Astronomlar Saturnyň 128 sany täze hemrasyny tapdy, indi onuň 274 hemrasy bar

  • 13.03.2025 17:21
  • 2.2k+

Doktor Edward Eştonyň (Sinika akademiýasynyň Astronomiýa we astrofizika instituty, Taýwan) ýolbaşçylygyndaky halkara astronomlar topary Saturnyň 128 sany täze hemrasyny tapdy. Indi olaryň umumy sany 274-e ýetýär, bu bolsa Gün ulgamyndaky beýleki planetalaryň hemralarynyň umumy sanyndan iki esse köpdür.

Ozal hemra sany boýunça Ýupiter öňdebaryjydy, ýöne indi Saturn onuň ornuny eýeledi.

“Garaşylyşy ýaly, biz 128 sany täze hemra tapdyk” – diýip, Eşton habar berdi. Onuň aýtmagyna görä, 5-nji fewrala çenli ýagdaýa görä, 95 hemrasy bolan Ýupiter indi Saturnyň yzyndan ýetip bilmese gerek.

Ähli täze obýektler wagtlaýyn bellige eýe boldy we ýakyn aýlarda Skandinawiýanyň, Galliýanyň we Kanadanyň inuit mifologiýasynyň personažlarynyň hormatyna atlandyrylar. Olaryň köpüsi “norwegiýa toparyna” degişli bolup, bu laýyk ady tapmagy birneme kynlaşdyrýar.
Hemralar shift and stack usuly arkaly tapyldy: astronomlar yzygiderli suratlary, hereket edýän obýektleriň ýagtylygyny güýçlendirmek üçin, biri-biriniň üstüne goýup seljerdi. 128 hemranyň ählisi “durnuksyz” hökmünde kesgitlendi: olaryň uly bolmadyk göwrümi (birnäçe kilometr), uzyn orbitasy bolup, ähtimal, çaknyşyklaryň netijesinde dargan has uly asman jisimleriniň bölekleri bolsa gerek.

“Bu hemralaryň beýleki hemralar ýa-da kometalar bilen çaknyşyklarda weýran bolan hemralardan emele gelen bolmagy ähtimal” – diýip, Britan Kolumbiýasy uniwersitetinden professor Brett Gledman düşündirdi.

Bu asman jisimleriniň dinamikasyny öwrenmek Gün ulgamynyň emele geliş proseslerine, şol sanda planetalaryň göçmegine we Saturnyň halkalarynyň emele gelşine düşünmäge kömek eder.
Eşton häzirkizaman tehnologiýalaryň Saturnyň, Uranyň we Neptunyň töwereginde hemralary ýüze çykarmakda öz çägine ýetendigini belledi. Mundan başga-da, “hemra” düşünjesiniň takyk kesgitlemesiniň bolmazlygy geljekki çekişmelere sebäp bolup biler.


26.07.2025 18:29
8.7k+

Alymlar Stounhenj daşlaryny adamlaryň daşandygyny tassykladylar

Aberistuit uniwersitetiniň ylmy gözlegçileri Stounhenji emele getirýän daşlaryň bäş müň ýyldan gowrak ozal adamlar tarapyndan daşalandygyny subut etdi. Bu barada geçirilen ylmy barlaga salgylanyp, Daily Mail habar berýär...

26.07.2025 11:59
2.3k+

NASA we Hindistan Ýere syn ediş hemralaryndan iň gymmatlarynyň birini uçurmaga taýynlanýar

30-njy iýulda ABŞ-nyň Milli aeronawtika we kosmos giňişliginiň barlaglary dolandyryş gullugy (NASA) we Hindi kosmos barlaglary guramasy (ISRO) tarapyndan işlenip düzülen NISAR Ýere gözegçilik hemrasyny (NASA-ISRO Synthetic Aperture Radar) uçurmak meýilleşdirilýär...

26.07.2025 11:55
3.8k+

Günorta Koreýa 2045-nji ýyla çenli Aýda öz bazasyny gurar

Günorta Koreýa 2045-nji ýyla çenli  Aýda öz bazasynyň gurluşygyny tamamlamagy meýilleşdirýär. Aeroskosmos tehnikasy boýunça Döwlet koreý edarasy (KASA) degişli meýilnamany Tejondaky Koreýanyň Milli gözleg gaznasynda geçirilen ýygnakda hödürledi diýip, The Korea Times habar berýär...

24.07.2025 10:31
3.1k+

Perm ülkesinde Ýerdäki iň gadymylara degişli jandarlaryň yzlary tapyldy

Russiýanyň Perm ülkesinde suwuň yza çekilmegi üýtgeşik paleontologiki açyşlara getirdi. Şirokowskiý suw howdanynyň kenarynda Ýeriň ýüzünde 550 mln ýyldan gowrak ozal ýaşap geçen gadymy köp öýjükli organizmleriň yzlary tapyldy...