Müsürde gadymy ýyrtyjylaryň näbelli görnüşiniň kelleçanagy tapyldy

  • 20.02.2025 22:50
  • 6.2k+

Müsürli we amerikaly alymlar bu açyşy Kairiň 90 km günorta-günbataryndaky Faýum oazisinde tapdylar. Olar oligosen döwrüniň gadymy ýyrtyjylary bolan giýenodonlaryň öň belli bolmadyk görnüşleriniň galyndylaryny tapdylar.

JVP žurnalynda habar berişlerine görä, bu görnüşe gadymy Müsüriň hasyllylyk hudaýy Bastetiň hormatyna Bastetodon syrtos diýen at dakyldy.
Kaýnozoý döwrüniň bu iri ýyrtyjylary köpden bäri ýewropaly ýyrtyjylaryň nesilleri hasaplanyp gelinýärdy, ýöne täze açyş olaryň aslynyň afrikalydygyny tassyklaýar.

"Ýokarda agzalan ýyrtyjynyň bitin diýen ýaly kelleçanagyny tapmak islendik paleontologyň arzuwydyr. Mundan başga-da, bastetodonyň tapylmagy giýenodonlaryň nädip ýüze çykandygy, olaryň görnüş dürlüliginiň emele gelşi we yklymlara nähili ýaýrandygy baradaky düşünjelerimizi hasam giňeltdi" - diýip, El-Mansury uniwersitetiniň ylmy işgäri Şoruk Al-Aşkar gürrüň berdi.

Gazuw-agtaryş işleri 29,5-30 million ýyllyk jynslaryň ýatan ýeri bolan Karun kölüniň golaýynda geçirildi. Täze görnüş ozal ýewropaly nesillerden hasaplanyp gelnen Pterodon urugynyň Afrika giýenodonlaryna ýakyn bolup çykdy. Bu pterodonlaryň öňki iki görnüşini gadymy Müsüriň söweş taňrysy Sehmetiň hormatyna Sekhmetops jynsyna bölmäge mümkinçilik berdi.
Giýenodonlaryň uzynlygy üç metre ýetipdir, agramy 500 kg bolupdyr we öz-özi ýitelýän dişleri bolupdyr. Bastetodonyň tapylmagy olaryň ewolýusiýasyny öwrenmekde möhüm ädim boldy.


15.09.2025 17:55
4k+

Ýerdäki çöllerden alnan bakteriýalaryň Aý we Mars topragynda ýaşap biljekdigi anyklanyldy

Ýerdäki çöllerde tapylan Chroococcidiopsis görnüşli sianobakteriýalar Aý we Mars topragynda ýaşamaga ukyplydygyny görkezdiler. Italiýanyň kosmos gullugynyň (ASI) barlagçylary ReBUS taslamasynyň çäklerinde şeýle netijä geldiler...

15.09.2025 09:54
4.7k+

Hytaý alymlary ilkinji gezek dinozawr ýumurtgalarynyň takyk ýaşyny kesgitledi

Hytaý alymlary ilkinji gezek ýurduň merkezi böleginde tapylan dinozawrlaryň ýumurtgalarynyň ýaşyny takyk kesgitlemegi başardy. Science XXI neşiriniň maglumatlaryna görä, täze çemeleşme hek döwrüniň klimatyny has çuň öwrenmäge mümkinçilik berer...

15.09.2025 09:48
1.4k+

Hytaý alymlary sütün öýjükleriniň kömegi bilen maýmynlaryň garramagyny haýallatdy

Hytaýyň ylymlar akademiýasynyň alymlarynyň geçiren ylmy gözlegleri adamyň genetiki taýdan güýçlendirilen sütün öýjükleriniň maýmynlarda garrama alamatlaryny haýalladyp biljekdigini görkezdi. Netijeler Cell žurnalynda neşir edildi...

14.09.2025 23:25
3.3k+

Hytaýly biologlar 36 petabaýtlyk maglumaty saklamak üçin “DNK- kassetany” döredýärler

Guandunyň Günorta ylym we tehnologiýa uniwersitetiniň alymlary sanly maglumatlary saklamagyň täze usulyny oýlap tapdylar. Olar 1980-nji ýylyň äheňindäki ýüzüne dezoksiribonuklein kislotasynyň sintetiki molekulalary çap edilen plastik lentany öz içine alýan "DNK-kassetany" işläp taýýarladylar...