Hindistanda gadymy suw geçirijisi tapyldy: ol 2600 ýyl ozal ulanylypdyr

  • 17.08.2024 18:23
  • 14k+

Hindistanyň Tamilnad ştatynyň Kiladi diýen ýerinde arheologlar 2600 ýyl mundan ozal ulanylan terrakotadan ýasalan suw geçirijisini tapdylar. Bu açyş gazuw-agtaryş işleriniň onunjy tapgyrynda ýüze çykarylyp, b. e. öň VI asyrda ösen suw dolandyryş ulgamynyň bolandygyny tassyklaýar diýip, Arkeonews ýazýar.

Suw geçirijisi, uzynlygy takmynan 36 sm we diametri 18 sm bolan alty silindr segmentlerinden ybaratdyr. Segmentler biri-birine berk birikdirilip, uzynlygy 174 sm bolan umumy turbany emele getirýärler.
Bu ulgam suwy hapalanmakdan goramak we suw üpjünçiligi üçin ulanylypdyr diýlip çak edilýär.
Suw geçirijisinden başga-da, Kiladiniň gadymy ýaşaýjylarynyň ussatlygynyň ýokary derejesini görkezýän ýapyk kanal, açyk aryk we birnäçe suw rezerwuarlary tapyldy. Bu tapyndylar öz döwründen has öňe giden ösen suw üpjünçilik ulgamynyň bolandygyny görkezýär.
Kiladide tapylan beýleki tapyndylaryň seljermesi, tamil jemgyýetiniň eýýäm b. e. öň VII-nji asyrda ösen senagat medeniýetine eýe bolandygyny görkezdi. Suw geçirijisiniň tapylmagy, bu gadymy jemgyýetiň ösüş hronologiýasyna we inženerçilik ussatlygyna has gowy düşünmäge mümkinçilik berýär.


düýn 14:28
1.5k+

Turşudan süýjä: Hytaýda kömürturşy gazyny şekere öwürmegi öwrendiler

Hytaýyň Ylymlar akademiýasynyň Týanszin senagat biotehnologiýa institutynyň alymlary kömürturşy gazyny çylşyrymly uglewodlara netijeli öwürmegiň usulyny işläp taýýarladylar. CO₂-ni üýtgetmegiň netijesinde olara fruktoza, glýukoza, amiloza, amilopektin we azyk hem himiki senagatda ulanmak üçin ýaramly bolan beýleki birleşmeleri almak başardýar...

16.07.2025 06:27
4.6k+

Hytaýda arynyň beýnisini dolandyrmagy öwrendiler. Ol diýleni 90% ýerine ýetirýär

Pekin tehnologiýa institutynyň alymlary beýnä täsir edýän dolandyryjy arkaly dolandyryp bolýan dünýäde ilkinji kiborg aryny döretdi. Bu barada South China Morning Post neşiri habar berýär. Enjamyň agramy 74 milligram bolup, bu arylaryň göterýän şireli haltasynyň agramyndan hem azdyr...

16.07.2025 06:16
2.5k+

Alymlar bagry göçürmezden bejermek üçin sütün öýjüklerini döretdiler

Ýewropaly molekulýar biologlar organyň dokumalaryna netijeli ýapyşýan we çynlakaý zeper ýetmelerde onuň regenerasiýasyny çaltlaşdyrýan bagyr sütün  öýjükleriniň ösdürilip ýetişdirilişini işläp taýýarladylar. Bu açyş sirrozyň agyr görnüşlerinde bagyr transplantasiýasyna alternatiwa bolup biler diýip, Birmingem uniwersitetiniň metbugat gullugy habar berdi...

14.07.2025 17:12
7.8k+

Aşgazany ösümlikden doly, taryhda ilkinji ot iýýän pterozawr tapyldy

Paleontologlar taryhda ilkinji gezek aşgazanynda ösümlik iýmitiniň galyndylary bolan pterozawryň galyndylaryny tapdylar. Bu açyş agzalan uçýan süýrenijileriň käbir görnüşleriniň ot iýiji bolandygynyň ilkinji göni subutnamasydyr...