Ýeriň jümmüşinde byzmyk şekilli syrly düzüm ýüze çykaryldy

  • şu gün 12:47
  • 3.2k+
Ýeriň jümmüşinde byzmyk şekilli syrly düzüm ýüze çykaryldy

Awstraliýaly alymlar möhüm açyş etdiler: Ýeriň suwuk ýadrosynda, birnäçe müň kilometr çuňlukda byzmyk şekilli bölek tapyldy. Phys.org-da neşir edilen barlag  planetamyzyň magnit meýdanynyň dinamikasynyň käbir syrlaryny açýar.

Ýeriň iki gat ýadrosy bar: içki ýadro - gaty gatlak, daşky ýadro - suwuk gatlak. Ýeriň ýadrosynyň daşynda mantiýa ýerleşýär. Bu syrly gurluş daşky ýadronyň üstünde, suwuk ýadronyň mantiýa bilen galtaşýan ýerinde ýerleşýär.
Seýsmologlaryň sözlerine görä, şu wagta çenli bu sebitiň bardygyny hiç kim bilmeýärdi. Ol ýertitremesine edilen gözegçilikler we seýsmiki tolkunlaryň seljermesi netijesinde ýüze çykaryldy. Alymlar bu sebitden geçýän tolkunlaryň tizliginiň daşky ýadronyň beýleki ýerlerindäkä garanda ep-esli pesdigini gördüler.

Professor Hrwoýe Tkalçiç: "Biz “byzmygyň” takyk galyňlygyny bilemzok, ýöne onuň ýadro bilen mantiýanyň serhediniň aşagy bilen birnäçe ýüz kilometre çenli uzalyp gidýändigini çaklaýarys" – diýip belleýär.

Bu açyş, esasan, ergin demir bilen nikelden durýan daşky ýadronyň düzümine we özüni alyp barşyna täzeçe düşünmäge mümkinçilik berýär. Bu tok geçiriji massanyň hereketi bizi kosmiki radiasiýadan goraýan magnit meýdanyny döredýär.
Alymlar bu sebitiň Ýeriň magnit meýdany bilen baglanyşykly bolup biljekdigini we onuň geljekdäki mümkin bolan üýtgemelerine düşünmäge  kömek edip biljekdigini  çaklaýarlar.

“Alymlar üçin daşky ýadro henizem syrlylygyna galýar we entek açylmaly zat köp. Munuň üçin seýsmologlar, minerallaryň, geomagnitizmiň we geodinamikanyň fizikleri tagallalaryny birleşdirmeli bolarlar"-diýip, işiň awtordaşy Sýaolun Ma nygtady.


düýn 23:06
2.5k+

Alymlar sanjym edilensoň 5 günden ýitip gidýän kardiostimulýator döretdiler

Şwesiýaly alymlar sanjym edilensoň bäş günden ýitip gidýän, nanobölejiklere  esaslanýan wagtlaýyn kardiostimulýator döretdiler. Nature Communications žurnalynda çap edilen barlagda adatdan daşary ýagdaýlarda ýürek...

düýn 12:21
14k+

Alymlar sekuntda 368 gezege çenli pyrlanyp bilýän jandary wideo düşürdiler

Amerikaly alymlar kollembolanyň (Collembola) özboluşly aýratynlyklaryny wideo düşürmegi başardylar. Bu jandarlar hereket etmek we käwagt ýyrtyjylardan goranmak üçin howada “akrobatiki etýudlary” ýerine ýetirip...

01.09.2024 17:51
3.1k+

Adaty ýelimiň ýerini tutjak tehnologiýa: alymlar ses we 3D printeriň kömegi bilen agaç we metal birleşdirdiler

Awstriýanyň Graz Tehniki Uniwersitetiniň alymlary adaty ýelimleriň ýerini tutup biljek iki täze tehnologiýa döretdiler diýip, Hi-Tech Mail habar berýär. “Addjoining” diýlip atlandyrylýan birinji tehnologiýa, agaç...

31.08.2024 16:15
5.5k+

Alymlar kömürturşy gazyny siňdirýän agaçdan “gubka” döretdiler

Floridanyň A&M uniwersiteti we Floridanyň döwlet uniwersiteti tarapyndan döredilen inženerçilik kollejiniň alymlary howadan we beýleki çeşmelerden kömürturşy gazyny (CO₂) netijeli siňdirip bilýän lignin esasynda...