Gyrgyzystanda dinozawryň täze görnüşi tapyldy. Ol Alpkarakush kyrgyzicus diýlip atlandyryldy

  • 25.08.2024 10:06
  • 18k+

Fergana jülgesiniň demirgazyk böleginde, Taşkumyr şäheriniň golaýyndaky Balabansaýyň paleontologiki formasiýasynda nemes alymlary ýyrtyjy dinozawrlaryň ozal näbelli görnüşleriniň galyndylaryny tapdylar.

Alpkarakush kyrgyzicus diýlip atlandyrylýan bu görnüş, takmynan, 165-161 million ýyl ozal Ýura döwrüniň Kelloweý ýarusynda ýaşapdyr. Dinozawryň bedeniniň uzynlygy 7–8 metre ýetipdir we, megerem, kellesinde şahy bolan bolsa gerek.
Görnüşiň ady gyrgyzlaryň “Manas” eposyndaky äpet mifiki guş bolan “Alp-karakuşyň” (sözme-söz terjimesi - gahryman gara guş) hormatyna dakyldy.
Alpkarakush kyrgyzicus tirannozawrlar we allozawrlar bilen garyndaş ýyrtyjy dinozawrlar topary bolan metriakantozawridlere degişlidir. Bu açyşdan ozal metriakanthozawridiň galyndylary diňe Merkezi Ýewropada we Gündogar Aziýada tapylypdy.
Bu dinozawrlaryň süri bolup ýaşandygyny görkezýän iki dinozawryň – uly, ýaş we çaga dinozawryň skeletiniň bölekleriniň tapylmagy gyzykly açyş boldy. Täze görnüşiň beýany Zoological Journal of the Linnean Society žurnalynda çap edildi.
Häzirki wagta çenli metriakantozawridleriň galyndylarynyň Merkezi Ýewropada we Gündogar Aziýada tapylandygy bellenýär. Alpkarakuşi galyndylary Merkezi Aziýada tapylan, ýura döwrüniň iri ýyrtyjy dinozawrlarynyň ilkinji wekili boldy.


düýn 13:01
3.3k+

Angliýada rim esgerine degişli bolan ýaşy 2000 ýyllyk başgap dikeldildi

Angliýadaky Bolton muzeýinde ýaşy 2000 ýyl töweregi bolan ýüpekden ýasalan başgaby dikeltmek işleri tamamlandy. Ony rimli esger geýipdir. Dünýäde şeýle görnüşli diňe üç nusga saklanyp galypdyr: biri Mançesterde, beýlekisi Florensiýada, üçünjisi bolsa Boltonda ýerleşýär diýip, muzeý habar berdi...

17.08.2025 23:41
9.6k+

Alymlar ertirki kofe üçin iň gowy wagty aýdyp, ony ýekelikde içmegi maslahat berdi

Kofe üçin iň gowy wagt oýananyňdan soň 2,5 sagatdan soň bolup, ony iň gowusy ýekelikde içmeli. Şeýle teklibi ýewropaly alymlar öňe sürýär. Olar kofe içmegiň wagtynyň we şertleriniň içgiden alynýan lezzete nähili täsir edýändigini öwrendi...

11.08.2025 01:21
11k+

Pompeýde Wezuwiý atylandan soň hem ýaşalandygynyň subutnamalary tapyldy

Arheologlar b.e. öňki 79-njy ýylda Wezuwiniň atylmagy zerarly weýran bolan Pompeýde betbagtçylykdan soň hem ýaşaýyşyň gaýtadan dowam eden bolmagynyň mümkindigini görkezýän alamatlary tapdylar diýip, täze gazuw-agtaryş işleriniň netijelerine salgylanýan ScienceAlert neşiri habar berýär...

03.08.2025 17:37
11k+

Awstraliýada ýurtda iň uly we iň agyr mör-möjek ýüze çykaryldy

Kwinslend tropiklerinde, Aterton belentliginde Awstraliýanyň çäginde belli bolan mör-möjekleriň iň uly we iň agyr görnüşi ýüze çykaryldy. The Guardian neşiriniň habar bermegine görä, taýajyk görnüşlileriň täze görnüşine Acrophylla alta ady berildi...