Gaýanyň ýüzündäki suratlar bir mahallar Saharada mal bakylandygyny görkezdi

  • 13.05.2024 13:38
  • 13k+

Saharanyň iň gurak sebitleriniň birinde mallaryň suraty çekilen seýrek gaýa şekilleri tapyldy. Täze açyş sebitiň bir mahallar dürli haýwanlaryň ýaşan otluk, batgalyk we güzerli ýeri bolandygyny görkezýär diýip New Atlas habar berýär.

Sudanyň Gündogar çölünde Müsür bilen serhetýakada gözleg geçiren arheologlar 4000 ýyllyk ýaşy bolan, gaýa çekilen suratly 16 sany täze ýeri tapdylar. Olary iň geň galdyran zat suratlaryň köpüsinde iri şahly mallara meňzeýän haýwanlaryň şekillendirmegidir.
Bu haýwanlar häzirki suwsuz we öri meýdansyz Saharada asla ýaşap bilmezdiler. Şeýle-de bolsa, uly ýelinli sygyrlarynyň şekilleri, şeýle hem käbir suratlardaky sagym sagylýan pursatlar sebitde bir wagtlar maldarlaryň ýaşaýandygyny görkezýär.

Suratlardan çen tutsaň, Sahara bir wagtlar howdanlary, derýalary, batgalyklary we güzerleri bolan sawanna bolupdyr. Bu, takmynan, mundan 15 müň ýyl ozal başlanan tomus musson ýagyşlarynyň güýçlenmegi bilen häsiýetlendirilen “çygly Afrika döwri” diýlip atlandyrylýan döwürde mümkin bolupdyr.
B.e. öňki, takmynan, 3000-nji ýyllarda howa üýtgäp, köller we derýalar gurap başlapdyr we sebit çäge bilen örtülipdir. Sebitiň aglaba ilaty Nil derýasyna golaý süýşmäge mejbur bolupdyr, galan ilat bolsa mal bakmakdan goýun we geçi bakmaklyga geçipdirler.
Öň, alymlaryň Çilidäki adamsyz diýen ýaly Atakama çölüniň astynda hakyky ýerasty dünýäni açandyklaryny  gürrüň beripdik.


düýn 17:12
5k+

Aşgazany ösümlikden doly, taryhda ilkinji ot iýýän pterozawr tapyldy

Paleontologlar taryhda ilkinji gezek aşgazanynda ösümlik iýmitiniň galyndylary bolan pterozawryň galyndylaryny tapdylar. Bu açyş agzalan uçýan süýrenijileriň käbir görnüşleriniň ot iýiji bolandygynyň ilkinji göni subutnamasydyr...

düýn 10:44
1.6k+

Paleontologlar gadymy süýdemdirijiniň täze görnüşini açdy. Ol 143 mln ýyl ozal ýaşapdyr

Paleontologlar dügür dişlileriň toparyndan mezozoý süýdemdirijisiniň täze nesline we görnüşine häsiýetnama berdi. Onuň dişleriniň daşa öwrülen galyndylary Beýik Britaniýada tapyldy. Takmynan, 143 mln ýyl ozal ýaşan bu jandar Novaculadon mirabilis adyny aldy diýlip, Proceedings of the Geologists’ Association žurnalynda habar berilýär...

13.07.2025 19:23
2.1k+

Alymlar ýaralary bitirmek üçin guşuň düwünçek dokumalaryny ulanmagy teklip edýärler

Demirgazyk-Kawkaz federal uniwersitetiniň alymlary ýara bitiriji dermanlary döretmek üçin guşuň düwünçek dokumalaryndan edilen peptidleri ulanmagy teklip etdiler. Işläp taýýarlama melhemleriň, gelleriň we suwuk plastyrlaryň bir toparynyň çykarylmagy bilen tamamlanar...

13.07.2025 18:57
3.4k+

Mum güýeleriniň gurçuklarynyň plastigi iýip, ýag görnüşinde öz organizminde toplaýandyklary ýüze çykaryldy

Alymlar uly mum güýeleriniň (Galleria mellonella) gurçuklarynyň polietileni metabolik taýdan işläp (siňdirip), ony birnäçe günüň dowamynda öz bedeninde lipid (ýag) görnüşinde toplap bilýändiklerini ýüze çykardylar...