Birinjisi Kambenigiň etegindäki söweşe bagyşlanýar, şonda Lot patyşa, onuň ogullary we Gaweýn sakson hökümdarlary bilen söweşýär. Ikinjisi Arturyň köşgündäki arfaçynyň eşigini geýen Merliniň peýda bolşuny suratlandyrýar.

Tekst Normand ýeňşinden soň iňlis asylzadalarynyň dili bolan köne fransuz dilinde ýazylypdyr.
Gowy saklanmandygy we juda portdygy sebäpli golýazma sanly usullar – multispektral surata alyş, 3D skaner we kompýuter tomografiýasy arkaly öwrenildi. Bu tehnologiýalar asyl nusgasyna zeper ýetirmezden, teksti dikeltmäge mümkinçilik berdi. Multispektral wizuallaşdyrma tekstiň görünmeýän bölümlerini okamaga mümkinçilik berdi. Skanirleme jildiň tikinlerini we içki gurluşyny ýüze çykardy. 3D modelleme golýazmany wirtual “açmaga” we ony asyl görnüşinde döretmäge kömek etdi.


27.10.2025 16:42
5.6k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

27.10.2025 00:07
3.9k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...

25.10.2025 15:42
5.9k+

Gara tomzaklar maslyk bilen iýmitlenmekligi 37 million ýyl ozal özleşdiripdir

Takmynan, 37 million ýyl ozal Argentinanyň Patagon peslikleri giň otluklar bilen örtülen bolup, bu ýer gylyç dişli torbalylaryň, äpet guşlaryň hem-de tapirlere we atlara meňzeş uly ot iýiji haýwanlaryň ýaşaýan mekany bolupdyr...

25.10.2025 14:32
2.2k+

«Sanly çözgüt–2025» bäsleşiginiň saýlama tapgyry başlandy

Türkmenistanyň Aragatnaşyk ministrliginde IT-tehnologiýalaryny, emeli aňy we robot tehnikasyny ösdürmäge gönükdirilen innowasion bäsleşik — «Sanly çözgüt–2025» boýunça saýlama tapgyry geçirilýär. Bäsleşik ýedi ugurda geçiriler: emeli aň robot tehnika we awtomatlaşdyrma «akylly» oba hojalyk tehnologiýalary akylly şäher konsepsiýalary sanly lukmançylyk elektron bilim hyzmatlar ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy ...