Dünýädäki kölleriň aglabasy soňky 40 ýylda adamyň täsiri netijesinde reňkini üýtgedi

  • 20.03.2025 11:57
  • 4.9k+

Alymlar soňky 40 ýylda 67 müňden gowrak kölüň emeli hemradan alnan suratlaryny seljerip, möhüm üýtgeşmeleri gördüler - olar öňki reňklerini ýitiripdirler.

Barlagyň dowamynda 1984-nji ýyldan bäri alnan 32 million hemra suraty gözden geçirildi. Suw howdanlarynyň diňe 14% -iniň reňki öňki durkunda galypdyr diýip, Water Resources Research žurnalynda çap edilen makalada aýdylýar.
Bu hakykat suwuň hiliniň üýtgemegi, suwotularyň konsentrasiýasy, erän organiki maddalaryň akymy we beýleki faktorlar sebäpli ekoulgamda düýpli bozulmalaryň bolup geçýändigini görkezýär.
Şwesiýanyň Lund uniwersitetiniň barlagçysy Çžen Duanyň sözlerine görä, bu üýtgeşmeler howa we adam işi bilen baglanyşykly.

"Netijelerimiz kölleriň reňkiniň özgermeginiň, howanyň üýtgemeginiň we adamyň täsiriniň arasynda berk baglanyşygyň bardygyny görkezýär. Kölleriň 60% -iniň reňkinde düýpli üýtgeşmeleriň bolandygyny gördük" – diýip, alym Phys.org neşirine gürrüň berdi.

Kölüň reňki onuň ýagdaýyny görkezýär. Gök reňkler demirgazyk giňişliklerde, orta giňişlikleriň gür ilatly ýerlerinde ýaşyl, Günorta ýarym şarda gyzyl we sary reňkler has ýygy duş gelýär.
Soňky ýyllarda şeýle suw desgalarynyň köpüsiniň reňki gök reňke üýtgedi. Has mawy reňk köplenç suwuň arassadygyny görkezýär. Şeýle-de bolsa, kölüň suwunyň reňkindäki düýpli üýtgeşmeler ýokumlylygynyň artmagy ýa-da suwuň fiziki we biohimiki häsiýetine täsir edýän beýleki faktorlar ýaly, daşky gurşawdaky näsazlyklary görkezýär.
Alymlaryň pikirine görä, netijeler suw çeşmelerini dolandyrmak, gorap saklamak we daşky gurşawy goramak boýunça esaslandyrylan çözgütleri kabul etmäge kömek eder.


27.04.2025 11:59
4.2k+

Ummanlaryň gyzmagy merjenleriň 80%-den gowragyna ýok bolup gitmek howpuny salýar

Ummanlaryň temperaturasynyň ýokarlanmagy sebäpli planetanyň merjenleriň 80%-den gowragynyň reňki soldy. Halkara Merjen gaýalary başlangyjy (ICRI) tarapyndan berlen hasabatda olaryň köpçülikleýin ýok bolup gitmek howpy barada aýdylýar diýip, TASS habar berýär...

20.04.2025 14:34
3.8k+

Alymlar: Gün ýokary işjeňligiň 50 ýyllyk döwrüne girýär

Gün ýokary işjeňligiň täze döwrüne geçdi we bu, amerikan alymlarynyň maglumatlaryna görä, ýarym asyr töweregi dowam edip biler. Bu Gün tupanlaryny güýçlendirýän seýrek döwür bilen baglanyşykly diýip, ABŞ-nyň Milli atmosfera gözlegleri merkeziniň (NCAR) hünärmenleri habar berýär...

10.04.2025 16:03
15k+

Emeli hemralar Aralgum çölüniň ulalýandygyny görkezýär: Aral deňzi çekilmegini dowam edýär

Ýewropa kosmos agentligi (ESA) Aral deňziniň 2025-nji ýylyň martynda Sentinel-2 emeli hemrasy tarapyndan düşürilen suratyny çap etdi. Gazagystan bilen Özbegistanyň araçäginde ýerleşýän suw howdany bir wagtlar Merkezi...

26.03.2025 09:19
14k+

Hazar deňziniň suwunyň çekilmegi täze adalaryň döremegine we kenarýaka çäginiň üýtgemegine getirdi

Soňky üç onýyllygyň dowamynda Hazar deňziniň derejesiniň peselmegi Russiýanyň üç sebitiniň - Astrahan oblastynyň, Kalmykiýanyň we Dagystanyň kenarýaka çäginiň ep-esli üýtgemegine sebäp boldy. Bu barada Federal...