Alymlar ýel arkaly ondan-oňa göçýän ownuk haýwanlar hakda gürüň berdiler

  • 12.05.2024 21:43
  • 6.9k+

Sankt-Peterburg döwlet uniwersitetiniň (SPbGU) alymlary tardigradlar (latynça: Tardigrada) diýlip atlandyrylýan mikroskopik oňurgasyzlaryň ýaýraýşynyň syryny açdylar. Görlüp oturylsa, olar ýaşaýan ýerlerini ýeliň kömegi bilen giňeldýän ekenler diýip, TASS habar berýär.

Bu açyş Seýşel adalaryndan bir tardigradyň molekulýar seljermesi netijesinde mümkin boldy, ol geografiki taýdan golaý Afrika tohumyna däl-de, günorta-gündogar aziýaly tohumlardan eken.
Bu ýagdaýyň ýeke-täk düşündirişi tardigradlaryň ýel bilen geçmegi bolup biler diýip, Sankt-Peterburgyň Döwlet uniwersitetiniň oňurgasyzlaryň zoologiýasy kafedrasynyň uly mugallymy Denis Tumanow aýtdy.

“Tardigradlar ömrüniň dowamynda gurap bilýär, guran görnüşde bolsa olar gaty ýeňil bolýar, şonuň üçinem ýel olary äkidip bilýär. <…> Tropiki ýerlerde hemişelik öwsüp durýan ýeller - passatlar bar, olar ekwatora ugurdaş tropiki zonadan we hemişe gündogardan günbatara öwüsýär. Bu hemişe öwsüp durýan güýçli ýel hakykatdanam tardigradlary göterip äkidip biler "- diýip, hünärmen düşündirýär.

Tumanowyň sözlerine görä, alymlaryň öwrenen ýetginjek tardigradesiniň nusgasy bir bölejik ýüňden tapyldy.
Alymlar bu kiçijik oňurgasyz haýwanlar bilen gyzyklanýar, sebäbi olaryň iň kyn şertlerde-de, şol sanda açyk kosmosda hem uýgunlaşmaga we ýaşamaga özboluşly ukyby bar.
Bu sekiz aýakly haýwanlar barada has irki beýanlar 1773-nji ýyldan başlap, nemes zoology we pastory Iogan Awgust Efraýim Gýose olary aýylar bilen deňeşdirip, kleiner Wasserbär (nemesçe: “kiçijik suw aýysy”) diýip atlandyrýar.


29.06.2025 13:27
5.4k+

Ýantar daşynda ýaşy 40 million ýyla golaý bolan gadymy tarakan tapyldy

Kaliningraddaky “Ýantar kombinatynda” (RF-niň “Rosteh” döwlet korporasiýasyna degişli) 35–40 million ýyl mundan ozalky döwre degişli gadymy ýabany tarakan saklanýan täsin ýantar daşy tapyldy. Bu seýrek duş gelýän inklýuziýa 2-nji awgustda Moskwada geçiriljek AmberForum’25 halkara forumynyň çäklerinde guraljak täsin ýantarlar auksionynda esasy lotlaryň biri bolar...

29.06.2025 13:10
4.9k+

Gaýtadan işlenen plastik gormonal ulgam üçin zyýanly bolup çykdy

Plastik çökgünligine çözgüt gözläp, köp ýurtlar soňky onlarça ýylyň dowamynda plastikleri gaýtadan işlemäge aýratyn üns berdiler. Emma täze barlaglar bu usulyň hem howpsuz däldigini görkezýär. Nemes alymlarynyň geçiren ylmy işi Journal of Hazardous Materials žurnalynda neşir edilip, gaýtadan işlenen plastigiň janly organizmlere ýaramaz täsir ýetirip bilýändigini görkezdi...

26.06.2025 14:32
6.8k+

Plastik galyndylardan parasetamol öndürmegiň usuly tapyldy

Edinburg uniwersitetinden professor Stiwen Uollesiň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary plastik galyndylarynyň derman öndürmek üçin ulanylyp bilinjekdigini kesgitlediler. Bu barada Nature žurnalyndaky barlaga salgylanýan The Guardian ýazýar...

24.06.2025 13:34
2.7k+

Awstraliýaly kebeleklerde ugruny ýyldyzlara görä kesgitlemek ukyby ýüze çykaryldy

Awstraliýaly bogong kebelekleri ( Agrotis infusa ) ýyldyzlardan we Ýeriň magnit meýdanyndan ugur alyp, müň kilometre çenli aralygy geçmäge ukyply. Bu Awstraliýanyň Milli uniwersitetiniň, Günorta Awstraliýa uniwersitetiniň we beýleki barlag merkezleriniň hünärmenleriniň gelen netijesidir...