Alymlar öz-özüni arassalaýan we otaglary sowadýan dury material döretdiler

  • 04.06.2024 11:40
  • 5.8k+

Karlsrue Tehnologiýa institutynyň (Germaniýa) hünärmenleri aýratynlyklary boýunça adaty aýnadan ýokarda durýan mikrofotoniki köpugurly metamaterial döretdiler. Ony gurluşykda ulanyp bolýar diýip, Nature Communications žurnaly belleýär.

Polimer esasly täze material, takmynan, 10 mikron (adam saçyndan 10 esse inçe) mikroskopik silikon piramidalarynyň özboluşly gurluşyna eýedir.
Şeýle gurluşy arkaly ol birnäçe täsirli aýratynlyklary görkezýär:

  • Durulygy 93%, diýmek aýnadan 2% ýokary.
  • Ýagtylygyň 73% -ini ýaýradyp, bulaşyk effekt döredýär we konfidensiallygy üpjün edýär.
  • Içerde amatly mikroklimaty saklamaga mümkinçilik berýän Gün şöhlesini geçirýär.
  • Elektrik energiýasyny sarp etmezden, passiw sowadýar: synaglarda material temperaturany 6° C peseltdi.
  • Öz-özüni arassalaýar: materialyň gurluşy, lotos ýapragy ýaly, hapany we tozany aýyrýan suw damjalarynyň döremegine kömek edýär.

Alymlaryň sözlerine görä, material dürli ugurlarda (şol sanda, gurluşykda diwarlara we üçeklere goýulýan aýna bölekleriniň ornuny tutup bilýär) ulanmak üçin ägirt uly mümkinçiliklere eýedir.

"Bu material bir wagtyň özünde otagda Gün şöhlesiniň ulanylmagyny optimallaşdyryp, passiw sowadyşy üpjün edip we kondisionere garaşlylygy azaldyp biler" – diýip, materialy döredijileriň biri Gan Huang nygtaýar.


11.11.2025 15:19
3.6k+

Kembrijde CO₂-ni peýdaly çig mala öwürýän “emeli ýaprak” döretdiler

Kembrij uniwersitetiniň alymlary Gün şöhlesiniň täsiri astynda kömürturşy gazyny (CO₂) we suwy peýdaly himiki maddalara öwrüp bilýän ýarym sintetik “emeli ýapragy” döredendiklerini habar berdiler. Bu enjam tebigy fotosinteziň iş prinsipini gaýtalaýar we zäherli katalizatorlary ulanmaýar, şonuň bilen hem ekologiýa taýdan arassa hasaplanýar diýip, SciTechDaily ýazýar...

10.11.2025 13:10
5.2k+

Günorta koreýaly alymlar robotlar üçin çeýe we örän güýçli emeli myşsa döretdiler

Ulsandaky Milli Ylym we Tehnologiýa Institutynyň  (UNIST) alymlary robotlar üçin täze görnüşli emeli myşsa taýýarladylar. Bu material ynsan we haýwan myşsalaryndaky ýaly çeýeligi we berkligi özünde jemleýär. Hasaplamalara görä, eger adam şeýle myşsalara eýe bolsady, ol bir eli bilen pil saklap biljekdi...

05.11.2025 10:07
3.3k+

Hytaýly alymlar iýmitiň ajylygyny “duýup” bilýän emeli dil döretdi

Hytaýda alymlar iýmitleriň ajylygyny çalt we takyk ölçemäge ukyply emeli diliň prototipini taýýarladylar. Bu barada Phys.org habar berýär. Enjam kapsaisini — ajy burçuň, sarymsagyň, zenjebiliň we beýleki ajyly maddalaryň ýakýan tagamyny döredýän birleşmäni — hem-de şol topardaky beýleki maddalary anyklamaga mümkinçilik berýär...

28.10.2025 12:54
7.1k+

Şençhende geljegiň logistikasy ýola goýuldy: köçelerde eýýäm 10 müň sany robot-furgon hereket edýär

Şençhende köçelerde we hatda metroda hem 10 000 sany robotlaşdyrylan furgon gatnadylyp başlandy. Olar SF Express atly logistika kompaniýasy tarapyndan ýükleri adam gatnaşmazdan daşamak üçin ulanylýar. Bu furgonlary Neolix kompaniýasy öndürýär...