Alymlar buzluklaryň eremegini emeli usulda haýallatmagy teklip edýärler

  • 16.07.2024 13:32
  • 6.3k+

Howanyň üýtgemegi, iri buzluklaryň eremegi sebäpli deňiz derejesiniň ýokary galmagy ýaly, eýýäm juda duýulýan netijelere getirip ugrady. Ählumumy maýlama garşy göreşmegiň esasy serişdesi senagaty optimallaşdyrmak we pes uglerodly tehnologiýalara geçmek bolmagynda galýar, ýöne munda zerur netijelere ýetip bolmaýandygy sebäpli alymlar has radikal pikirleri göz öňünde tutup başladylar.

Ýakynda Amerikan Geofiziki Bileleşigi bilen Ýewropa Geologiýa Bileleşiginiň konferensiýasyndan soň, Çikago uniwersitetiniň inženerler topary finlýandiýaly we germaniýaly kärdeşleri bilen bilelikde “Ak kitaby” çykardylar, onda buzluklaryň eremegini haýallatmak üçin inženerçilik usullaryny ulanmagy teklip etdiler. Buzluklaryň düýbüni ummanyň ýyly suwy ýonmaz ýaly, olarda öňüni alyjy emeli päsgelçilikleri döretmek mümkinçiligini ara alyp maslahatlaşýarlar.
Mundan başga-da, alymlar zeýkeş guýularyny burawlamak arkaly doňy çözen suwlary buzluklaryň aşagyndan akdyrmak ýa-da emeli doňdurmak mümkinçiligine seredýärler.
Makalada şeýle usullaryň ünsli öwrenmegi we töwekgelçilige baha bermegi talap edýändigi aýdylýar. Ekoulgama we ýerli jemgyýetlere ýetirip biljek täsirleri göz öňünde tutmalydyr.
Alymlar muny, Antarktida garanda has arzan düşjekdigi sebäpli, Arktikada barlaglary geçirmekden başlamagy teklip edýärler. Emma buzluklaryň golaýynda ýaşaýan ýerli halklar bilen giňişleýin ara alyp maslahatlaşmagyň we ylalaşygyň ähmiýetli boljakdygy nygtalýar.
“Ak kitabyň” awtorlary geoinženerçilik çözgütleriniň buzlaryň eremeginiň gutarnykly öňüni alyş çäresi däldigini nygtaýarlar. Olara parnik gazlarynyň zyňyndylaryny azaltmak we howanyň üýtgemegine uýgunlaşmak ugrunda edilýän tagallalaryň üstüni ýetiriji hökmünde garamaly.


şu gün 10:12
1.7k+

Ägirt uly aýsberg A23a Antarktidanyň kenarynda saýdan çykyp, ýene ýüzüp başlady

Ululygy boýunça Lýuksemburgyň çägi bilen deňleşýän A23a ägirt uly aýsbergi  Günorta ummanyň suwlarynda ýene-de hereket edip başlady. Bu barada Arktika we Antarktika ylmy-gözleg institutynyň metbugat gullugy habar berdi...

02.06.2025 08:09
4.3k+

Buzluklaryň möçberi 50 ýylda 9 trillion tonna azaldy

1975-nji ýyldan bäri alnyp barylýan gözegçilikleriň dowamynda, buzluklaryň umumy möçberi 9 trillion tonnadan hem köp azaldy. Bu barada Bütindünýä meteorologiýa guramasynyň wekili Kler Nullis Ženewada geçirilen metbugat ýygnagynda habar berdi...

01.06.2025 19:18
6.4k+

Ýeriň ilatynyň tas ýarysy bir aýa barabar goşmaça yssy howany başdan geçirdi

ABŞ-nyň Nýu-Jersi ştatynda ýerleşýän «Climate Central» garaşsyz ylmy-barlag toparynyň hasabatyna görä, soňky bir ýylyň dowamynda Ýeriň ilatynyň tas ýarysy aşa yssy howalaryň uzaga çekmegi bilen ýüzbe-ýüz bolupdyr...

27.05.2025 12:07
15k+

Günüň golaýynda Ýer şaryndan 10 esse uly «guş» göze ildi: alymlar düşündiriş gözleýärler

24-nji maýda «LASCO» teleskoplarynyň biri Günüň golaýynda «alawly yzy» bolan guşa meňzeş jisimi bellige aldy. Ol Günüň ýüzünden, takmynan, 2 million kilometr beýiklikdedi. Onuň «ganatynyň» uzynlygy, takmynan, 150 müň kilometre ýetýär...