Ýeriň jümmüşinde byzmyk şekilli syrly düzüm ýüze çykaryldy

  • 03.09.2024 12:47
  • 12k+

Awstraliýaly alymlar möhüm açyş etdiler: Ýeriň suwuk ýadrosynda, birnäçe müň kilometr çuňlukda byzmyk şekilli bölek tapyldy. Phys.org-da neşir edilen barlag  planetamyzyň magnit meýdanynyň dinamikasynyň käbir syrlaryny açýar.

Ýeriň iki gat ýadrosy bar: içki ýadro - gaty gatlak, daşky ýadro - suwuk gatlak. Ýeriň ýadrosynyň daşynda mantiýa ýerleşýär. Bu syrly gurluş daşky ýadronyň üstünde, suwuk ýadronyň mantiýa bilen galtaşýan ýerinde ýerleşýär.
Seýsmologlaryň sözlerine görä, şu wagta çenli bu sebitiň bardygyny hiç kim bilmeýärdi. Ol ýertitremesine edilen gözegçilikler we seýsmiki tolkunlaryň seljermesi netijesinde ýüze çykaryldy. Alymlar bu sebitden geçýän tolkunlaryň tizliginiň daşky ýadronyň beýleki ýerlerindäkä garanda ep-esli pesdigini gördüler.

Professor Hrwoýe Tkalçiç: "Biz “byzmygyň” takyk galyňlygyny bilemzok, ýöne onuň ýadro bilen mantiýanyň serhediniň aşagy bilen birnäçe ýüz kilometre çenli uzalyp gidýändigini çaklaýarys" – diýip belleýär.

Bu açyş, esasan, ergin demir bilen nikelden durýan daşky ýadronyň düzümine we özüni alyp barşyna täzeçe düşünmäge mümkinçilik berýär. Bu tok geçiriji massanyň hereketi bizi kosmiki radiasiýadan goraýan magnit meýdanyny döredýär.
Alymlar bu sebitiň Ýeriň magnit meýdany bilen baglanyşykly bolup biljekdigini we onuň geljekdäki mümkin bolan üýtgemelerine düşünmäge  kömek edip biljekdigini  çaklaýarlar.

“Alymlar üçin daşky ýadro henizem syrlylygyna galýar we entek açylmaly zat köp. Munuň üçin seýsmologlar, minerallaryň, geomagnitizmiň we geodinamikanyň fizikleri tagallalaryny birleşdirmeli bolarlar"-diýip, işiň awtordaşy Sýaolun Ma nygtady.


düýn 11:02
3.5k+

Alymlar birnäçe ösümlikleriň rak keseline garşy täsiriniň bardygyny tassykladylar

Yrakly, hindistanly we russiýaly alymlar Hytaýyň halk lukmançylygynda ulanylýan birnäçe ösümlikden alnan maddalary barladylar we olaryň iň azyndan sekizsinde rak keseline garşy täsirleriň bardygyny subut etdiler...

düýn 10:52
1.4k+

Mýanmada molýuskalaryň iki täze görnüşi tapyldy

Halkara alymlar topary Mýanmada süýji suwda ýaşaýan korbikul (Corbicula) tohumyna degişli molýuskalaryň iki täze görnüşini we sferokorbikul (Sphaerocorbicula) atly täze kiçi tohumy ýüze çykardylar. Şeýlelikde, tohumyň doly klassifikasiýasy täzeden anyklandy...

27.10.2025 16:42
6k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

27.10.2025 00:07
4.1k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...