Perudaky Naska platosyndan emeli aňyň kömegi bilen 303 sany syrly geoglif tapyldy

  • 30.09.2024 12:15
  • 4.3k+

Ýaponiýanyň, Fransiýanyň we Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň barlagçylary Perudaky Naska platosynda 300-den gowrak täze geoglifi tapmak üçin emeli aňdan peýdalandylar. PNAS žurnalynda çap edilen bu açyş sebitdäki belli suratlaryň sanyny iki esse artdyrýar.

Geoglifler ýeriň ýüzüne çekilen uly çyzgylar ýa-da nagyşlardyr. Adatça, olaryň  uzynlygy 4 metrden geçýär we şeýle uludygy sebäpli olary diňe ýokardan seredip görüp bolýar. Naska platosyndaky çyzyklar we suratlar geoglifleriň iň meşhur mysallarydyr. Arheologlar bu geoglifleriň b.e. II asyryna çenli bu sebitde ýaşan Naska siwilizasiýasy tarapyndan b.e.öňki 500-nji ýyl bilen b.e. 500-nji ýyllary aralygynda döredilendigine ynanýarlar. Suratlar dürli usullar bilen döredilipdir, mysal üçin, nagşyň perimetri boýunça topragyň ýokarky gatlagyny aýyrmak ýa-da nagşyň çyzyklarynyň geçýän ýerine çagyl daş sepmek arkaly.
AI kompýuter görüş ulgamy eýýäm belli geoglifleriň şekilleri boýunça tälim aldy, Naska platosynyň uçardan alnan ýokary durulykdaky (pikseli 10 santimetre çenli) suratlaryny seljerdi. Netijede, 1,3 müň töweregi täze geoglif ýüze çykaryldy, soňra olar meýdan şertlerinde üns bilen öwrenildi.
Mümkin bolan 1,3 müň geoglifiň içinden ozal näbelli 303 suratyň bardygy tassyklandy. Olaryň köpüsinde gadymy Naskanyň ilatynyň durmuşyndan we dini däp-dessurlaryndan habar berýän adamlar, haýwanlar we sahnalar şekillendirilipdir.
Naska platosyndaky geoglifler ýerli howa şertleri sebäpli gadymy döwürlerden bäri saklanyp galypdyr. Ölçegleriniň äpet uludygy sebäpli (käbirleriniň uzynlygy birnäçe ýüz metre ýetýär), resmi taýdan diňe XX asyryň birinji ýarymynda platonyň üstünden uçulan wagtynda tapyldy. 1994-nji ýylda Naskanyň suratlary UNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna girizildi.


şu gün 07:29
3.1k+

Hytaýly alymlar ilkinji gezek Arktikanyň buzunyň aşagyna adam tarapyndan dolandyrylýan çümmek işini geçirdiler

Hytaýly ummany öwrenijiler Arktikanyň buzunyň aşagynda ilkinji adam tarapyndan dolandyrylýan çuňluga çümmek işini geçirdiler. Geçen hepde tamamlanan ekspedisiýa polýar ekoulgamynyň ýagdaýy barada täze maglumatlary berdi diýip, Interesting Engineering ýazýar...

düýn 17:45
2.8k+

Fizika boýunça Nobel baýragy kwant tehnologiýalary ulgamynda açyş üçin berildi

Nobel komiteti 2025-nji ýylyň fizika boýunça baýragynyň eýelerini yglan etdi – olar üç amerikaly alym Jon Klark, Mişel Dewore we Jon Martinis boldy. Olara baýrak “makro derejesinde kwant tunneliniň açyşy we elektrik zynjyrynda energiýanyň kwantlaşmagyny görkezendigi üçin” berildi...

düýn 15:59
2.9k+

Meta ABŞ-da 70 futbol meýdançasynyň ululygyndaky maglumat merkezini gurýar

Meta kompaniýasy Luiziana ştatynda (ABŞ) 4 million inedördül fut (371 600 inedördül metr töweregi) meýdany bolan emeli aň maglumat merkezini gurýar, bu takmynan 70 futbol meýdançasyna deňdir. Reuters-iň habar bermegine görä, desganyň umumy çykdajysy takmynan 10 milliard dollar bolar...

düýn 13:08
4.1k+

Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar

Astronomlar «sergezdan-planetanyň» – ýyldyzyň daşyndan aýlanman, kosmosda erkin gezip ýören obýektiň massasynyň rekord derejede ösýändigini hasaba aldylar. Ýewropanyň Günorta obserwatoriýasynyň «Örän uly teleskopynyň» (VLT) kömegi bilen geçirilen gözegçilikler, bu planetanyň sekuntda 6 milliard tonna tizlikde gaz we tozan sorup alýandygyny görkezdi...