Müsürde gadymy ýyrtyjylaryň näbelli görnüşiniň kelleçanagy tapyldy

  • 20.02.2025 22:50
  • 6.1k+

Müsürli we amerikaly alymlar bu açyşy Kairiň 90 km günorta-günbataryndaky Faýum oazisinde tapdylar. Olar oligosen döwrüniň gadymy ýyrtyjylary bolan giýenodonlaryň öň belli bolmadyk görnüşleriniň galyndylaryny tapdylar.

JVP žurnalynda habar berişlerine görä, bu görnüşe gadymy Müsüriň hasyllylyk hudaýy Bastetiň hormatyna Bastetodon syrtos diýen at dakyldy.
Kaýnozoý döwrüniň bu iri ýyrtyjylary köpden bäri ýewropaly ýyrtyjylaryň nesilleri hasaplanyp gelinýärdy, ýöne täze açyş olaryň aslynyň afrikalydygyny tassyklaýar.

"Ýokarda agzalan ýyrtyjynyň bitin diýen ýaly kelleçanagyny tapmak islendik paleontologyň arzuwydyr. Mundan başga-da, bastetodonyň tapylmagy giýenodonlaryň nädip ýüze çykandygy, olaryň görnüş dürlüliginiň emele gelşi we yklymlara nähili ýaýrandygy baradaky düşünjelerimizi hasam giňeltdi" - diýip, El-Mansury uniwersitetiniň ylmy işgäri Şoruk Al-Aşkar gürrüň berdi.

Gazuw-agtaryş işleri 29,5-30 million ýyllyk jynslaryň ýatan ýeri bolan Karun kölüniň golaýynda geçirildi. Täze görnüş ozal ýewropaly nesillerden hasaplanyp gelnen Pterodon urugynyň Afrika giýenodonlaryna ýakyn bolup çykdy. Bu pterodonlaryň öňki iki görnüşini gadymy Müsüriň söweş taňrysy Sehmetiň hormatyna Sekhmetops jynsyna bölmäge mümkinçilik berdi.
Giýenodonlaryň uzynlygy üç metre ýetipdir, agramy 500 kg bolupdyr we öz-özi ýitelýän dişleri bolupdyr. Bastetodonyň tapylmagy olaryň ewolýusiýasyny öwrenmekde möhüm ädim boldy.


düýn 11:41
2.2k+

Alymlar Ýerde Merkuriniň ilkinji bölekleriniň tapylandygyny habar berdiler

Afrikada tapylan iki meteorit Merkuriý planetasynyň ylma mälim bolan ilkinji bölekleri bolup çykdy. Bu barada Icarus ylmy žurnaly habar berýär. Eger ylmy çaklama tassyklansa, bu Ýerde Güne iň golaý planetanyň meteoritleriniň tapylmagyna degişli ilkinji ýagdaý bolar...

07.07.2025 10:53
3.4k+

Astronomlar ilkinji gezek goşa supernowa partlamasynyň «barmak yzyny» surata aldylar

Çilidäki Ýewropanyň günorta obserwatoriýasynyň (ESO) Örän uly teleskobyndan (VLT) peýdalanan astronomlar «Ia» görnüşli ýaş supernowa galyndysy bolan SNR 0509-67.5-iň suratyny aldylar. Onuň ýaşynyň 300-350 ýyl aralygyndadygy çaklanýar...

06.07.2025 15:46
10k+

ABŞ-da mallary goramak üçin milliardlarça tohumsyz siňekler köpeldiler

ABŞ-nyň hökümeti Tehasda we Meksikada et senagatyny Amerikanyň tropik et siňeginiň (Cochliomyia hominivorax) zabun liçinkalaryndan halas etmek üçin uly taslamany durmuşa geçirip başlady. Bu siňekler mallaryň ýarasynda ýumurtga taşlaýarlar, bu bolsa iri şahly mallaryň kesellemegine we  ölmegine sebäp bolup bilýär...

06.07.2025 15:03
11k+

Heopsyň piramidasynda hakyky gurluşykçylaryň atlary tapyldy, olar gul däl bolup çykdy

Arheologlar Heopsyň piramidasynda ozal näbelli ýazgylary tapdylar, bu onuň gurluşykçylarynyň gelip çykyşyny anyklamaga kömek edýär diýip, Daily Mail ýazýar. Müsüri öwreniji alym Zahi Hawassyň berýän maglumatlaryna görä, täze açyşlar gadymy grek awtorlarynyň piramidany 100 müň sany gullaryň gurandygy baradaky tassyklamany ýalana çykarýar...