Aýda 120 million ýyl ozal işjeň bolan wulkanlaryň yzlary tapyldy

  • 09.09.2024 12:48
  • 4.2k+

Hytaýyň “Çane-5” missiýasy tarapyndan toplanan Aý toprak nusgalarynyň barlagy Aýdaky wulkan işjeňliginiň ozal pikir edilişinden has uzak dowam edendigini görkezdi. Gözlegçiler wulkan aýnasynyň mikroskopik damjalarynda 123 million ýyl ozalky işjeňligiň alamatlaryny tapdylar diýip, Science neşirinde aýdylýar.

Aýyň görünýän tarapynyň günbatar böleginiň Tupan ummanyndan alnan nusgalar, partlama gelip çykyşyny görkezmeýän aýna damjalarynyň bardygyny görkezdiler.
3000-den gowrak aýna bölejiklerinden diňe üçüsi wulkan işjeňliginden gelip çykmagyny subut edýän ölçeglere laýyk geldi. Olaryň himiki düzümi, wulkan partlamasynyň giç ýüze çykmagyna sebäp bolup, radiogen ýylylygy esasynda bölekleýin eräp bilýän KREEP elementleriniň bardygyny görkezýär.
Bu açyş, Aýyň öňki geologiki taryhy baradaky düşünjelerine garşy çykýar we Aýdaky wulkan işjeňliginiň ozal pikir edilişinden 1,8 milliard ýyl uzak dowam edip bilendigini görkezýär.


düýn 14:32
4.3k+

Plastik galyndylardan parasetamol öndürmegiň usuly tapyldy

Edinburg uniwersitetinden professor Stiwen Uollesiň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary plastik galyndylarynyň derman öndürmek üçin ulanylyp bilinjekdigini kesgitlediler. Bu barada Nature žurnalyndaky barlaga salgylanýan The Guardian ýazýar...

24.06.2025 13:34
2.3k+

Awstraliýaly kebeleklerde ugruny ýyldyzlara görä kesgitlemek ukyby ýüze çykaryldy

Awstraliýaly bogong kebelekleri ( Agrotis infusa ) ýyldyzlardan we Ýeriň magnit meýdanyndan ugur alyp, müň kilometre çenli aralygy geçmäge ukyply. Bu Awstraliýanyň Milli uniwersitetiniň, Günorta Awstraliýa uniwersitetiniň we beýleki barlag merkezleriniň hünärmenleriniň gelen netijesidir...

24.06.2025 13:32
2.4k+

Aýnadan çap etmek üçin ilkinji 3D printeri döredildi

Massaçusets Tehnologiýa institutynyň Linkoln barlaghanasynyň barlagçylary aýna zatlary öndürmäge ukyply ilkinji 3D printeri çykardylar. Şu wagta çenli additiw önümçilik şokolad we plastmassa ýaly dürli materiallary öz içine alypdy, ýöne organiki däl aýna bu tehnologiýanyň çäginden daşarda galyp gelýärdi...

24.06.2025 12:40
6.1k+

Britaniýaly alymlar robotlaryň kömegi bilen Arktikany gaýtadan doňdurmak isleýär

Britaniýanyň ARIA hökümet agentligi suwasty robotlaryň kömegi bilen Arktikanyň buz örtüginiň galyňlygyny saklamak we artdyrmak mümkinçiliklerini öwrenmek üçin 10 mln funt sterling (takmynan, $13,4 mln) bölüp berdi diýip, The Times habar berýär...