Buza dönen “ýürek ". Plutondaky syrly sebitiň gelip çykyşynyň syry açyldy

  • 20.04.2024 16:20
  • 6k+
Buza dönen “ýürek ". Plutondaky syrly sebitiň gelip çykyşynyň syry açyldy

Alymlar Plutonyň üstündäki ýürek şekilli näbelli sebitiň syryny açdylar – ol Tombo sebiti (Tombaugh Regio) diýen at bilen mälim. Gözlegiň netijeleri Nature Astronomy žurnalynda çap edildi.

Onuň adaty bolmadyk şekiliniň gurluşy 2015-nji ýylda NASA-nyň “New Horizons” awtomatiki planetaara stansiýasy tarapyndan açyldy - şondan bäri bu geologiki emele geliş gözlegçileriň arasynda köp sorag döretdi.
Indi halkara alymlar topary “ýüregiň” Plutonyň taryhynda takmynan 730 km diametri bolan buz jisimi bilen ägirt çaknyşygyň netijesinde emele gelendigini anyklady.
Çaknyşyk özünden soň azot buzy bilen doldurylan uzyn krateri galdyryp, kütek burçly bilen uruldy. Bu diňe bir “ýüregiň” görnüşini däl, eýsem onuň ýagtyny serpikdiriş ukybyny hem düşündirýär. Azot buzlary pes ýerlerde ýygnanýar we Plutonyň galan böleklerinden has ýagty üstki tekizligi döredýär.
2006-njy ýyla çenli Pluton tä owunjak planetalarynyň kategoriýasyna geçirilýänçä, onuň Gün ulgamynda doly bahaly planeta hasaplanyp gelnendigini ýatladýarys. Häzirki wagtda planetalaryň sany resmi taýdan sekizdir.


şu gün 11:18
4.5k+

Burunda dümewden we COVID-den goraýjy böwet döredýän spreý döredildi: onuň netijeliligi 99,99%

Brigham and Women's Hospital hassahanasynyň alymlary wiruslaryň we bakteriýalaryň bedene aralaşmagynyň öňüni alyp biljek burun spreýini işläp düzdüler. Geçirilen synaglarda PCANS spreýi COVID-19, dümew we sowuklama...

düýn 21:12
2k+

Ýaranyň bitişini tizleşdirýän öýjükleriň täze görnüşi ýüze çykaryldy

Günorta Awstraliýanyň Saglygy goraýyş we lukmançylyk barlaglary institutynyň (SAHMRI) alymlary dokumanyň bitişinde möhüm rol oýnaýan endotel öýjüklerine we makrofaglara öwrülip bilýän endoMac nesil öýjüginiň täze...

düýn 14:35
6.7k+

Aý suwa pikir edilişinden has baý. Alymlar Ýeriň tebigy hemrasynyň ähli giňişliklerinden onuň yzlaryny tapdylar

ABŞ-ly alymlar topary Aýyň ähli giňişliklerinde, şol sanda Günüň düşýän ýerlerinde hem suwuň yzlarynyň bardygyny anykladylar. The Planetary Science Journal ylmy žurnalynda çap edilen bu açyş Ýeriň tebigy hemrasynyň...

düýn 14:00
2.5k+

Alymlar şahta suwunyň galyndylaryny ulanmak arkaly, kagyz öndürmegiň çykdajylaryny azaltmagyň ýoluny tapdylar

Permiň Milli barlag politehniki uniwersitetiniň (PNIPU) rus alymlary kagyz üýşmegini gaýtadan işlenen kislotaly şahta suwlarynyň galyndylary bilen utgaşdyryp, kagyz öndürmekde çykdajylary azaltmagyň ýoluny tapdylar...