Astronomlar 2400°C-a çenli gyzýan, demir şemally we ýagyşly planeta barada gürrüň berdiler

  • 13.09.2024 11:47
  • 7k+

Halkara astronomlar topary Balyklar ýyldyzlar toplumynda, Ýerden 640 ýagtylyk ýyly uzaklykda ýerleşýän WASP-76 b ekzoplanetasyny öwrenýär. WASP-76 b Ýupitere meňzeş gyzgyn gazly ägirtdir. Ýyldyza ýakynlygy sebäpli, planetanyň gündiz tarapynda aşa ýokary temperatura 2400°C-e ýetýär diýip, Astronomy & Astrophysics žurnalynda çap edilen makalada aýdylýar.

Planeta 2013-nji ýylda açylypdy, ýöne alymlar ýakynda bu ekzoplanetada täsin atmosfera hadysalarynyň bolýandygyny ýüze çykardylar. WASP-76 b-niň gündiz tarapynda demir atomyndan doýgun, atmosferanyň aşaky gatlagyndan ýokary gatlaklaryna göterilýän güýçli ýeller öwüsýär. Demir ýagyşlar kölegedäki planetanyň gijeki tarapyna düşýär.
Bu hadysa şeýle düşündirilýär, ýagny gündizine ýokary temperatura sezewar bolanda demir bugarýar we sowuk tarapda suwuklyga öwrülip, demir ýagynlary  döredýär.
Mundan başga-da, gündiz bilen gijäniň serhedinde Ýerdäki älemgoşary ýada salýan optiki hadysa görünýär. Ýyldyzdan çykýan ýagtylyk gaz görnüşindäki bulutlarda döwlüp, şapagy ýa-da şugla halka mysaly bir zady döredýär.
Bu açyşlar astronomlara Gün ulgamynyň daşyndaky planetalarda bolup geçýän klimat proseslerine, esasanam, güýçli ýyldyz şöhlelenmesine sezewar bolýan gaz ägirtlerine has gowy düşünmäge kömek edýär.


düýn 14:05
916

SpaceX kompaniýasy 2025-nji ýylda öz uçuş rekordyny täzelär

ABŞ-nyň SpaceX kosmos kompaniýasy 2025-nji ýylda rekord mukdarda orbital uçuş ýerine ýetirmegi meýilleşdirýär. Bu barada ABŞ-nyň Kosmos güýçleriniň milli howpsuzlyk maksatlary («NSSL») üçin uçuşlar maksatnamasynda kompaniýanyň gatnaşygyny utgaşdyrýan SpaceX bölüminiň ýolbaşçysy Enn Meýson habar berdi...

düýn 13:31
4k+

Iki sany derman serişdesi syçanlaryň ömrüni 30% uzaltdy. Indiki synag adamlarda

Maks Plank Jemgyýetiniň Garramagyň biologiýasy institutynda (Germaniýa) syçanlarda birnäçe synag geçirip gördüler. Barlagçylar rapamisin bilen trametinibiň birleşmeginiň haýwanlaryň ömrüni takmynan 30% uzaldýandygyny anykladylar...

01.06.2025 18:47
4.3k+

Geohimikler altynyň gelip çykyşyny düşündirdiler: ol Ýeriň özeninden syzylyp çykýar

Germaniýanyň Göttingen uniwersitetiniň geohimikleri görlüp-eşidilmedik açyş etdiler. Olaryň barlaglary altynyň we beýleki gymmatly metallaryň üstki gatlaga Ýeriň özeninden syzylyp çykýandygyny subut etdi. Nature žurnalynda çap edilen ylmy makalada bu prosesiň milliardlarça ýyllap dowam edýändigi aýdylýar...

01.06.2025 13:56
2.9k+

Paleontologlar Ispaniýada stegozawryň gowy saklanyp galan kelleçanagyny tapdy

Ispan paleontologlary möhüm tapyndy barada habar berdi. Ýurduň gündogaryndaky Teruel welaýatynda geçirilen gazuw-agtaryş işleri wagtynda stegozawryň kelleçanagy tapyldy – ol örän gowy ýagdaýda saklanyp galypdyr...