Mikroplastikler süýdemdirijileriň beýnisine birnäçe sagatda aralaşyp «dykynlary» döredýär

  • 01.02.2025 16:09
  • 5.5k+

Mikroplastik bölejikler bary-ýogy birnäçe sagadyň dowamynda süýdemdirijileriň beýnilerine aralaşyp bilýär. Olar damarlarda toplanyp, olaryň petiklenmegine sebäp bolýar we çişme hadysalaryny döredýär. Bu barada Hytaýyň ekologiýa ylymlary akademiýasynyň, Dýuk uniwersitetiniň (ABŞ) hem-de Singapuryň milli uniwersitetiniň alymlary tarapyndan geçirilen barlagda aýdylýar.

Synag wagtynda laboratoriýa syçanlaryna dürli ululykdaky flýuoresens plastmassa bölejikleri goşulan suw berildi. Kämilleşen wizuallaşdyryş usullarynyň kömegi bilen alymlar bu bölejikleriň bedende nähili hereket edýändigini yzarladylar. Netijede, plastik bölejikleriň bary-ýogy birnäçe sagadyň dowamynda beýniniň gan-beýni päsgelçiliginden (gematoensefalik päsgelçilikden) geçip bilýändigi ýüze çykaryldy.
Beýnide bu bölejikler gan damarlarynyň içinde «dykynlara» meňzeş üýşmeleňler döredýär. Bedeniň gorag öýjükleri (immun öýjükleri) plastik bölejikleri ýok etmek üçin olary gurşap alýarlar, ýöne bu ýagdaý tersine, bölejikleriň has köp üýşmegine itergi berýär. Netijede, beýnide çişme hadysalary, öýjükleriň zeperlenmegi we oksidleýji stres ýüze çykýar.
Üstünde synag geçirilen syçanlarda ýatkeşligiň peselmegi, hereket endikleriniň gowşamagy we çydamlylygyň azalmagy ýaly alamatlar hasaba alyndy.
Alymlar syçanlar bilen adam bedeniň gurluşynyň tapawutlydygyna garamazdan, bu netijelere aýratyn üns berilmelidigini belleýärler. Sebäbi öňki geçirilen barlaglara görä, mikroplastik bölejikleri eýýäm dünýäniň tas ähli janly-jandarlarynyň bedeninden diýen ýaly tapyldy.


11.03.2025 06:19
7.1k+

Ýapon alymlary çal saçlaryň peýda bolmagyny haýallatmagyň usulyny tapdy

Ýaponiýanyň Nagoýa uniwersitetiniň alymlary gök-bakja önümlerinde saklanýan lýuteoliniň saçyň çalarmak prosesini haýalladyp biljekdigini anyklady. Ylmy gözlegiň netijeleri Antioxidants žurnalynda neşir edildi....

03.03.2025 15:46
4k+

Rus alymlary rak keselini irki döwründe ýüze çykarmak üçin test işläp taýýarladylar

Ural Federal uniwersitetiniň (UrFU) barlagçylary ganyň düzümini barlamak arkaly rak keselini irki döwründe anyklamaga mümkinçilik berýän test ulgamyny ulgamyny döretdiler. Häzirki wagtda ony peşew mäziniň rak keselini...

27.02.2025 17:48
6.4k+

Hytaýda ilkinji elektrikli dirižabl synagdan geçirildi: ol ses-sedasyz uçýar we tebigata zyýan ýetirmeýär

Hytaýyň Hubeý welaýatynyň Szinmen şäherinde täze tehnologiýa synagdan geçirildi. AVIC korporasiýasynyň Aýratyn ulag serişdeleri gözleg instituty tarapyndan işlenip düzülen ilkinji elektrikli dirižabl bolan «AS700D»...

19.02.2025 11:30
2.2k+

Emeli aň haýwanlaryň agyrysyny we kynçylygyny ýüz keşbinden anyklamagy öwrenýär

Alymlar haýwanlaryň ýüz keşbinden olaryň stresini, agyrysyny ýa-da kynçylyk çekip-çekmeýändigini anyklamagy başarýan emeli aň (EA) ulgamlaryny işläp düzdüler. Olaryň pikirine görä, bu innowasiýa weterinar lukmançylygyny...