Pestisidler ösümlikleriň we haýwanat dünýäsiniň 800-den gowrak görnüşine howp salýar - alymlar

  • 16.02.2025 19:25
  • 3.5k+

Hytaýly we ýewropaly alymlar pestisidleriň (ösümliklerde zyýanly mör-möjekleri zäherläp ýok edýän jisimler) haýwanlaryň, ösümlikleriň we beýleki organizmleriň 800-den gowrak görnüşine zyýanly täsir edýändigini anykladylar. Ekologlar olary ulanmagy azaltmagyň zerurdygyny bellediler. Bu barada Beýik Britaniýanyň Ekologiýa we gidrologiýa merkeziniň (UKCEH) metbugat gullugyna salgylanýan TASS habar berýär.

Barlagyň dowamynda bu maddalaryň tebigata ýetirip biljek 20 000-den gowrak täsiri seljerildi.
Pestisidler ýabany haýwanlara we guşlara aýratyn güýçli täsir edýär, olaryň ösüşini 10% we köpelişini (20-30%) haýalladýar. Mysal üçin, insektisidleri ulanmak haýwanlaryň nerw ulgamyna, fungisidler topragyň mikroflorasyna täsir edýär. Bu mikroorganizmleriň köpelmegini haýalladýar we fermentleriň işjeňligini üýtgedýär.
Ekologlar köne we täze pestisidleriň zäherli täsirleriniň arasynda düýpli tapawudyň ýokdugyny bellediler. Bu häzirki zaman derman serişdeleriniň zyýanynyň ujypsyzdygy baradaky tassyklamany şübhe astynda goýýar.

“Biziň barlagymyz pestisidleriň daşky gurşawa nähili täsir edýändigini dünýä derejesinde göz öňüne getirmäge mümkinçilik berýär. Olar zerur zyýankeş hasaplanýar. Olar bolmasa biz ýeterlik derejede azyk öndürip bilmeris, maldarlar  bolsa girdejisiz galarlar. Şeýle-de bolsa, ýygnan subutnamalarymyz olaryň ulanylyşyny azaldýan çäreleri we amaly işleri girizmegiň zerurdygyny görkezýär "-diýip, UKCEH-iň ylmy işgäri Ben Wudkok mälim etdi.

Alymlar has ygtybarly pestisidleri öndürmäge we oba hojalygynda olaryň ulanylyşyny azaltmak bilen bagly çäreleri görmäge çagyrýarlar.


düýn 17:55
2.8k+

Ýerdäki çöllerden alnan bakteriýalaryň Aý we Mars topragynda ýaşap biljekdigi anyklanyldy

Ýerdäki çöllerde tapylan Chroococcidiopsis görnüşli sianobakteriýalar Aý we Mars topragynda ýaşamaga ukyplydygyny görkezdiler. Italiýanyň kosmos gullugynyň (ASI) barlagçylary ReBUS taslamasynyň çäklerinde şeýle netijä geldiler...

düýn 09:54
3.7k+

Hytaý alymlary ilkinji gezek dinozawr ýumurtgalarynyň takyk ýaşyny kesgitledi

Hytaý alymlary ilkinji gezek ýurduň merkezi böleginde tapylan dinozawrlaryň ýumurtgalarynyň ýaşyny takyk kesgitlemegi başardy. Science XXI neşiriniň maglumatlaryna görä, täze çemeleşme hek döwrüniň klimatyny has çuň öwrenmäge mümkinçilik berer...

düýn 09:48
1.1k+

Hytaý alymlary sütün öýjükleriniň kömegi bilen maýmynlaryň garramagyny haýallatdy

Hytaýyň ylymlar akademiýasynyň alymlarynyň geçiren ylmy gözlegleri adamyň genetiki taýdan güýçlendirilen sütün öýjükleriniň maýmynlarda garrama alamatlaryny haýalladyp biljekdigini görkezdi. Netijeler Cell žurnalynda neşir edildi...

14.09.2025 23:25
3k+

Hytaýly biologlar 36 petabaýtlyk maglumaty saklamak üçin “DNK- kassetany” döredýärler

Guandunyň Günorta ylym we tehnologiýa uniwersitetiniň alymlary sanly maglumatlary saklamagyň täze usulyny oýlap tapdylar. Olar 1980-nji ýylyň äheňindäki ýüzüne dezoksiribonuklein kislotasynyň sintetiki molekulalary çap edilen plastik lentany öz içine alýan "DNK-kassetany" işläp taýýarladylar...