Buza dönen “ýürek ". Plutondaky syrly sebitiň gelip çykyşynyň syry açyldy

  • 20.04.2024 16:20
  • 6.1k+

Alymlar Plutonyň üstündäki ýürek şekilli näbelli sebitiň syryny açdylar – ol Tombo sebiti (Tombaugh Regio) diýen at bilen mälim. Gözlegiň netijeleri Nature Astronomy žurnalynda çap edildi.

Onuň adaty bolmadyk şekiliniň gurluşy 2015-nji ýylda NASA-nyň “New Horizons” awtomatiki planetaara stansiýasy tarapyndan açyldy - şondan bäri bu geologiki emele geliş gözlegçileriň arasynda köp sorag döretdi.
Indi halkara alymlar topary “ýüregiň” Plutonyň taryhynda takmynan 730 km diametri bolan buz jisimi bilen ägirt çaknyşygyň netijesinde emele gelendigini anyklady.
Çaknyşyk özünden soň azot buzy bilen doldurylan uzyn krateri galdyryp, kütek burçly bilen uruldy. Bu diňe bir “ýüregiň” görnüşini däl, eýsem onuň ýagtyny serpikdiriş ukybyny hem düşündirýär. Azot buzlary pes ýerlerde ýygnanýar we Plutonyň galan böleklerinden has ýagty üstki tekizligi döredýär.
2006-njy ýyla çenli Pluton tä owunjak planetalarynyň kategoriýasyna geçirilýänçä, onuň Gün ulgamynda doly bahaly planeta hasaplanyp gelnendigini ýatladýarys. Häzirki wagtda planetalaryň sany resmi taýdan sekizdir.


düýn 18:23
2.6k+

Hytaýyň “Týangun” orbital stansiýasyna zeper ýetenden soň, onda gorag panelleri gurnaldy

Hytaýyň “Týangun” orbital stansiýasynda kosmos galyndysynyň kiçijik böleginiň üç kosmonawty dokuz günläp "gabap" saklan hadysasyndan takmynan bir aý soň, ekipaž stansiýanyň gurluşyna üýtgeşmeler girizmäge başlady diýip, CGTN döwlet teleýaýlym ulgamy habar berýär...

17.12.2025 11:16
2.2k+

Astronomlar ilkinji gezek Günüň daşky serhediniň kartasyny çyzdylar

Astronomlar ilkinji gezek Günüň atmosferasynyň daşky serhediniň — Alwen üsti (Alfvén surface) hökmünde tanalýan zolagyň yzygiderli iki ölçegli kartasyny düzdüler. Bu serhet Gün şemalynyň magnit tolkunlarynyň tizliklerinden geçip, yzyna dolanmaz ýaly Günüň täsirinden çykýan we planetalarara giňişlige ýaýraýan sebitidir...

17.12.2025 11:12
3.7k+

Türkmen alymlary çölleşmä garşy göreşmek üçin bionanokompozit material döretdiler

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologik parkynyň hünärmenleri gumuň göçmegi we çölleşmek meseleleri boýunça ylmy-barlag işlerini geçirdiler. Bu ylmy-barlag işleriniň çäklerinde sianobakteriýalaryň biomassasy esasynda dökülýän çägeleri berkitmek we olaryň göçmeginiň öňüni almak üçin bionanokompozit material (BNKM) döredildi...

16.12.2025 19:18
4.5k+

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy

Paleontologlar köne kolleksiýalaryň arasyndaky muzeý witrinasynda dinozawryň täze görnüşini tapdylar. Bu, alymlaryň 1916-njy ýylda tapylan ördek burunly gadrozawridanyň nusgasyny täzeden öwrenenlerinden soň ýüze çykdy...