Perudaky Naska platosyndan emeli aňyň kömegi bilen 303 sany syrly geoglif tapyldy

  • 30.09.2024 12:15
  • 4.3k+

Ýaponiýanyň, Fransiýanyň we Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň barlagçylary Perudaky Naska platosynda 300-den gowrak täze geoglifi tapmak üçin emeli aňdan peýdalandylar. PNAS žurnalynda çap edilen bu açyş sebitdäki belli suratlaryň sanyny iki esse artdyrýar.

Geoglifler ýeriň ýüzüne çekilen uly çyzgylar ýa-da nagyşlardyr. Adatça, olaryň  uzynlygy 4 metrden geçýär we şeýle uludygy sebäpli olary diňe ýokardan seredip görüp bolýar. Naska platosyndaky çyzyklar we suratlar geoglifleriň iň meşhur mysallarydyr. Arheologlar bu geoglifleriň b.e. II asyryna çenli bu sebitde ýaşan Naska siwilizasiýasy tarapyndan b.e.öňki 500-nji ýyl bilen b.e. 500-nji ýyllary aralygynda döredilendigine ynanýarlar. Suratlar dürli usullar bilen döredilipdir, mysal üçin, nagşyň perimetri boýunça topragyň ýokarky gatlagyny aýyrmak ýa-da nagşyň çyzyklarynyň geçýän ýerine çagyl daş sepmek arkaly.
AI kompýuter görüş ulgamy eýýäm belli geoglifleriň şekilleri boýunça tälim aldy, Naska platosynyň uçardan alnan ýokary durulykdaky (pikseli 10 santimetre çenli) suratlaryny seljerdi. Netijede, 1,3 müň töweregi täze geoglif ýüze çykaryldy, soňra olar meýdan şertlerinde üns bilen öwrenildi.
Mümkin bolan 1,3 müň geoglifiň içinden ozal näbelli 303 suratyň bardygy tassyklandy. Olaryň köpüsinde gadymy Naskanyň ilatynyň durmuşyndan we dini däp-dessurlaryndan habar berýän adamlar, haýwanlar we sahnalar şekillendirilipdir.
Naska platosyndaky geoglifler ýerli howa şertleri sebäpli gadymy döwürlerden bäri saklanyp galypdyr. Ölçegleriniň äpet uludygy sebäpli (käbirleriniň uzynlygy birnäçe ýüz metre ýetýär), resmi taýdan diňe XX asyryň birinji ýarymynda platonyň üstünden uçulan wagtynda tapyldy. 1994-nji ýylda Naskanyň suratlary UNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna girizildi.


düýn 11:53
3.7k+

Alymlar Atlantika ummanynda mega ýertitremeler zolagyny açdylar

Atlantika ummanynda güýçli ýertitremelerine we sunamilere sebäp bolup biljek tektoniki jaýryklar emele gelýär diýip, Nature Geoscience  žurnalynda çap edilen barlagyň netijesinde aýdylýar. Alymlar Portugaliýanyň litosfera plitalaryndaky belli jaýryklardan uzakda ýerleşýändigini, ýöne bu ýurtda ýertitremeleriniň ençeme gezek hasaba alnandygyny ýatlatdylar...

31.08.2025 08:48
8.8k+

Koloradoda dinozawrlardanam has gadymy pyşbaganyň görnüşi tapyldy

Paleontologlar Chelydridae maşgalasyndan bolan pyşbagalaryň ozal näbelli sütün öýjükli neslini  we görnüşini tapdylar. Olary Koloradodan tapylan bitin çanagyna we beýleki galyndylaryna esaslanyp suratlandyrmak başartdy...

27.08.2025 15:44
4.8k+

Hytaý dünýäde ilkinji suwasty emeli aň maglumat merkezini gurýar

Hytaý emeli aň üçin dünýäde ilkinji suwasty maglumat merkezini gurýar. Bu desga Şanhaýyň kenaryndan 10 km uzaklykda ýerleşip, golaýdaky deňiz ýel elektrostansiýasyndan energiýa alar diýip, Live Science habar berýär...

26.08.2025 13:37
9.7k+

Müsürde suwdan gadymy Kanopus şäheriniň bölekleri çykaryldy

Müsür häkimiýetleri Aleksandriýanyň golaýynda Abu-Kir aýlagynda ýerleşen suwa giden gadymy şäheriň böleklerini gury ýere çykardy diýip, The Guardian habar berýär. Bu Müsüri tas 300 ýyl dolandyran Ptolemeý nesilşalygynyň dolandyran we 600 ýyl töweregi ýurdy dolandyran Rim imperiýasynyň döwründe möhüm merkeze öwrülen Kanopus şäheri hasaplanýar...