Dünýädäki kölleriň aglabasy soňky 40 ýylda adamyň täsiri netijesinde reňkini üýtgedi

  • 20.03.2025 11:57
  • 5.1k+

Alymlar soňky 40 ýylda 67 müňden gowrak kölüň emeli hemradan alnan suratlaryny seljerip, möhüm üýtgeşmeleri gördüler - olar öňki reňklerini ýitiripdirler.

Barlagyň dowamynda 1984-nji ýyldan bäri alnan 32 million hemra suraty gözden geçirildi. Suw howdanlarynyň diňe 14% -iniň reňki öňki durkunda galypdyr diýip, Water Resources Research žurnalynda çap edilen makalada aýdylýar.
Bu hakykat suwuň hiliniň üýtgemegi, suwotularyň konsentrasiýasy, erän organiki maddalaryň akymy we beýleki faktorlar sebäpli ekoulgamda düýpli bozulmalaryň bolup geçýändigini görkezýär.
Şwesiýanyň Lund uniwersitetiniň barlagçysy Çžen Duanyň sözlerine görä, bu üýtgeşmeler howa we adam işi bilen baglanyşykly.

"Netijelerimiz kölleriň reňkiniň özgermeginiň, howanyň üýtgemeginiň we adamyň täsiriniň arasynda berk baglanyşygyň bardygyny görkezýär. Kölleriň 60% -iniň reňkinde düýpli üýtgeşmeleriň bolandygyny gördük" – diýip, alym Phys.org neşirine gürrüň berdi.

Kölüň reňki onuň ýagdaýyny görkezýär. Gök reňkler demirgazyk giňişliklerde, orta giňişlikleriň gür ilatly ýerlerinde ýaşyl, Günorta ýarym şarda gyzyl we sary reňkler has ýygy duş gelýär.
Soňky ýyllarda şeýle suw desgalarynyň köpüsiniň reňki gök reňke üýtgedi. Has mawy reňk köplenç suwuň arassadygyny görkezýär. Şeýle-de bolsa, kölüň suwunyň reňkindäki düýpli üýtgeşmeler ýokumlylygynyň artmagy ýa-da suwuň fiziki we biohimiki häsiýetine täsir edýän beýleki faktorlar ýaly, daşky gurşawdaky näsazlyklary görkezýär.
Alymlaryň pikirine görä, netijeler suw çeşmelerini dolandyrmak, gorap saklamak we daşky gurşawy goramak boýunça esaslandyrylan çözgütleri kabul etmäge kömek eder.


düýn 18:52
5.6k+

Dünýäde iň uly aýsberg bolan A23a tomusda üç bölege bölündi

Dünýäde iň uly aýsberg A23a tomusda, takmynan, 1000 inedördül kilometr ýitirip, üç bölege bölündi. Bu barada Arktika we Antarktika ylmy-gözleg instituty habar berýär. Institutyň maglumatlaryna görä, bir wagtyň özünde meýdany 60-dan 300 inedördül kilometre çenli bolan üç uly bölek bölündi – aýsberg öz meýdanynyň, takmynan, 36%-ini ýitirdi...

15.08.2025 12:43
7.1k+

ABŞ-da öýüň üçegini deşen meteoritiň ýaşy Ýerden 20 million ýyl uly bolup çykdy

“Makdono meteoriti” adyny alan kosmos daşy iýun aýynda ABŞ-nyň Jorjiýa ştatynyň Makdono şäherindäki bir öýüň üçegini deşdi. Jorjiýa uniwersitetinden planetar geolog Skott Harris bu materialy öwrendi we meteoritiň takmynan 4,56 milliard ýyl ozal emele gelendigini kesgitledi...

02.08.2025 07:41
12k+

“Tomus, güýz, gyş, zibil...” Alymlar täze möwsümleriň dörändigini öňe sürýär

Londonyň ykdysadyýet mekdebiniň we Beýik Britaniýadaky Ýork uniwersitetiniň alymlary adamzat işiniň Ýeriň tebigy sazlaşygyny düýpgöter üýtgedendigini aýdýar. Bu hem täze möwsümleriň – “tüsse” we “zibil” möwsüminiň peýda bolmagyna getirdi diýip, ylmy gözlege salgylanyp, Live Science habar berýär...

26.07.2025 12:54
21k+

Hazar deňziniň derejesiniň peselmegi suwdaky jandarlaryň günorta süýşmegine getirdi

Hazar deňzi gözegçiligiň bütin taryhynda rekord pes derejä – ýörite Baltika ulgamy boýunça minus 29 metre ýetdi. Şeýle maglumatlary Bütinrussiýa balyk hojalygy ylmy-gözleg institutynyň Hazar şahamçasynyň hünärmenleri berýär diýip, TASS belleýär...