Alymlar Stounhenjiň gurulmagynyň mümkin bolan maksadyny anykladylar: ol agzybirligiň nyşany

  • 24.12.2024 16:55
  • 10k+

Stounhenj Britaniýanyň gadymy jemgyýetlerini bir umumy medeni-syýasy ulgama birikdirip, olaryň agzybirliginiň nyşany hökmünde hyzmat eden bolsa gerek. Şeýle çaklamalary Londonyň Uniwersitet kollejiniň we Aberistuit uniwersitetiniň alymlary öňe sürýär diýip, The Guardian habar berýär.

Professor Maýk Parker Pirson ýadygärligiň ähli daşlarynyň bu ýere aýry-aýry sebitlerden getirilendigine esaslanýar. Ýeri gelende bellesek, awgust aýynda arheologiki jemgyýet üçin üýtgeşik açyş edildi: Stounhenjiň altar daşynyň Şotlandiýadan, 750 km uzaklykdan daşalandygy anyklandy. Öň, merkezi daş 200 km uzaklykda ýerleşýän Uelsden getirilendir diýlip hasaplanýardy.

“Men Stounhenje dogry nukdaýnazardan seretmedik diýip pikir edýärin. Bu Britaniýanyň halklarynyň ata-babalar we kosmos bilen ebedi baglanyşygyny alamatlandyrýan jebisliginiň ýadygärligidir” – diýip, alym belledi.

Hünärmenleriň pikiriçe, altar daşy Şotlandiýada has irki ýadygärligiň bir bölegi bolup, soň syýasy birleşigiň nyşany hökmünde getirilen bolsa gerek. Stounhenjiň gurluşygy jemgyýetleriň uly birleşmesiniň bir bölegi bolup biler we muny Britaniýanyň dürli sebitlerinde giçki neolit döwrüniň jaýlarynyň binagärligindäki meňzeşlik tassyklaýar.
Mundan başga-da, köpden bäri altar daşy birwagtlar dik durup, wagtyň geçmegi bilen ýykylypdyr diýlip hasaplanýardy. Ýöne Pirson Şotlandiýanyň demirgazyk-gündogarynda daşlary bilkastlaýyn göni ýatan birnäçe aýlawly desganyň bardygyny belleýär.

“Indi biziň onuň gelip çykyşy barada bilýänlerimizi göz öňünde tutsak, onuň bilkastlaýyn ýata ýagdaýda gurulmagy has ynandyryjy görünýär” – diýip, alym aýdýar.


28.10.2025 11:14
1.5k+

Barlag: EA sebäpli ýetginjekler çalt, ýöne ýüzleý pikirlenip başladylar

Oksfordyň uniwersitetiniň neşirýatynyň geçiren täze barlagyna görä, emeli aň (AI) ýaşlaryň pikirlemegine işjeň täsir edýär: ol has çalt pikirlemäge kömek edýär, ýöne käte seljerme çuňlugyny ýitirýär diýip Business Insider ýazýar...

23.10.2025 09:57
6.9k+

Alymlar Sahara çölüniň häzirkisinden 75%-e çenli “ygally” bolmagynyň mümkindigini çaklaýarlar

XXI asyryň ikinji ýarymynda Sahara çölünde ýagşyň mukdary häzirki döwrüň görkezijileri bilen deňeşdirilende takmynan 75% ýokarlanyp biler diýip, ABŞ-nyň Illinoýs uniwersitetiniň klimatologlary çaklaýarlar. Barlaglaryň netijeleri npj Climate and Atmospheric Science žurnalynda çap edildi...

16.10.2025 09:22
5.6k+

Alymlar: Ýer klimat çökgünliginde “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgidi” aşdy

Täze ylmy barlaglaryň maglumatlaryna görä, planeta klimat üýtgemeleriniň “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgitden” geçdi. Ummanlaryň gyzmagy tas milliard adamyň durmuşyny kesgitleýän merjen rifleriň köpçülikleýin ölmegine getirdi diýlip, Science News žurnalynda neşir edilen hasabatda aýdylýar...

30.09.2025 18:01
2.6k+

Alymlar berk sosial baglanyşyklar biologiki taýdan garramagy haýalladýar diýip hasaplaýarlar

Amerikaly barlagçylar ömrüň dowamynda berk sosial baglanyşyklaryň biologiki taýdan haýal garramak bilen baglanyşyklydygyny anykladylar. Bu barada "Brain, Behavior & Immunity - Health” žurnalyndaky makala salgylanýan PsyPost ýazýar...