Aýda energiýa, aragatnaşyk we ýagtylyk üçin niýetlenen 100 metrlik ýedi diň oturdylar

  • 10.01.2025 17:23
  • 4.9k+

Illinoýs uniwersitetiniň talyplary NASA bilen hyzmatdaşlykda geljekde Amerikanyň Aýda guruljak bazasy üçin infrastruktura taslamasyny döretdiler. Olar  elektrik energiýasyny almak, aragatnaşygy üpjün etmek, ýük daşamak we Aý baýlyklaryny çykarmak üçin Ýeriň hemrasynda uly kömekçi stansiýa ýerleşdirmegi teklip edýärler diýip, Phys.org habar berýär.

Bu düşünje “Barlaglar, gorlary ýerinde ulanmak we ösüş üçin Trans-Aý merkezi” (Trans-Lunar Hub for Exploration, ISRU, and Advancemen) diýip atlandyryldy. Gadymy grek mifologiýasynda ilkinji Aý taňrysy, Aý hudaýynyň ejesi Selenanyň adyny göterip, gysgaldylyp THEIA (“Teýýa”) diýilýär.
Stansiýada 100 metrlik ýedi sany diň gurmak meýilleşdirilýär. Olar Aýa ýygnalan görnüşde eltiler. Diňlerde Gün panelleri we tehnika zarýad bermäge mümkinçilik berjek lazer arkaly energiýa geçiriji ulgamlar ýerleşdiriler. Şeýle hem olarda simsiz aragatnaşyk serişdeleri bolar, bu hem kosmonawtlar üçin örän möhümdir.
Mundan başga-da, diňler Aýyň Günorta polýusynyň golaýynda, Günüň hemişe pesde, gözýetimiň üstünde asyl-asyl saklanyp, hemranyň üstüne uzyn kölege düşürmek bilen,  geljekki bazanyň sebitinde ýagtylygyň kyn şertlerinde kömek etjek güýçli yşyklar bilen üpjün ediler.
Diňlerden başga-da, taslama wodorody we kislorody goşmak bilen, Aý regolitinden çeşmeleri çykarmak ulgamyny öz içine alýar. Energiýa üpjünçiligi üçin ýadro reaktorlaryny ulanmak meýilleşdirilýär. Infrastruktura Aýa Starship-iň kömegi bilen eltiler. Bu kosmos gämisiniň göterijilik ukyby, takmynan, 100 tonna, bu bolsa artygy bilen ýeterlikdir: merkez üçin ähli enjamlaryň umumy agramy 72,5 tonnadan geçmez.
“Artemida” programmasy boýunça ilkinji düşürişi 2027-nji ýylda amala aşyrmak meýilleşdirildi. THEIA taslamasy ondan soňky tapgyrlarda durmuşa geçirilip başlanar.


25.06.2025 11:59
6.1k+

SpaceX adaty ýükler bilen birlikde, kosmosa adamlaryň we haýwanlaryň galyndylaryny hem çykardy

23-nji iýunda Kaliforniýanyň (ABŞ) Wandenberg kosmodromyndan SpaceX kompaniýasynyň Falcon 9 raketasy uçuryldy. Bu sapar raketa dürli sargytçylaryň 70 sany adaty ýükünden başga-da, adaty bolmadyk ýüki – adamlar bilen öý haýwanlarynyň külünden we DNK-syndan ybarat 150 kapsulany hem orbita çykardy...

22.06.2025 11:49
6.8k+

Hytaýda seýilgähdäki abatlaýyş işleri wagtynda hazynadan doly gadymy aramgähler tapyldy

Žiçžao şäher okrugynda (Şandun welaýaty, Hytaý) seýilgähdäki abatlaýyş işleri wagtynda arheologlar üç gadymy aramgähiň üstünden bardy. Bu barada Hytaýyň jemgyýetçilik ylymlary akademiýasynyň Arheologiýa institutyna salgylanyp, Independent habar berýär...

18.06.2025 10:09
11k+

Hemra suratlary dünýäde kub görnüşli iň uly binanyň – “Mukaabyň” gurluşygyny görkezdi

Täze hemra suratlary Saud Arabystanynda uly kub şekilli bina bolan “Mukaabyň” (The Mukaab) gurluşygynyň işjeň alnyp barylýandygyny tassyklady. Gurluşyk meýdançasynyň suraty düýp çukurynyň doly taýýardygyny we häzir söýegleriň buraw işleriniň dowam edýändigini görkezýär...

17.06.2025 13:01
9.5k+

Ortaýer deňzinde 2570 m çuňlukdan XVI asyra degişli adaty bolmadyk ýükli gämi tapyldy

Fransuz arheologlary Ortaýer deňzinde 2570 metr çuňlukdan XVI asyrda gark bolan söwda gämisini tapdylar. Medeniýet ministrliginiň Suwasty arheologiýa bölüminiň müdiri Arno Şomas bu Fransiýanyň territorial suwlarynda gämi heläkçiligi hasaba alnan iň çuň ýerdir diýip, habar berdi...