Astronomlar 2400°C-a çenli gyzýan, demir şemally we ýagyşly planeta barada gürrüň berdiler

  • 13.09.2024 11:47
  • 7.1k+

Halkara astronomlar topary Balyklar ýyldyzlar toplumynda, Ýerden 640 ýagtylyk ýyly uzaklykda ýerleşýän WASP-76 b ekzoplanetasyny öwrenýär. WASP-76 b Ýupitere meňzeş gyzgyn gazly ägirtdir. Ýyldyza ýakynlygy sebäpli, planetanyň gündiz tarapynda aşa ýokary temperatura 2400°C-e ýetýär diýip, Astronomy & Astrophysics žurnalynda çap edilen makalada aýdylýar.

Planeta 2013-nji ýylda açylypdy, ýöne alymlar ýakynda bu ekzoplanetada täsin atmosfera hadysalarynyň bolýandygyny ýüze çykardylar. WASP-76 b-niň gündiz tarapynda demir atomyndan doýgun, atmosferanyň aşaky gatlagyndan ýokary gatlaklaryna göterilýän güýçli ýeller öwüsýär. Demir ýagyşlar kölegedäki planetanyň gijeki tarapyna düşýär.
Bu hadysa şeýle düşündirilýär, ýagny gündizine ýokary temperatura sezewar bolanda demir bugarýar we sowuk tarapda suwuklyga öwrülip, demir ýagynlary  döredýär.
Mundan başga-da, gündiz bilen gijäniň serhedinde Ýerdäki älemgoşary ýada salýan optiki hadysa görünýär. Ýyldyzdan çykýan ýagtylyk gaz görnüşindäki bulutlarda döwlüp, şapagy ýa-da şugla halka mysaly bir zady döredýär.
Bu açyşlar astronomlara Gün ulgamynyň daşyndaky planetalarda bolup geçýän klimat proseslerine, esasanam, güýçli ýyldyz şöhlelenmesine sezewar bolýan gaz ägirtlerine has gowy düşünmäge kömek edýär.


29.09.2025 14:51
7

Alymlar Gentington keseliniň ösüşini 75% haýallatmagy başardylar

Londonyň Uniwersitet Kollejiniň alymlary (UCLH) Gentington keseline garşy göreşde ilkinji ynamly netijeler barada habar berdiler. AMT-130 derman serişdesi bilen geçirilen synaglar bejerip bolmaýan bu keseliň ösmegini haýallatmagy başardy...

29.09.2025 12:19
65

Alymlar taryhy taýdan ygtybarly şekilleri döretjek emeli aňy işläp düzýärler

Sýurih uniwersitetiniň gadymy taryh professory Feliks K.Maýer bilen programmist Filipp Ştrebel bilelikde emeli aň esasynda işleýän täze surat generatoryny döredýärler. Ol gural Gadymy Rim we Gadymy Gresiýa döwründen taryhy taýdan hakykata ýakyn sahnalary şekillendirmäge ukyply bolar...

29.09.2025 08:56
15

NASA-da astronawtlyga dalaşgärleriň düzüminde ilkinji gezek zenanlar erkeklerden köp boldy

NASA 2025-nji ýylda astronawt bolmaga dalaş edýän 10 adamyň adyny yglan etdi. Agentligiň taryhynda ilkinji gezek zenanlar erkeklerden köp boldy: alty zenan, dört erkek. Bäsleşige gatnaşmak üçin 8 müňden gowrak amerikaly arza tabşyrdy...

27.09.2025 19:40
2

NASA 2026-njy ýylda Aýyň daşyndan adamly uçuşy meýilleşdirýär

NASA 2026-njy ýylyň 5-nji fewralynda «Artemida» maksatnamasynyň çäginde ekipažly Aý uçuşyny amala aşyrmagy meýilleşdirýär. Eger bu senä çenli ýetişilmese, iň soňky sene hökmünde aprel aýy görkezilýär diýip, Reuters habar berýär...