Gyrgyzystanda dinozawryň täze görnüşi tapyldy. Ol Alpkarakush kyrgyzicus diýlip atlandyryldy

  • 25.08.2024 10:06
  • 18k+

Fergana jülgesiniň demirgazyk böleginde, Taşkumyr şäheriniň golaýyndaky Balabansaýyň paleontologiki formasiýasynda nemes alymlary ýyrtyjy dinozawrlaryň ozal näbelli görnüşleriniň galyndylaryny tapdylar.

Alpkarakush kyrgyzicus diýlip atlandyrylýan bu görnüş, takmynan, 165-161 million ýyl ozal Ýura döwrüniň Kelloweý ýarusynda ýaşapdyr. Dinozawryň bedeniniň uzynlygy 7–8 metre ýetipdir we, megerem, kellesinde şahy bolan bolsa gerek.
Görnüşiň ady gyrgyzlaryň “Manas” eposyndaky äpet mifiki guş bolan “Alp-karakuşyň” (sözme-söz terjimesi - gahryman gara guş) hormatyna dakyldy.
Alpkarakush kyrgyzicus tirannozawrlar we allozawrlar bilen garyndaş ýyrtyjy dinozawrlar topary bolan metriakantozawridlere degişlidir. Bu açyşdan ozal metriakanthozawridiň galyndylary diňe Merkezi Ýewropada we Gündogar Aziýada tapylypdy.
Bu dinozawrlaryň süri bolup ýaşandygyny görkezýän iki dinozawryň – uly, ýaş we çaga dinozawryň skeletiniň bölekleriniň tapylmagy gyzykly açyş boldy. Täze görnüşiň beýany Zoological Journal of the Linnean Society žurnalynda çap edildi.
Häzirki wagta çenli metriakantozawridleriň galyndylarynyň Merkezi Ýewropada we Gündogar Aziýada tapylandygy bellenýär. Alpkarakuşi galyndylary Merkezi Aziýada tapylan, ýura döwrüniň iri ýyrtyjy dinozawrlarynyň ilkinji wekili boldy.


düýn 19:04
2.2k+

Hytaýda 125 million ýyl ozal ýaşap geçen adaty bolmadyk ýelekli dinozawrlaryň galyndylary tapyldy

“Independent” neşiriniň habaryna görä, 125 million ýyl ozal ýaşap geçen iki sany öň mälim bolmadyk ýelekli dinozawryň galyndylary tapyldy diýip, Independent ýazýar. Olara Sinosauropteryx lingyuanensis we Huadanosaurus sinensis diýip at berildi...

17.04.2025 13:45
4k+

Alymlar ilkinji gezek, takmynan, 100 million ýyl ozal ýaşap geçen sowutly ankilozawrlaryň yzlary tapyldy

Alymlar Kanadada ilkinji gezek ankilozawrlaryň - üç barmakly we guýrugynda tommarçagy bolan sowutly dinozawrlaryň galyndy yzlaryny tapdylar. Paleontologlar yzlary ýurduň günorta-günbatar böleginden tapdylar we tapyndyny Journal of Vertebrate Paleontology žurnalynda beýan etdiler...

16.04.2025 18:34
6.5k+

Müsürde Tutanhamonyň kakasy Ehnatonyň döwrüne degişli gadymy şäher tapyldy

Müsüriň Kom-el-Nugus sebitinde arheologlar faraon Tutanhamonyň kakasy Ehnaton bilen baglanyşykly diýlip çaklanylýan gadymy şäheri tapdy. Bu barada Live Science habar berýär. Ehnaton Gün hudaýy Atona çokunmagy öňe sürüji hökmünde bellidir...

15.04.2025 00:01
8.9k+

Iň gadymy arz-şikaýatyna 4 müň ýyl: gaharly alyjy arzyny palçyk tagtasynda ebedileşdiripdir

B.e.öň 1750-nji ýylda Mesopotamiýanyň ýaşaýjysy tarapyndan hili pes haryt üçin ýazylan şikaýat arzasy taryhda iň gadymylaryň biri hasaplanýar. Onuň awtory Nanni söwdagär Ea-nasirden satyn alan mis tokgalarynyň...