Ortaýer deňziniň düýbünden ýaşy 3300 ýyl bolan hanaan döwrüniň gämisi tapyldy

  • 30.06.2024 12:47
  • 13k+

Ysraýylyň demirgazyk kenaryndan 90 km uzaklykda, 1,8 kilometr çuňlukda ýaşy 3300 ýyl bolan, heläkçilige uçran gämi tapyldy. Hünärmenleriň pikirine görä, bu bürünç asyryndan galan, hanaan döwrüniň ýük gämisi bolmaly. Tapyndynyň üstünden geologiki gözleg-aňtaw işleri wagtynda tötänleýin baryldy diýip, Times of Israel habar berýär.

Uzynlygy 12-14 metr bolan gämi ýüzlerçe amforany äkidip barýan eken, olaryň köpüsi aşaky çökündileriň aşagynda galypdyr. Bu tapyndy kenardan şeýle uzak aralykdan tapylan iň gadymy gämidir.
Gäminiň şeýle uly çuňlukdan tapylmagy alymlary gadymy deňizçileriň nawigasiýa başarnyklaryny täzeden gözden geçirmäge mejbur edýär. Bu tapyndy bürünç asyrynyň deňizçileriniň beýleki kenar görünmese-de, uzak ýola ýüzüşe çykyp bilendikleriniň ilkinji subutnamasydyr.

“Bu açyş gadymy deňizçileriň deňiz ussatlygy baradaky düşünjämizi düýpgöter üýtgedýär. Gäminiň tapylan ýerinde deňziň ýüzünden we töweregindäki tükeniksiz gözýetimden başga hiç zat görünmeýär. Bu bürünç eýýamynda deňizçileriň Günden, Aýdan we ýyldyzlardan ugur alyp, Ortaýer deňziniň üstünden ýol salmagy başarandyklaryny görkezýär" - diýip, Ysraýylyň gadymy ýadygärlikler gullugynyň deňiz arheologiýasy bölüminiň başlygy Ýakob Şarwit aýdýar.

Gämi ýag, çakyr, miwe we beýleki oba hojalyk önümlerini daşaýan bolsa gerek. Ol Finikiýanyň Biblos portundan Kiçi Aziýanyň Ortaýer deňziniň kenarýakasyndaky portlaryň birine barýan bolmaly. Gäminiň heläk bolmagyna tupan ýa-da garakçylaryň hüjümi sebäp bolan bolmaly.
Çuňlukdan ýokary çykarylan iki amforadan analiz etmek üçin organiki material alyndy, bu gadymy gäminiň alyp barýan ýüküni kesgitlemäge kömek eder.


30.09.2025 18:01
2.4k+

Alymlar berk sosial baglanyşyklar biologiki taýdan garramagy haýalladýar diýip hasaplaýarlar

Amerikaly barlagçylar ömrüň dowamynda berk sosial baglanyşyklaryň biologiki taýdan haýal garramak bilen baglanyşyklydygyny anykladylar. Bu barada "Brain, Behavior & Immunity - Health” žurnalyndaky makala salgylanýan PsyPost ýazýar...

30.09.2025 10:22
3.9k+

Kofein çylşyrymly meseleleri çözmekde adamlaryň tutanýerliligini ýokarlandyrýar

Täze barlag kofeniň çylşyrymly ýa-da bölekleýin çözmek mümkin bolmadyk meseleleri çözmekde tutanýerliligi ýokarlandyryp biljekdigini görkezdi. Munuň täsiri dartgynly ýagdaýdaky adamlarda has hem göze ilýärdi. Synaglara ABŞ-nyň Massaçusets ştatynyň Amhýorst kollejiniň 329 talyby gatnaşdy...

29.09.2025 12:30
3.5k+

Ýaponiýada mör-möjekleri çekmek üçin "garynja aldawyny" ulanýan ösümlik tapyldy

Ýaponiýada duş gelýän Vincetoxicum nakaianum atly ösümlik tozanlanmak üçin adatdan daşary strategiýany ulanýar. Ol ýarym iýlen ýa-da ýaralanan garynjalaryň çykarýan ysyny gaýtalap, tohumly mör-möjekleri özüne çekýär...

27.09.2025 19:28
9.7k+

Argentinada öň belli bolmadyk ýyrtyjy megaraptoryň we onuň pidasynyň galyndylary tapyldy

Argentinanyň günortasynda paleontologlar güýçli öňki elleri we uzyn dyrnaklary bolan öň näbelli ýyrtyjy dinozawryň galyndylaryny ýüze çykardylar. Bu tapyndy megaraptor nesliniň Günorta Amerikada uzak wagtlap ýaşandygyny tassyklaýar diýip, Nature Communications žurnalynda bellenýär...