Fizika boýunça Nobel baýragy emeli aň ugrundaky ylmy gözlegler üçin berildi

  • 09.10.2024 07:42
  • 3k+

Nobel komiteti 2024-nji ýylda fizika boýunça baýragyň eýesini yglan etdi. Laureatlar amerikaly alym Jon Hopfild we britaniýa-kanadaly alym Jeffri Hinton boldy. Baýrak “emeli neýron ulgamlarynyň kömegi bilen maşyn biliminiň esasy bolan düýpli açyşlar we oýlap tapyşlar” üçin berildi.

Laureatlaryň ikisi-de statistiki fizika bilen meşgullandy. Bellenilişi ýaly, olaryň işi ahyrky netijede maşyn bilimi ugrunda we emeli aňyň beýleki ugurlarynda giňden ulanylýan döwrebap neýroulgamlaryň döremegine getirdi.
2024-nji ýylda Nobel baýragynyň möçberi 11 mln şwed kronyna deň – häzirki hümmet boýunça 1,06 mln dollardan geçýär.
Geçen ýyl fizika boýunça Nobel baýragynyň eýeleri Pýer Agostini, Ferens Krauz we Ann L’Ýuilýe boldy, olar adamzada “atomlaryň we molekulalaryň içindäki elektronlaryň dünýäsini öwrenmek üçin” täze gurallary berendikleri üçin sylaglandy.
2024-nji ýylda Nobel hepdeligi 7-nji oktýabrda başlady. Şol gün lukmançylyk boýunça baýragyň eýeleri yglan edildi. Olar amerikalylar Wiktor Ambros we Geri Rawkan boldy. Alymlara baýrak mikroRNK-ny açandyklary we onuň genetikadaky roluny kesgitländikleri üçin berildi. 9-njy oktýabrda himiýa boýunça baýragyň laureatlary yglan ediler. 10-njy oktýabrda edebiýat boýunça baýragyň eýesi atlandyrylar, 11-nji oktýabrda Osloda parahatçylyk baýragynyň laureaty kesgitlener, 14-nji oktýabrda bolsa şu ýyl Alfred Nobeliň hatyrasyna ykdysadyýet boýunça baýragy kimiň aljakdygy belli bolar (ony 1968-nji ýylda Şwesiýanyň Banky esaslandyrdy).


şu gün 07:04
175

Hemralar üçin Gün ýelkenleri magnit hadysalaryny 50% ir kesgitlemäge kömek eder

Barlagçylar Ýerdäki GPS, elektrik torlary we awiasiýa ýaly tehnologiýalara zeper ýetirip biljek geomagnit hadysalary barada öňünden duýduryş bermek üçin Gün ýelkenli hemralary ulanmagy teklip edýärler diýip, Space...

düýn 23:41
1.6k+

Fransiýanyň «emeli Güni» rekord derejede 22 minutlap ýandy – Hytaýyňkydan 25% uzak

Fransiýaly alymlar synag termoýadro reaktorynda plazmany saklamak boýunça täze rekord goýdular. Fransiýanyň Atom we alternatiw energiýa görnüşleri boýunça iş toparyna (CEA) degişli WEST tokamagy (eksperimental...

20.02.2025 23:13
3.2k+

Hytaýly alymlar tebigy almazdan 40% has berk «superalmazy» döretdiler

Iň berk almazlar – ýagny «lonsdeýlitler» tebigatda örän seýrekdir. Olara esasan meteoritleriň ýere gaçan sebitlerinde duş gelmek bolýar. Bu almazlaryň adaty almazlardan tapawudy – olaryň kristal gurluşynyň kub...

20.02.2025 22:50
4.8k+

Müsürde gadymy ýyrtyjylaryň näbelli görnüşiniň kelleçanagy tapyldy

Müsürli we amerikaly alymlar bu açyşy Kairiň 90 km günorta-günbataryndaky Faýum oazisinde tapdylar. Olar oligosen döwrüniň gadymy ýyrtyjylary bolan giýenodonlaryň öň belli bolmadyk görnüşleriniň galyndylaryny tapdylar...