Mikroplastikler süýdemdirijileriň beýnisine birnäçe sagatda aralaşyp «dykynlary» döredýär

  • şu gün 16:09
  • 762

Mikroplastik bölejikler bary-ýogy birnäçe sagadyň dowamynda süýdemdirijileriň beýnilerine aralaşyp bilýär. Olar damarlarda toplanyp, olaryň petiklenmegine sebäp bolýar we çişme hadysalaryny döredýär. Bu barada Hytaýyň ekologiýa ylymlary akademiýasynyň, Dýuk uniwersitetiniň (ABŞ) hem-de Singapuryň milli uniwersitetiniň alymlary tarapyndan geçirilen barlagda aýdylýar.

Synag wagtynda laboratoriýa syçanlaryna dürli ululykdaky flýuoresens plastmassa bölejikleri goşulan suw berildi. Kämilleşen wizuallaşdyryş usullarynyň kömegi bilen alymlar bu bölejikleriň bedende nähili hereket edýändigini yzarladylar. Netijede, plastik bölejikleriň bary-ýogy birnäçe sagadyň dowamynda beýniniň gan-beýni päsgelçiliginden (gematoensefalik päsgelçilikden) geçip bilýändigi ýüze çykaryldy.
Beýnide bu bölejikler gan damarlarynyň içinde «dykynlara» meňzeş üýşmeleňler döredýär. Bedeniň gorag öýjükleri (immun öýjükleri) plastik bölejikleri ýok etmek üçin olary gurşap alýarlar, ýöne bu ýagdaý tersine, bölejikleriň has köp üýşmegine itergi berýär. Netijede, beýnide çişme hadysalary, öýjükleriň zeperlenmegi we oksidleýji stres ýüze çykýar.
Üstünde synag geçirilen syçanlarda ýatkeşligiň peselmegi, hereket endikleriniň gowşamagy we çydamlylygyň azalmagy ýaly alamatlar hasaba alyndy.
Alymlar syçanlar bilen adam bedeniň gurluşynyň tapawutlydygyna garamazdan, bu netijelere aýratyn üns berilmelidigini belleýärler. Sebäbi öňki geçirilen barlaglara görä, mikroplastik bölejikleri eýýäm dünýäniň tas ähli janly-jandarlarynyň bedeninden diýen ýaly tapyldy.


13.01.2025 12:04
4.3k+

Nebithimiýa zyňyndylary howanyň howply ozon tüssesi bilen 90% hapalanmagynyň sebäbi bolup çykdy

Hytaýyň Gonkong politehniki uniwersitetiniň alymlary howanyň ozon (O3) tüssesi bilen güýçli hapalanmagynyň garaşylmadyk sebäbini ýüze çykardylar. Muňa nebit-himiýa kärhanalarynyň gyş paslyndaky zyňyndylary sebäp...

06.12.2024 15:50
5.3k+

Elektrik bilen beýniniň gyjyndyrylmagy: Alymlar ysmaz adamlaryň ýöremek ukybyny dikeltdiler

Şweýsariýaly alymlar gipotalamusyň çuňňur gyjyndyrmasy esasynda ysmaz keselini bejermegiň usulyny oýlap tapdylar. Bu usul birnäçe ýyl ýöremedik hassalarda ýöremek ukybyny dikeltmäge mümkinçilik berdi. Adatça, Parkinson...

03.10.2024 13:31
7.7k+

Alymlar sütün öýjükleriniň kömegi bilen ilkinji gezek 1-nji derejeli süýji keselini doly bejermegi başardylar

Hytaýly alymlar himiki taýdan indusirlenen sütün öýjüklerini ulanyp, 1-nji derejeli süýji keseli bolan 25 ýaşly hassany üstünlikli bejerdiler. Näsag 11 ýyl bäri bu keselden ejir çekýän eken, transplantasiýadan...

29.09.2024 11:18
8.2k+

Burunda dümewden we COVID-den goraýjy böwet döredýän spreý döredildi: onuň netijeliligi 99,99%

Brigham and Women's Hospital hassahanasynyň alymlary wiruslaryň we bakteriýalaryň bedene aralaşmagynyň öňüni alyp biljek burun spreýini işläp düzdüler. Geçirilen synaglarda PCANS spreýi COVID-19, dümew we sowuklama...