Tibetde 9000 ýyllyk ýaşy bolan daş iňňeler tapyldy

  • 27.06.2024 16:41
  • 6.6k+

Hytaýly arheologlar Tibetiň günbataryndaky Syada Ko kölüniň kenarynda geçirilen gazuw-agtaryş işleri mahalynda adaty bolmadyk açyş etdiler. Olar 9000 ýaşly alty sany daşdan ýasalan iňňäni tapdylar.

Bular şu wagta çenli tapylan iň gadymy daş iňňelerdir we olaryň tapylmagy adamlaryň bu guraly haçan ulanyp başlandyklary baradaky çaklamany ep-esli yza süýşürýär.
Journal of Archaeological Science neşirinde çap edilen makalada tremolit, serpentin, aktinolit we talk ýaly minerallardan ýasalan bu iňňeler egin-eşik tikmek we berk külbeleri gurmak üçin ulanylan bolsa gerek diýip habar berilýär.

“Gözli iňňäniň peýda bolmagy adamzat siwilizasiýasynyň taryhynda möhüm tapgyr bolupdyr. Bu, adamlara has gaýym eşik we berk jaýlary gurmaga mümkinçilik beripdir, bu bolsa öz gezeginde olara täze, has sowuk sebitleri öwrenmäge kömek edipdir "- diýip, makalanyň awtorlary ýazýar.

Bu açyşdan ozal Hytaýyň Henan welaýatyndan tapylan 2700 ýyllyk daş iňňeler has gadymy hasaplanýardy. Süňkden ýasalan iň gadymy iňňeleriň ýaşy bolsa, takmynan, 50 müň ýyl töweregidir. Olar Russiýanyň Altaý sebitindäki Denisowa gowagyndan tapyldy.


şu gün 07:29
1.5k+

Hytaýly alymlar ilkinji gezek Arktikanyň buzunyň aşagyna adam tarapyndan dolandyrylýan çümmek işini geçirdiler

Hytaýly ummany öwrenijiler Arktikanyň buzunyň aşagynda ilkinji adam tarapyndan dolandyrylýan çuňluga çümmek işini geçirdiler. Geçen hepde tamamlanan ekspedisiýa polýar ekoulgamynyň ýagdaýy barada täze maglumatlary berdi diýip, Interesting Engineering ýazýar...

düýn 17:45
2.7k+

Fizika boýunça Nobel baýragy kwant tehnologiýalary ulgamynda açyş üçin berildi

Nobel komiteti 2025-nji ýylyň fizika boýunça baýragynyň eýelerini yglan etdi – olar üç amerikaly alym Jon Klark, Mişel Dewore we Jon Martinis boldy. Olara baýrak “makro derejesinde kwant tunneliniň açyşy we elektrik zynjyrynda energiýanyň kwantlaşmagyny görkezendigi üçin” berildi...

düýn 13:08
4k+

Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar

Astronomlar «sergezdan-planetanyň» – ýyldyzyň daşyndan aýlanman, kosmosda erkin gezip ýören obýektiň massasynyň rekord derejede ösýändigini hasaba aldylar. Ýewropanyň Günorta obserwatoriýasynyň «Örän uly teleskopynyň» (VLT) kömegi bilen geçirilen gözegçilikler, bu planetanyň sekuntda 6 milliard tonna tizlikde gaz we tozan sorup alýandygyny görkezdi...

düýn 13:02
3.5k+

Alymlar ebedi doňaklykdaky ýaşy, takmynan, 40 müň ýyl bolan mikrob­lary oýartdylar

Kolorado uniwersitetiniň (Boulder şäheri, ABŞ) alymlary on müňlerçe ýyl mundan ozal ebedi doňaklykda doňup galan gadymy mikroblary janlandyrdylar. Käbir nusgalardaky mikroorganizmler, takmynan, 40 müň ýyl bäri «uklapdyr»...