Fizika boýunça Nobel baýragy emeli aň ugrundaky ylmy gözlegler üçin berildi

  • 09.10.2024 07:42
  • 3.1k+

Nobel komiteti 2024-nji ýylda fizika boýunça baýragyň eýesini yglan etdi. Laureatlar amerikaly alym Jon Hopfild we britaniýa-kanadaly alym Jeffri Hinton boldy. Baýrak “emeli neýron ulgamlarynyň kömegi bilen maşyn biliminiň esasy bolan düýpli açyşlar we oýlap tapyşlar” üçin berildi.

Laureatlaryň ikisi-de statistiki fizika bilen meşgullandy. Bellenilişi ýaly, olaryň işi ahyrky netijede maşyn bilimi ugrunda we emeli aňyň beýleki ugurlarynda giňden ulanylýan döwrebap neýroulgamlaryň döremegine getirdi.
2024-nji ýylda Nobel baýragynyň möçberi 11 mln şwed kronyna deň – häzirki hümmet boýunça 1,06 mln dollardan geçýär.
Geçen ýyl fizika boýunça Nobel baýragynyň eýeleri Pýer Agostini, Ferens Krauz we Ann L’Ýuilýe boldy, olar adamzada “atomlaryň we molekulalaryň içindäki elektronlaryň dünýäsini öwrenmek üçin” täze gurallary berendikleri üçin sylaglandy.
2024-nji ýylda Nobel hepdeligi 7-nji oktýabrda başlady. Şol gün lukmançylyk boýunça baýragyň eýeleri yglan edildi. Olar amerikalylar Wiktor Ambros we Geri Rawkan boldy. Alymlara baýrak mikroRNK-ny açandyklary we onuň genetikadaky roluny kesgitländikleri üçin berildi. 9-njy oktýabrda himiýa boýunça baýragyň laureatlary yglan ediler. 10-njy oktýabrda edebiýat boýunça baýragyň eýesi atlandyrylar, 11-nji oktýabrda Osloda parahatçylyk baýragynyň laureaty kesgitlener, 14-nji oktýabrda bolsa şu ýyl Alfred Nobeliň hatyrasyna ykdysadyýet boýunça baýragy kimiň aljakdygy belli bolar (ony 1968-nji ýylda Şwesiýanyň Banky esaslandyrdy).


düýn 19:26
4.7k+

Russiýada kömelegiň ozal näbelli  görnüşi tapyldy

Russiýanyň alym-mikologlary Sihote-Alin goraghanasyna ekspedisiýa wagtynda kömelegiň ozal näbelli görnüşini tapdylar. Bu barada goraghananyň Telegram kanalynda habar berildi. Täze görnüş goraghananyň işgäri Wladimir Sokolowyň hormatyna Sokolowyň krepidotusy (Crepidotus sokolovii) diýlip atlandyryldy...

düýn 15:29
3.7k+

Meksikada Maýýa medeniýetiniň pese gaçmagyna sebäp bolan aýylganç gurakçylygyň yzlary tapyldy

Meksikanyň Ýukatan ýarym adasyndaky gowakdaky stalagmit sebitde köp sanly gurakçylyklaryň bolandygyny, şol sanda olaryň biriniň 13 ýyl dowam edendigini ýüze çykardy. Bu gurakçylyk, takmynan, müň ýyl ozal Maýýa medeniýetiniň pese gaçmagynda möhüm rol oýnap biler diýip, barlagyň awtorlary Science Advances žurnalynda habar berdiler...

düýn 15:21
2.7k+

Alymlar äpet penjeli guşa meňzeş dinozawryň täze görnüşini tapdylar

Mongoliýada uly dyrnakly, guşa meňzeş dinozawryň galyndylary tapyldy. Täze görnüş Shri rapax diýlip atlandyryldy we dromeozawrid maşgalasyna degişlidir. Bu açyş barada Historical Biology žurnalynda habar berildi...

düýn 09:58
2k+

OpenAI Neuralink-iň çägine girýär. Kompaniýa beýni çiplerini döretmäge maýa goýýar

Amerikanyň OpenAI kompaniýasy we ony esaslandyryjy Sem Altman beýni implantlary üçin interfeýsleri döredýän Merge Labs başlangyjyna maýa goýmagy meýilleşdirýärler. Bu barada üç sany anonim çeşmä salgylanyp, Faýnansial Taýms habar berdi...