Grenlandiýa bilen Kanadanyň arasynda täze mikrokontinent tapyldy

  • 22.07.2024 16:29
  • 10k+

Halkara alymlar topary günorta-gündogar Kanadanyň, Baffin adasynyň we Grenlandiýanyň günorta-günbatarynyň arasyndaky Dewis bogazynda mikrokontinent tapdylar.

Iňlis we şwesiýaly barlagçylar sebitiň tektoniki rekonstruksiýasyny döretmek üçin agyrlyk güýji we seýsmiki prosesler baradaky maglumatlary ulandylar. Netijede, Dewis bogazynda adaty bolmadyk galyň kontinental gabygyň hakykatdanam aýratyn mikrokontinentdigini, kontinentden bölünip aýrylan tektoniki blokdygyny anykladylar. Oňa "Dewis bogazynyň proto-mikrokontinenti" diýilýärdi.
Alymlaryň pikiriçe, tektoniki plitalaryň iki bölege bölünmegi, takmynan, 118 million ýyl ozal, 61,27 million ýyl ozal Labrador deňzinde kontinental bölünişik bolmanka başlandy. Grenlandiýa çaknyşyp, Demirgazyk Amerika plitasyna goşulýança materikler aýrylmagyny dowam etdirdi. Hut şol wagt täze mikrokontinent döräpdir.
Bu açyş plitalaryň tektonikasyna we Ýeriň ösüşine edýän täsirine düşünmek üçin möhüm ähmiýete eýe. Barlag geljekdäki tektoniki wakalary we olaryň getirip biljek netijelerini çaklamaga kömek edip biler.


28.06.2025 11:03
4.3k+

And daglarynda ýitirilen Tiuanako siwilizasiýasynyň ybadathanasy tapyldy

Arheologlar adybir meşhur arheologik toplumdan, takmynan, 215 km günorta-gündogarda Boliwiýanyň günortasyndaky gadymy Tiuanako siwilizasiýasynyň ybadathanasyny tapdylar. Bu açyş hakynda Antiquity žurnalynda habar berildi...

22.06.2025 11:49
7.2k+

Hytaýda seýilgähdäki abatlaýyş işleri wagtynda hazynadan doly gadymy aramgähler tapyldy

Žiçžao şäher okrugynda (Şandun welaýaty, Hytaý) seýilgähdäki abatlaýyş işleri wagtynda arheologlar üç gadymy aramgähiň üstünden bardy. Bu barada Hytaýyň jemgyýetçilik ylymlary akademiýasynyň Arheologiýa institutyna salgylanyp, Independent habar berýär...

17.06.2025 13:01
9.6k+

Ortaýer deňzinde 2570 m çuňlukdan XVI asyra degişli adaty bolmadyk ýükli gämi tapyldy

Fransuz arheologlary Ortaýer deňzinde 2570 metr çuňlukdan XVI asyrda gark bolan söwda gämisini tapdylar. Medeniýet ministrliginiň Suwasty arheologiýa bölüminiň müdiri Arno Şomas bu Fransiýanyň territorial suwlarynda gämi heläkçiligi hasaba alnan iň çuň ýerdir diýip, habar berdi...

16.06.2025 13:25
2.2k+

Burunda işdäniň gözegçiligine täsir edýän reseptorlar tapyldy

Ýewropaly neýrofiziologlar burnuň ys alyş epiteliýsinde iýmitiň ysyny alanda doýmak duýgusyny güýçlendirýän reseptorlaryň aýratyn kategoriýasyny tapdylar. Garramagyň biologiýasy instituty (Germaniýa) bu neýronlarda bökdençligiň ýüze çykmagy artykmaç iýmeklige we semremeklige getirip biljekdigini ýüze çykardy...