Astronomlar 2400°C-a çenli gyzýan, demir şemally we ýagyşly planeta barada gürrüň berdiler

  • 13.09.2024 11:47
  • 7.1k+

Halkara astronomlar topary Balyklar ýyldyzlar toplumynda, Ýerden 640 ýagtylyk ýyly uzaklykda ýerleşýän WASP-76 b ekzoplanetasyny öwrenýär. WASP-76 b Ýupitere meňzeş gyzgyn gazly ägirtdir. Ýyldyza ýakynlygy sebäpli, planetanyň gündiz tarapynda aşa ýokary temperatura 2400°C-e ýetýär diýip, Astronomy & Astrophysics žurnalynda çap edilen makalada aýdylýar.

Planeta 2013-nji ýylda açylypdy, ýöne alymlar ýakynda bu ekzoplanetada täsin atmosfera hadysalarynyň bolýandygyny ýüze çykardylar. WASP-76 b-niň gündiz tarapynda demir atomyndan doýgun, atmosferanyň aşaky gatlagyndan ýokary gatlaklaryna göterilýän güýçli ýeller öwüsýär. Demir ýagyşlar kölegedäki planetanyň gijeki tarapyna düşýär.
Bu hadysa şeýle düşündirilýär, ýagny gündizine ýokary temperatura sezewar bolanda demir bugarýar we sowuk tarapda suwuklyga öwrülip, demir ýagynlary  döredýär.
Mundan başga-da, gündiz bilen gijäniň serhedinde Ýerdäki älemgoşary ýada salýan optiki hadysa görünýär. Ýyldyzdan çykýan ýagtylyk gaz görnüşindäki bulutlarda döwlüp, şapagy ýa-da şugla halka mysaly bir zady döredýär.
Bu açyşlar astronomlara Gün ulgamynyň daşyndaky planetalarda bolup geçýän klimat proseslerine, esasanam, güýçli ýyldyz şöhlelenmesine sezewar bolýan gaz ägirtlerine has gowy düşünmäge kömek edýär.


29.10.2025 11:02
3.8k+

Alymlar birnäçe ösümlikleriň rak keseline garşy täsiriniň bardygyny tassykladylar

Yrakly, hindistanly we russiýaly alymlar Hytaýyň halk lukmançylygynda ulanylýan birnäçe ösümlikden alnan maddalary barladylar we olaryň iň azyndan sekizsinde rak keseline garşy täsirleriň bardygyny subut etdiler...

29.10.2025 10:52
1.4k+

Mýanmada molýuskalaryň iki täze görnüşi tapyldy

Halkara alymlar topary Mýanmada süýji suwda ýaşaýan korbikul (Corbicula) tohumyna degişli molýuskalaryň iki täze görnüşini we sferokorbikul (Sphaerocorbicula) atly täze kiçi tohumy ýüze çykardylar. Şeýlelikde, tohumyň doly klassifikasiýasy täzeden anyklandy...

27.10.2025 16:42
6.1k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

27.10.2025 00:07
4.1k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...