Ýerdäki iň gurak çöl bolan Atakamanyň astynda gizlin ekoulgam tapyldy

  • 29.04.2024 13:36
  • 14k+

Ýerdäki iň gurak we jansyz çöl hökmünde tanalýan Çiliniň Atakama çölünde alymlar dört metre çenli çuňlukda ýaşaýan bakteriýalaryň gizlin ekoulgamyny tapdylar.

PNAS Nexus žurnalynda neşir edilen bu gözleg zyýan ýetmedik öýjüklerden DNK çykarmagyň täze usuly arkaly mümkin boldy. Topragyň nusgalarynyň seljermesi bu gizlin dünýäniň ýokarky gatlaklarynda Firmicutes bakteriýalarynyň, 200 sm-den aşakda bolsa aktinobakteriýalaryň agdyklyk edýändigini görkezdi.
Alymlar olaryň 19 müň ýyl ozal guran kölüň (plaýýa) gatlaklarynyň aşagynda ölüp galan mikroorganizmler bolmagynyň mümkindigini çaklaýarlar.
Gözlegçiler bakteriýalaryň gipsi suw çeşmesi hökmünde ulanyp, aşa gurak şertlerde olara ýaşamaga mümkinçilik döredip biljekdigini çaklaýarlar. Bu çölde birnäçe onýyllykdan bir gezek ýagyş ýagýar.
Atakamanyň ýerasty ekoulgamynyň tapylmagy diňe bir Ýeriň biodürlüligi baradaky düşünjämizi giňeltmek bilen çäklenmän, beýleki planetalarda, esasanam Marsda ýaşaýyşyň mümkindigi bilen bagly möhüm sowallary ör boýuna galdyrýar.


26.08.2025 13:37
8.4k+

Müsürde suwdan gadymy Kanopus şäheriniň bölekleri çykaryldy

Müsür häkimiýetleri Aleksandriýanyň golaýynda Abu-Kir aýlagynda ýerleşen suwa giden gadymy şäheriň böleklerini gury ýere çykardy diýip, The Guardian habar berýär. Bu Müsüri tas 300 ýyl dolandyran Ptolemeý nesilşalygynyň dolandyran we 600 ýyl töweregi ýurdy dolandyran Rim imperiýasynyň döwründe möhüm merkeze öwrülen Kanopus şäheri hasaplanýar...

26.08.2025 13:26
4.4k+

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy. Istiorachis macarthurae adyny alan bu jandarlar 120 mln ýyldan gowrak ozal Angliýanyň günorta kenaryndan uzak bolmadyk ýerde ýaşapdyr diýip, Londondaky Tebigy taryh muzeýine salgylanyp, CNN habar berýär...

25.08.2025 13:04
3k+

Awstraliýada adam derisine has ýakyn deri nusgalary ösdürilip ýetişdirildi

Kwinslend uniwersitetiniň ýanyndaky Freýzer institutynyň barlaghanasyndan awstraliýaly alymlar ilkinji gezek doly derejede adam derisiniň gurluşyny gaýtalaýan deri nusgalaryny ösdürip ýetişdirdi. Bu barada ABC ýaýlym korporasiýasy habar berdi...

23.08.2025 12:32
5.5k+

Alymlar žiraflary dört görnüşe böldi

Halkara tebigaty goramak birleşigi (IUCN) žiraflary resmi taýdan dört görnüşe böldi. Ozal olaryň hemmesi bir görnüş diýlip hasaplanýardy diýip, Bi-bi-si belleýär. Indi ylym şu aşakdakylary tapawutlandyrýar: Demirgazyk...