Gaýanyň ýüzündäki suratlar bir mahallar Saharada mal bakylandygyny görkezdi

  • 13.05.2024 13:38
  • 13k+

Saharanyň iň gurak sebitleriniň birinde mallaryň suraty çekilen seýrek gaýa şekilleri tapyldy. Täze açyş sebitiň bir mahallar dürli haýwanlaryň ýaşan otluk, batgalyk we güzerli ýeri bolandygyny görkezýär diýip New Atlas habar berýär.

Sudanyň Gündogar çölünde Müsür bilen serhetýakada gözleg geçiren arheologlar 4000 ýyllyk ýaşy bolan, gaýa çekilen suratly 16 sany täze ýeri tapdylar. Olary iň geň galdyran zat suratlaryň köpüsinde iri şahly mallara meňzeýän haýwanlaryň şekillendirmegidir.
Bu haýwanlar häzirki suwsuz we öri meýdansyz Saharada asla ýaşap bilmezdiler. Şeýle-de bolsa, uly ýelinli sygyrlarynyň şekilleri, şeýle hem käbir suratlardaky sagym sagylýan pursatlar sebitde bir wagtlar maldarlaryň ýaşaýandygyny görkezýär.

Suratlardan çen tutsaň, Sahara bir wagtlar howdanlary, derýalary, batgalyklary we güzerleri bolan sawanna bolupdyr. Bu, takmynan, mundan 15 müň ýyl ozal başlanan tomus musson ýagyşlarynyň güýçlenmegi bilen häsiýetlendirilen “çygly Afrika döwri” diýlip atlandyrylýan döwürde mümkin bolupdyr.
B.e. öňki, takmynan, 3000-nji ýyllarda howa üýtgäp, köller we derýalar gurap başlapdyr we sebit çäge bilen örtülipdir. Sebitiň aglaba ilaty Nil derýasyna golaý süýşmäge mejbur bolupdyr, galan ilat bolsa mal bakmakdan goýun we geçi bakmaklyga geçipdirler.
Öň, alymlaryň Çilidäki adamsyz diýen ýaly Atakama çölüniň astynda hakyky ýerasty dünýäni açandyklaryny  gürrüň beripdik.


30.11.2025 22:24
4.7k+

Türkmenistanyň ýaş startapçylarynyň bäsleşiginiň jemleri jemlenildi

Türkmenistanda «Türkmenistan – mümkinçilikleriň ýurdy» atly ýaş innowatorlaryň bäsleşigi tamamlandy. Ol tehnologiýa, ylym we telekeçilik dünýäsinde özlerini görkezmäge taýýar mekdep okuwçylaryny, talyplary we ýaş mugallymlary birleşdirdi...

30.11.2025 20:51
8.4k+

Garynjalarda agalygy eýelemegiň täsin taktikasy ýüze çykaryldy

Ýaponiýaly alymlar garynjanyň käbir görnüşleriniň başga koloniýalary eýelemek üçin ulanýan täsin mehanizmini ýüze çykardylar. Görnüşine görä, käbir korolewa-basyp alyjylar himiki ýaragy ulanyp, işçi garynjlary aldaw bilen öz urugbaşyny ýok etmäge mejbur edýärler we onuň ýerini eýeleýärler...

26.11.2025 11:15
2.1k+

Türkmen alymlary alunitiň, tozganyň we rozmariniň binýadynda fitomineral bejeriş gelini işläp taýýarladylar

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugy «Alunitiň, tozganyň (Taraxacum officinale) we rozmariniň (Rosmarinus officinalis) fitomineral bejeriş geli» atly işläp taýýarlamak tehnologiýasyna awtorlyk hukugyny bellige aldy...

26.11.2025 10:04
2k+

Garaharsaň hatda adatdan daşary kosmos şertlerinde-de ýaşaýşa ukyply bolup çykdy

Physcomitrium patens garaharsaň (moh) görnüşiniň sporalary Halkara kosmos stansiýasynyň daşynda dokuz aý bolandan soň hem ýaşaýşa ukyply bolup galdy. Kosmosda wagty olar wakuuma, temperatura üýtgemelerine, mikrograwitasiýa, ultrabenewşe şöhlelerine we kosmos radiasiýasyna sezewar boldy diýlip, iScience žurnalyndaky täze makalada aýdylýar...