And daglaryndan ýaşy 12 müň ýyl bolan mastodon galyndylary tapyldy

  • 02.10.2024 10:35
  • 6.1k+

Peruwyň çägindäki And daglaryndan arheologlar Buz eýýamynda ýaşap geçen üç mastodonyň galyndylaryny tapdylar. Galyndylaryň ýaşy 11 000 – 12 000 ýyl aralygynda diýip çak edilýär. Nusgalaryň biri has hem gymmatlydyr - mastodonyň skeleti bütewi diýen ýaly saklanyp galypdyr diýip, Reuters habar berýär.

Bu açyş Limadan 300 km uzaklykda ýerleşýän Çambara jülgesinde geçirilen gazuw-agtaryş işleri wagtynda ýüze çykaryldy. Bu ýerde barlaglar 2019-njy ýyldan bäri alnyp barylýar. Alymlar bu äpet süýdemdirijileriň göçüşi barada has doly maglumat almak üçin sebitden başga-da mastodon galyndylary tapylar diýip umyt edýärler.
Mastodonlar daşyndan mamontlara meňzäpdir, ýöne ýasy kelleleri we göni gyýaklary bilen tapawutlanypdyr. Barlagçylaryň pikirine görä, haýwanlar howanyň üýtgemegi sebäpli iýmitiň we suwuň gözleginde Demirgazyk Amerikadan Günorta Amerika göçüpdirler.

“Wagtyň geçmegi bilen And daglary zynjyry ýokary galypdyr, deňiz suwy bolsa çekilipdir. Mantaro jülgesinde lagunalar galypdyr, şolar hem suw çeşmesi bolan bolmagy mümkin "- diýip, barlagçy Oskar Dias belleýär.


11.09.2025 19:53
6.3k+

“Jeýms Uebb” teleskopy ýaşamak üçin şertleri bolup biljek planetany tapdy

TRAPPIST-1 ýyldyz ulgamyna girýän TRAPPIST-1e ekzoplanetasynda ýaşaýyş üçin laýyk gelýän şertler bolup biler. Bu barada “Jeýms Uebb” kosmos teleskopyndan alnan täze maglumatlara salgylanyp, NewScientist neşiri habar berýär...

08.09.2025 13:16
3.2k+

Fizikler buzy epip, elektrik energiýasyny aldylar

Alymlar suw buzy epilende elektrik togunyň çykýandygyny ýüze çykardylar. Fleksoelektrik täsiri diýlip atlandyrylýan bu hadysa dürli temperaturalarda syn edildi. Bu açyş çabga bulutlarynda ýyldyrymyň nähili emele gelýändigine has gowy düşünmäge kömek edýär...

07.09.2025 18:54
5.2k+

Gadymy ýantar daşynda “şahly” garynjalaryň täze görnüşi tapyldy

Sankt-Peterburg döwlet uniwersitetiniň alymlary Baltika ýantarynda garynjanyň, takmynan, 37 million ýyl ozal ýaşap geçen näbelli görnüşini tapdylar. Nusga Kaliningrad oblastynyň çäginde tapyldy we ol ganatly ene garynjadyr diýip, TechInsider habar berýär...

06.09.2025 17:40
3.6k+

Fizikler Älemiň geljegini çaklamak üçin matematiki enjam döretdi

Moskwanyň fiziki-tehniki institutyndan (MFTI) rus fizik-teoretikleri Älemimiziň geljegini çaklamak üçin täze matematiki gural döretdi. Ol kosmos masştabynda kwant meýdanlarynyň özüni nähili alyp barýandygyny beýan edýär we Äleme giňelmek şertlerinde nämäniň garaşýandygyna düşünmäge kömek eder...