Ortaýer deňziniň düýbünden ýaşy 3300 ýyl bolan hanaan döwrüniň gämisi tapyldy

  • 30.06.2024 12:47
  • 13k+

Ysraýylyň demirgazyk kenaryndan 90 km uzaklykda, 1,8 kilometr çuňlukda ýaşy 3300 ýyl bolan, heläkçilige uçran gämi tapyldy. Hünärmenleriň pikirine görä, bu bürünç asyryndan galan, hanaan döwrüniň ýük gämisi bolmaly. Tapyndynyň üstünden geologiki gözleg-aňtaw işleri wagtynda tötänleýin baryldy diýip, Times of Israel habar berýär.

Uzynlygy 12-14 metr bolan gämi ýüzlerçe amforany äkidip barýan eken, olaryň köpüsi aşaky çökündileriň aşagynda galypdyr. Bu tapyndy kenardan şeýle uzak aralykdan tapylan iň gadymy gämidir.
Gäminiň şeýle uly çuňlukdan tapylmagy alymlary gadymy deňizçileriň nawigasiýa başarnyklaryny täzeden gözden geçirmäge mejbur edýär. Bu tapyndy bürünç asyrynyň deňizçileriniň beýleki kenar görünmese-de, uzak ýola ýüzüşe çykyp bilendikleriniň ilkinji subutnamasydyr.

“Bu açyş gadymy deňizçileriň deňiz ussatlygy baradaky düşünjämizi düýpgöter üýtgedýär. Gäminiň tapylan ýerinde deňziň ýüzünden we töweregindäki tükeniksiz gözýetimden başga hiç zat görünmeýär. Bu bürünç eýýamynda deňizçileriň Günden, Aýdan we ýyldyzlardan ugur alyp, Ortaýer deňziniň üstünden ýol salmagy başarandyklaryny görkezýär" - diýip, Ysraýylyň gadymy ýadygärlikler gullugynyň deňiz arheologiýasy bölüminiň başlygy Ýakob Şarwit aýdýar.

Gämi ýag, çakyr, miwe we beýleki oba hojalyk önümlerini daşaýan bolsa gerek. Ol Finikiýanyň Biblos portundan Kiçi Aziýanyň Ortaýer deňziniň kenarýakasyndaky portlaryň birine barýan bolmaly. Gäminiň heläk bolmagyna tupan ýa-da garakçylaryň hüjümi sebäp bolan bolmaly.
Çuňlukdan ýokary çykarylan iki amforadan analiz etmek üçin organiki material alyndy, bu gadymy gäminiň alyp barýan ýüküni kesgitlemäge kömek eder.


20.11.2025 12:08
3.6k+

Hytaýda maýmynyň näbelli görnüşiniň galyndylary tapyldy

Londonyň Zoologiýa institutynyň alymlary we olaryň hytaýly kärdeşleri Sianda takmynan 2200–2300 ýyl ozal jaýlanan zenanyň mazarynda gibbonyň (maýmynyň görnüşi) ozal näbelli görnüşiniň galyndylaryny tapdylar. Skelet ilkibaşda 2004-nji ýylda tapylypdy, ýöne jikme-jik öwrenilmegi onuň Nomascus urugynyň ýok bolup giden görnüşine degişlidigini görkezdi diýip, Arkeonews neşiri ýazýar...

20.11.2025 11:22
7.6k+

Russiýada ýaşy 385 million ýyllyk agaç tapyldy

Sankt-Peterburg döwlet uniwersitetiniň (SPbGU) paleontologlary Leningrad oblastynyň Lužskiý raýonynda ýerleşýän Şalowo-Pereçiskiý çäge karýerinde dewon döwründen galan seýrek tapyndynyň — gadymy agaç sütüniň üstünden bardylar...

20.11.2025 11:14
3k+

Belgiýada kömelekden gaplamalar öndürilip başlandy

Brýusselde kömelek damarlaryndan (miseliýden) gaplama öndürýän Permafungi fabrigi işläp başlady. Bu "miko-material" doly dargap bilýär we polietileniň hem-de plastigiň beýleki görnüşleriniň ornuna ulanmak üçin işlenip taýýarlanýar...

19.11.2025 13:38
4.2k+

Alymlar “içki ses” bilen ýürek urşunyň arasynda geň baglanyşyk tapdylar

Daniýanyň Orhus uniwersitetiniň psihologlary adamyň içki sesiniň — ýagny öz-özüne içinden gürlemeginiň — bedeni hereketsiz galanda-da, ýürek ritmini üýtgetmäge ukyplydygyny görkezdiler. Işiň netijeleri Psychophysiology žurnalynda çap edildi...