Pestisidler ösümlikleriň we haýwanat dünýäsiniň 800-den gowrak görnüşine howp salýar - alymlar

  • 16.02.2025 19:25
  • 3.2k+

Hytaýly we ýewropaly alymlar pestisidleriň (ösümliklerde zyýanly mör-möjekleri zäherläp ýok edýän jisimler) haýwanlaryň, ösümlikleriň we beýleki organizmleriň 800-den gowrak görnüşine zyýanly täsir edýändigini anykladylar. Ekologlar olary ulanmagy azaltmagyň zerurdygyny bellediler. Bu barada Beýik Britaniýanyň Ekologiýa we gidrologiýa merkeziniň (UKCEH) metbugat gullugyna salgylanýan TASS habar berýär.

Barlagyň dowamynda bu maddalaryň tebigata ýetirip biljek 20 000-den gowrak täsiri seljerildi.
Pestisidler ýabany haýwanlara we guşlara aýratyn güýçli täsir edýär, olaryň ösüşini 10% we köpelişini (20-30%) haýalladýar. Mysal üçin, insektisidleri ulanmak haýwanlaryň nerw ulgamyna, fungisidler topragyň mikroflorasyna täsir edýär. Bu mikroorganizmleriň köpelmegini haýalladýar we fermentleriň işjeňligini üýtgedýär.
Ekologlar köne we täze pestisidleriň zäherli täsirleriniň arasynda düýpli tapawudyň ýokdugyny bellediler. Bu häzirki zaman derman serişdeleriniň zyýanynyň ujypsyzdygy baradaky tassyklamany şübhe astynda goýýar.

“Biziň barlagymyz pestisidleriň daşky gurşawa nähili täsir edýändigini dünýä derejesinde göz öňüne getirmäge mümkinçilik berýär. Olar zerur zyýankeş hasaplanýar. Olar bolmasa biz ýeterlik derejede azyk öndürip bilmeris, maldarlar  bolsa girdejisiz galarlar. Şeýle-de bolsa, ýygnan subutnamalarymyz olaryň ulanylyşyny azaldýan çäreleri we amaly işleri girizmegiň zerurdygyny görkezýär "-diýip, UKCEH-iň ylmy işgäri Ben Wudkok mälim etdi.

Alymlar has ygtybarly pestisidleri öndürmäge we oba hojalygynda olaryň ulanylyşyny azaltmak bilen bagly çäreleri görmäge çagyrýarlar.


düýn 11:36
3.4k+

Ýapon alymlary Aýda iýmit ösdürip ýetişdirmegiň tehnologiýasyny işläp taýýarlaýarlar

Ýaponiýada Ýerden daşynda oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmek boýunça barlaglar alnyp barylýar. Tiba uniwersitetiniň ýöriteleşdirilen merkezi kosmosdaky ýaşaýşa uýgunlaşdyrmak üçin ösümlikleri ekstremal...

düýn 11:30
1.4k+

Emeli aň haýwanlaryň agyrysyny we kynçylygyny ýüz keşbinden anyklamagy öwrenýär

Alymlar haýwanlaryň ýüz keşbinden olaryň stresini, agyrysyny ýa-da kynçylyk çekip-çekmeýändigini anyklamagy başarýan emeli aň (EA) ulgamlaryny işläp düzdüler. Olaryň pikirine görä, bu innowasiýa weterinar lukmançylygyny...

18.02.2025 21:18
4.2k+

Ýaponiýada “daş, gaýçy, kagyz” oýnap bilýän biogibrid el döredildi

Tokio uniwersitetiniň we Waseda uniwersitetiniň alymlary predmetleri dolandyryp, çylşyrymly hereketleri, şol sanda “gaýçy” hereketini ýerine ýetirip bilýän biogibrid eli döretdi. Hereketi we güýji döretmek üçin...

18.02.2025 21:16
9.7k+

Italiýaly fizikler gözleg geçirip, ýumurtgany gaýnatmagyň iň gowy usulyny tapdy

Italiýaly fizikleriň topary ýokumly maddalary saklamaga hem-de belok bilen ýumurtganyň sarysynyň ideal gurluşyny gazanmaga mümkinçilik berýän ýumurtgany gaýnatmagyň iň gowy usulyny tapdy. Alymlar bu meselä ýörite...