Ýerdäki iň gurak çöl bolan Atakamanyň astynda gizlin ekoulgam tapyldy

  • 29.04.2024 13:36
  • 14k+

Ýerdäki iň gurak we jansyz çöl hökmünde tanalýan Çiliniň Atakama çölünde alymlar dört metre çenli çuňlukda ýaşaýan bakteriýalaryň gizlin ekoulgamyny tapdylar.

PNAS Nexus žurnalynda neşir edilen bu gözleg zyýan ýetmedik öýjüklerden DNK çykarmagyň täze usuly arkaly mümkin boldy. Topragyň nusgalarynyň seljermesi bu gizlin dünýäniň ýokarky gatlaklarynda Firmicutes bakteriýalarynyň, 200 sm-den aşakda bolsa aktinobakteriýalaryň agdyklyk edýändigini görkezdi.
Alymlar olaryň 19 müň ýyl ozal guran kölüň (plaýýa) gatlaklarynyň aşagynda ölüp galan mikroorganizmler bolmagynyň mümkindigini çaklaýarlar.
Gözlegçiler bakteriýalaryň gipsi suw çeşmesi hökmünde ulanyp, aşa gurak şertlerde olara ýaşamaga mümkinçilik döredip biljekdigini çaklaýarlar. Bu çölde birnäçe onýyllykdan bir gezek ýagyş ýagýar.
Atakamanyň ýerasty ekoulgamynyň tapylmagy diňe bir Ýeriň biodürlüligi baradaky düşünjämizi giňeltmek bilen çäklenmän, beýleki planetalarda, esasanam Marsda ýaşaýyşyň mümkindigi bilen bagly möhüm sowallary ör boýuna galdyrýar.


26.11.2025 11:15
1.9k+

Türkmen alymlary alunitiň, tozganyň we rozmariniň binýadynda fitomineral bejeriş gelini işläp taýýarladylar

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugy «Alunitiň, tozganyň (Taraxacum officinale) we rozmariniň (Rosmarinus officinalis) fitomineral bejeriş geli» atly işläp taýýarlamak tehnologiýasyna awtorlyk hukugyny bellige aldy...

26.11.2025 10:04
1.8k+

Garaharsaň hatda adatdan daşary kosmos şertlerinde-de ýaşaýşa ukyply bolup çykdy

Physcomitrium patens garaharsaň (moh) görnüşiniň sporalary Halkara kosmos stansiýasynyň daşynda dokuz aý bolandan soň hem ýaşaýşa ukyply bolup galdy. Kosmosda wagty olar wakuuma, temperatura üýtgemelerine, mikrograwitasiýa, ultrabenewşe şöhlelerine we kosmos radiasiýasyna sezewar boldy diýlip, iScience žurnalyndaky täze makalada aýdylýar...

24.11.2025 13:51
6.5k+

Alymlar Santorinidäki 25 müňden gowrak ýertitremäniň sebäbini anyklady

Şu ýylyň başynda Santorini grek adasynda köpüsiniň ululygy 5 baldan geçýän onlarça müň ýertitreme bolup geçdi. Indi birnäçe aýdan soň alymlar bu hadysanyň sebäbini anyklady – ol magmanyň, ýagny erän dag jynsynyň ýerasty hereketi boldy diýip, Bi-bi-si habar berýär...

24.11.2025 13:43
3.7k+

Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi

21-22-nji noýabrda Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi. Bilim ministrligi tarapynda guralan bu bäsleşige Türkmenistanyň dürli künjeginden ýaşlaryň 300-e golaýy öz taýýarlan robotlary bilen gatnaşdy...