Ýerdäki iň gurak çöl bolan Atakamanyň astynda gizlin ekoulgam tapyldy

  • 29.04.2024 13:36
  • 14k+

Ýerdäki iň gurak we jansyz çöl hökmünde tanalýan Çiliniň Atakama çölünde alymlar dört metre çenli çuňlukda ýaşaýan bakteriýalaryň gizlin ekoulgamyny tapdylar.

PNAS Nexus žurnalynda neşir edilen bu gözleg zyýan ýetmedik öýjüklerden DNK çykarmagyň täze usuly arkaly mümkin boldy. Topragyň nusgalarynyň seljermesi bu gizlin dünýäniň ýokarky gatlaklarynda Firmicutes bakteriýalarynyň, 200 sm-den aşakda bolsa aktinobakteriýalaryň agdyklyk edýändigini görkezdi.
Alymlar olaryň 19 müň ýyl ozal guran kölüň (plaýýa) gatlaklarynyň aşagynda ölüp galan mikroorganizmler bolmagynyň mümkindigini çaklaýarlar.
Gözlegçiler bakteriýalaryň gipsi suw çeşmesi hökmünde ulanyp, aşa gurak şertlerde olara ýaşamaga mümkinçilik döredip biljekdigini çaklaýarlar. Bu çölde birnäçe onýyllykdan bir gezek ýagyş ýagýar.
Atakamanyň ýerasty ekoulgamynyň tapylmagy diňe bir Ýeriň biodürlüligi baradaky düşünjämizi giňeltmek bilen çäklenmän, beýleki planetalarda, esasanam Marsda ýaşaýyşyň mümkindigi bilen bagly möhüm sowallary ör boýuna galdyrýar.


30.11.2025 22:24
3.7k+

Türkmenistanyň ýaş startapçylarynyň bäsleşiginiň jemleri jemlenildi

Türkmenistanda «Türkmenistan – mümkinçilikleriň ýurdy» atly ýaş innowatorlaryň bäsleşigi tamamlandy. Ol tehnologiýa, ylym we telekeçilik dünýäsinde özlerini görkezmäge taýýar mekdep okuwçylaryny, talyplary we ýaş mugallymlary birleşdirdi...

30.11.2025 20:51
6.5k+

Garynjalarda agalygy eýelemegiň täsin taktikasy ýüze çykaryldy

Ýaponiýaly alymlar garynjanyň käbir görnüşleriniň başga koloniýalary eýelemek üçin ulanýan täsin mehanizmini ýüze çykardylar. Görnüşine görä, käbir korolewa-basyp alyjylar himiki ýaragy ulanyp, işçi garynjlary aldaw bilen öz urugbaşyny ýok etmäge mejbur edýärler we onuň ýerini eýeleýärler...

26.11.2025 11:15
2.1k+

Türkmen alymlary alunitiň, tozganyň we rozmariniň binýadynda fitomineral bejeriş gelini işläp taýýarladylar

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugy «Alunitiň, tozganyň (Taraxacum officinale) we rozmariniň (Rosmarinus officinalis) fitomineral bejeriş geli» atly işläp taýýarlamak tehnologiýasyna awtorlyk hukugyny bellige aldy...

26.11.2025 10:04
2k+

Garaharsaň hatda adatdan daşary kosmos şertlerinde-de ýaşaýşa ukyply bolup çykdy

Physcomitrium patens garaharsaň (moh) görnüşiniň sporalary Halkara kosmos stansiýasynyň daşynda dokuz aý bolandan soň hem ýaşaýşa ukyply bolup galdy. Kosmosda wagty olar wakuuma, temperatura üýtgemelerine, mikrograwitasiýa, ultrabenewşe şöhlelerine we kosmos radiasiýasyna sezewar boldy diýlip, iScience žurnalyndaky täze makalada aýdylýar...