Hindistanda gadymy suw geçirijisi tapyldy: ol 2600 ýyl ozal ulanylypdyr

  • 17.08.2024 18:23
  • 14k+

Hindistanyň Tamilnad ştatynyň Kiladi diýen ýerinde arheologlar 2600 ýyl mundan ozal ulanylan terrakotadan ýasalan suw geçirijisini tapdylar. Bu açyş gazuw-agtaryş işleriniň onunjy tapgyrynda ýüze çykarylyp, b. e. öň VI asyrda ösen suw dolandyryş ulgamynyň bolandygyny tassyklaýar diýip, Arkeonews ýazýar.

Suw geçirijisi, uzynlygy takmynan 36 sm we diametri 18 sm bolan alty silindr segmentlerinden ybaratdyr. Segmentler biri-birine berk birikdirilip, uzynlygy 174 sm bolan umumy turbany emele getirýärler.
Bu ulgam suwy hapalanmakdan goramak we suw üpjünçiligi üçin ulanylypdyr diýlip çak edilýär.
Suw geçirijisinden başga-da, Kiladiniň gadymy ýaşaýjylarynyň ussatlygynyň ýokary derejesini görkezýän ýapyk kanal, açyk aryk we birnäçe suw rezerwuarlary tapyldy. Bu tapyndylar öz döwründen has öňe giden ösen suw üpjünçilik ulgamynyň bolandygyny görkezýär.
Kiladide tapylan beýleki tapyndylaryň seljermesi, tamil jemgyýetiniň eýýäm b. e. öň VII-nji asyrda ösen senagat medeniýetine eýe bolandygyny görkezdi. Suw geçirijisiniň tapylmagy, bu gadymy jemgyýetiň ösüş hronologiýasyna we inženerçilik ussatlygyna has gowy düşünmäge mümkinçilik berýär.


şu gün 07:29
4.4k+

Hytaýly alymlar ilkinji gezek Arktikanyň buzunyň aşagyna adam tarapyndan dolandyrylýan çümmek işini geçirdiler

Hytaýly ummany öwrenijiler Arktikanyň buzunyň aşagynda ilkinji adam tarapyndan dolandyrylýan çuňluga çümmek işini geçirdiler. Geçen hepde tamamlanan ekspedisiýa polýar ekoulgamynyň ýagdaýy barada täze maglumatlary berdi diýip, Interesting Engineering ýazýar...

düýn 17:45
2.9k+

Fizika boýunça Nobel baýragy kwant tehnologiýalary ulgamynda açyş üçin berildi

Nobel komiteti 2025-nji ýylyň fizika boýunça baýragynyň eýelerini yglan etdi – olar üç amerikaly alym Jon Klark, Mişel Dewore we Jon Martinis boldy. Olara baýrak “makro derejesinde kwant tunneliniň açyşy we elektrik zynjyrynda energiýanyň kwantlaşmagyny görkezendigi üçin” berildi...

düýn 13:08
4.3k+

Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar

Astronomlar «sergezdan-planetanyň» – ýyldyzyň daşyndan aýlanman, kosmosda erkin gezip ýören obýektiň massasynyň rekord derejede ösýändigini hasaba aldylar. Ýewropanyň Günorta obserwatoriýasynyň «Örän uly teleskopynyň» (VLT) kömegi bilen geçirilen gözegçilikler, bu planetanyň sekuntda 6 milliard tonna tizlikde gaz we tozan sorup alýandygyny görkezdi...

düýn 13:02
3.8k+

Alymlar ebedi doňaklykdaky ýaşy, takmynan, 40 müň ýyl bolan mikrob­lary oýartdylar

Kolorado uniwersitetiniň (Boulder şäheri, ABŞ) alymlary on müňlerçe ýyl mundan ozal ebedi doňaklykda doňup galan gadymy mikroblary janlandyrdylar. Käbir nusgalardaky mikroorganizmler, takmynan, 40 müň ýyl bäri «uklapdyr»...