Marsdan kwars kristallary tapyldy. Olar özünde nämeleri gizleýär?

  • 16.03.2025 17:28
  • 4.9k+

Perseverance mars roweri Marsdaky Ýezero kraterinden kwars kristallaryny tapdy. NASA-nyň we Ýewropa kosmos agentliginiň (ESA) alymlary olaryň suw bilen baglanyşykly gidrotermiki işjeňlik şertlerinde emele gelen bolmagynyň mümkindigini aýdýarlar. Olarda gadymy durmuşyň yzlary bolup biler diýip, New Scientist habar berýär.

Ýer ýüzünde şeýle prosesler köplenç mikroorganizmleriň barlygy bilen utgaşýar. Kwars millionlarça ýyllap organiki molekulalary gorap saklamaga ukyply. NASA-nyň baş alymy Jim Grin: "Daşky gurşaw gazaply bolup ugranda ýaşaýyş daşlaryň astynda gizlenýär" - diýip belleýär.
Eger Marsyň nusgalarynda mikroblaryň yzlary tapylsa, bu Ýeriň daşyndaky ýaşaýşyň ilkinji subutnamasy bolar. Gipotezany tassyklamak üçin NASA we ESA nusgalary Mars Sample Return maksatnamasynyň çäklerinde Ýere getirmegi meýilleşdirýär. Perseverance eýýäm jynsly kapsulalary ýygnaýar. Laboratoriýa şertlerinde alymlar olary jikme-jik öwrenip bilerler.
Fransiýanyň Grenobl uniwersitetinden Pýer Bek we onuň kärdeşleri SuperCam guralyny ulanyp, Perseverance tarapyndan düşürilen suratlary seljerdiler. Suratlarda olar bir santimetr inlilikdäki uly kwarsy hem-de opal we halsedon ýaly kremnini öz içine alýan kristallary tapdylar. Olaryň gyzgyn suwdan emele gelen bolmagynyň ähtimallygy uly. Bek bu şeýle iri we arassa kristallaryň Ýer ýüzünde emele gelmeginiň ýeke-täk usulydygyny, olaryň Marsda şuňa meňzeş gelip çykyşynyň bolup biljekdigini aýdýar.
SuperCam guralynyň maglumatlary alymlara daşlarda şöhlelenýän ýagtylyk spektrini seljermäge mümkinçilik berdi. Netijeler kwars kristallarynyň ýokary derejede arassa we Perseverance-iň surata düşüren islendik beýleki jynslaryna garanyňda birleşmeler bilen az hapalanandygyny görkezdi. Eger ýaşaýyşyň yzlary tassyk bolsa, bu onuň Älemde ýaýramaklygy baradaky düşünjämizi üýtgeder. Eger beýle däl bolsa, onda alymlar, iň bolmanda, onuň ýüze çykmagy üçin zerur şertlere täzeçe gararlar.


şu gün 18:34
846

Astronom tutuş Älemiň “aýlanmagynyň” alamatlaryny tapdy

Amerikaly astronom, ABŞ-nyň Harby-deňiz obserwatoriýasynyň ylmy işgäri Waleriý Makarow tutuş Älemiň aýlanýandygyna mümkin bolan subutnamalary tapandygyny aýdýar. Üstesine-de, aýlanma ugry ençeme gezek üýtgän bolmaly diýip, Nature Astronomy žurnalyndaky ylmy gözlege salgylanyp, TASS habar berýär...

şu gün 14:13
4.2k+

Müsürde ýitirilen gadymy Imet şäheri tapyldy: ol ýerde birwagtlar köp gatly jaýlar bolupdyr

Arheologlar Müsüriň gadymy Tanis şäherinden 10 km uzaklykda, Nil deltasynyň golaýynda ýitirilen Imet şäheriniň üstüni açdy. Gazuw-agtaryş işleri Mançester uniwersitetinden Müsüri öwrenýän alym Niki Nilseniň ýolbaşçylygynda geçirildi diýip, Daily Mail habar berýär...

şu gün 14:09
1.5k+

ABŞ ýene-de hususy kosmos gämilerini uçurmak boýunça rekordy täzeledi

ABŞ bir aýda amala aşyrylan täjirçilik kosmos uçuşlarynyň sany boýunça täze rekord goýdy. Federal raýat awiasiýa edarasynyň (FAA) maglumatlaryna görä, iýun aýynda amerikan kompaniýalary jemi 21 uçuşy amala aşyrdy diýip, Space...

düýn 18:32
4.5k+

Uelsiň paýtagtynda şäher seýilgähiniň aşagyndan bürünç asyrynyň mazary tapyldy

Britaniýanyň Kardiff şäherindäki Trelaý seýilgähiniň aşagyndan meýletinçi  arheologlar bürünç eýýamynyň mazaryny tapdylar. Tapyndylar takmynan b.e. öňki 1500-nji ýylda gurlan tegelek jaýyň gapdalyndan tapyldy. Bu bina bu ýerden iki ýyl ozal gazylyp tapylypdy...