Aýda energiýa, aragatnaşyk we ýagtylyk üçin niýetlenen 100 metrlik ýedi diň oturdylar

  • 10.01.2025 17:23
  • 4.9k+

Illinoýs uniwersitetiniň talyplary NASA bilen hyzmatdaşlykda geljekde Amerikanyň Aýda guruljak bazasy üçin infrastruktura taslamasyny döretdiler. Olar  elektrik energiýasyny almak, aragatnaşygy üpjün etmek, ýük daşamak we Aý baýlyklaryny çykarmak üçin Ýeriň hemrasynda uly kömekçi stansiýa ýerleşdirmegi teklip edýärler diýip, Phys.org habar berýär.

Bu düşünje “Barlaglar, gorlary ýerinde ulanmak we ösüş üçin Trans-Aý merkezi” (Trans-Lunar Hub for Exploration, ISRU, and Advancemen) diýip atlandyryldy. Gadymy grek mifologiýasynda ilkinji Aý taňrysy, Aý hudaýynyň ejesi Selenanyň adyny göterip, gysgaldylyp THEIA (“Teýýa”) diýilýär.
Stansiýada 100 metrlik ýedi sany diň gurmak meýilleşdirilýär. Olar Aýa ýygnalan görnüşde eltiler. Diňlerde Gün panelleri we tehnika zarýad bermäge mümkinçilik berjek lazer arkaly energiýa geçiriji ulgamlar ýerleşdiriler. Şeýle hem olarda simsiz aragatnaşyk serişdeleri bolar, bu hem kosmonawtlar üçin örän möhümdir.
Mundan başga-da, diňler Aýyň Günorta polýusynyň golaýynda, Günüň hemişe pesde, gözýetimiň üstünde asyl-asyl saklanyp, hemranyň üstüne uzyn kölege düşürmek bilen,  geljekki bazanyň sebitinde ýagtylygyň kyn şertlerinde kömek etjek güýçli yşyklar bilen üpjün ediler.
Diňlerden başga-da, taslama wodorody we kislorody goşmak bilen, Aý regolitinden çeşmeleri çykarmak ulgamyny öz içine alýar. Energiýa üpjünçiligi üçin ýadro reaktorlaryny ulanmak meýilleşdirilýär. Infrastruktura Aýa Starship-iň kömegi bilen eltiler. Bu kosmos gämisiniň göterijilik ukyby, takmynan, 100 tonna, bu bolsa artygy bilen ýeterlikdir: merkez üçin ähli enjamlaryň umumy agramy 72,5 tonnadan geçmez.
“Artemida” programmasy boýunça ilkinji düşürişi 2027-nji ýylda amala aşyrmak meýilleşdirildi. THEIA taslamasy ondan soňky tapgyrlarda durmuşa geçirilip başlanar.


24.07.2025 10:24
3.3k+

Orta asyrlardan galan “ýylgyryş”: Polşadaky adada ýylgyrýan agaç ýüzi tapdylar

Torundaky (Polşa) Nikolaý Kopernik uniwersitetiniň arheologlary Polşanyň Lednisa kölüniň düýbünden ýüzüne oýulyp adamyň ýüzi şekillendirilen pürsi tapdylar. Bu açyş 2024-nji ýylda edildi, ýöne bu hakda indi resmi taýdan habar berildi...

22.07.2025 12:18
11k+

La-Palma adasynda planetanyň aýlanyşyny kamera düşürdiler

Kanar adalarynda sekiz sagatlyk taýmlaps düşürildi we onda Ýeriň aýlanyşy görünýär. Wideonyň awtory tinmar_g lakamly Reddit ulanyjysy boldy. Ol La-Palmas adasynda kamera gurnady we Star Adventurer astrotrekeriniň kömegi bilen ony asmanyň bir nokadyna gönükdirdi...

17.07.2025 18:23
10k+

Agramy 25 kg bolan Ýerdäki iň uly Mars meteoriti auksionda 5,3 mln dollara satyldy

Sotheby’s auksionynda häzire çenli Ýerde tapylan iň uly Mars meteoriti satyldy. Auksion öýüniň sosial ulgamlarynda habar berlişi ýaly, onuň üçin gutarnykly baha 4,3 mln dollar boldy. Ýygymlary we çykdajylary göz öňünde tutup, alyjy, takmynan, 5,3 mln dollar töledi...

17.07.2025 14:35
6.6k+

Amerikaly alymyň pişigi oňa eýýäm ikinji gezek näbelli bir wirusy açmaga kömek etdi

Pepper atly pişik ikinji gezek öý hojaýynyna, Floridadan mikrobiolog Jon Ledniskä täze, ozal ylma belli bolmadyk wirus ştammyny açmaga kömek etdi diýip, Gizmodo habar berýär. Pepper öýe jansyz gyzylguýruk syçany getirdi we Ledniski ony barlaghanada öwrenmek kararyna geldi...