Astronomlar 2400°C-a çenli gyzýan, demir şemally we ýagyşly planeta barada gürrüň berdiler

  • 13.09.2024 11:47
  • 7.1k+

Halkara astronomlar topary Balyklar ýyldyzlar toplumynda, Ýerden 640 ýagtylyk ýyly uzaklykda ýerleşýän WASP-76 b ekzoplanetasyny öwrenýär. WASP-76 b Ýupitere meňzeş gyzgyn gazly ägirtdir. Ýyldyza ýakynlygy sebäpli, planetanyň gündiz tarapynda aşa ýokary temperatura 2400°C-e ýetýär diýip, Astronomy & Astrophysics žurnalynda çap edilen makalada aýdylýar.

Planeta 2013-nji ýylda açylypdy, ýöne alymlar ýakynda bu ekzoplanetada täsin atmosfera hadysalarynyň bolýandygyny ýüze çykardylar. WASP-76 b-niň gündiz tarapynda demir atomyndan doýgun, atmosferanyň aşaky gatlagyndan ýokary gatlaklaryna göterilýän güýçli ýeller öwüsýär. Demir ýagyşlar kölegedäki planetanyň gijeki tarapyna düşýär.
Bu hadysa şeýle düşündirilýär, ýagny gündizine ýokary temperatura sezewar bolanda demir bugarýar we sowuk tarapda suwuklyga öwrülip, demir ýagynlary  döredýär.
Mundan başga-da, gündiz bilen gijäniň serhedinde Ýerdäki älemgoşary ýada salýan optiki hadysa görünýär. Ýyldyzdan çykýan ýagtylyk gaz görnüşindäki bulutlarda döwlüp, şapagy ýa-da şugla halka mysaly bir zady döredýär.
Bu açyşlar astronomlara Gün ulgamynyň daşyndaky planetalarda bolup geçýän klimat proseslerine, esasanam, güýçli ýyldyz şöhlelenmesine sezewar bolýan gaz ägirtlerine has gowy düşünmäge kömek edýär.


düýn 11:53
3.7k+

Alymlar Atlantika ummanynda mega ýertitremeler zolagyny açdylar

Atlantika ummanynda güýçli ýertitremelerine we sunamilere sebäp bolup biljek tektoniki jaýryklar emele gelýär diýip, Nature Geoscience  žurnalynda çap edilen barlagyň netijesinde aýdylýar. Alymlar Portugaliýanyň litosfera plitalaryndaky belli jaýryklardan uzakda ýerleşýändigini, ýöne bu ýurtda ýertitremeleriniň ençeme gezek hasaba alnandygyny ýatlatdylar...

31.08.2025 08:48
8.8k+

Koloradoda dinozawrlardanam has gadymy pyşbaganyň görnüşi tapyldy

Paleontologlar Chelydridae maşgalasyndan bolan pyşbagalaryň ozal näbelli sütün öýjükli neslini  we görnüşini tapdylar. Olary Koloradodan tapylan bitin çanagyna we beýleki galyndylaryna esaslanyp suratlandyrmak başartdy...

28.08.2025 23:44
2.5k+

SpaceX-iň köp gezeklik Falcon 9 raketasy 30-njy uçuşyny amala aşyrdy

28-nji awgustda SpaceX kompaniýasy Falcon 9 raketasyny üstünlikli uçurdy – ol Ýere golaý orbita Starlink internet aragatnaşyk ulgamynyň täze hemralaryny çykardy. Raketanyň B1067 belgili birinji köp gezeklik basgançagy uçuşdan soň Ýere gaýdyp geldi we eýýäm 30-njy gezek Atlantika ummanyndaky ýüzýän platformada asuda gondy...

28.08.2025 12:21
5.3k+

Mask Starship-de ýokary tizlikli uçuşlary wada berýär: Nýu-Ýorkdan Londona 10 minutda

Ilon Mask özüniň soňky çykyşynda ýene Starship kosmos gämisini Ýerde ýokary tizlikli uçuşlar üçin ulanmak mümkinçiligi barada söz açdy. SpaceX-iň ýolbaşçysynyň aýtmagyna görä, Los-Anjeles we Sidneý, Los-Anjeles we Tokio ýa-da Nýu-Ýork we Singapur ýaly şäherleriň arasyndaky syýahat 30 minutdan hem az wagt alyp biler...