300 ýaşly adamda ýüňden we metaldan ýasalan protez tapyldy

  • 17.04.2024 12:40
  • 18k+

Krakowda (Polşa) arheologlar özboluşly bir artefakt - XVIII asyryň ýüňden we metaldan ýasalan protezini tapdylar. Enjam towşan dodak adama has rahat ýaşamaga kömek edipdir. Bu barada “Haýtek” neşiri belläp geçýär.

Protez 2017-nji ýyldan 2018-nji ýyla çenli aralykda geçirilen arheologiki gazuw-agtaryş işleri wagtynda Krakowdaky Keramatly Fransis kilisesindäki guburdan tapyldy. Ol takmynan 50 ýaşynda ölen adamyň äňleriniň arasynda ýerleşýärdi.
Towşan dodak diýlip hem atlandyrylýan taňlaý şikesi düwünçejigiň ösüşi wagtynda taňlaýyň ýa-da ýokarky äňiň ösmän galmagy netijesinde ýüze çykýan dogabitdi kemçilikdir. Häzirki wagtda bu ýagdaýy operasiýa arkaly üstünlikli düzedip bolýar. Emma 300 ýyl mundan ozal ýaşan adam beýle kömegi alyp bilmändir.
Gözlegçileriň palatal obturator diýip atlandyrýan tapyndy protezi demir plastinka tikilen ýüň gatlakdan durýar. Onuň uzynlygy 3,1 sm, agramy 5,5 gr. Geçirilen derňew metalda altynyň we misiň bardygyny görkezdi.
Gözlegiň netijeleri Journal of Archaeological Science: Reports žurnalynda çap edildi.


15.09.2025 17:55
4.1k+

Ýerdäki çöllerden alnan bakteriýalaryň Aý we Mars topragynda ýaşap biljekdigi anyklanyldy

Ýerdäki çöllerde tapylan Chroococcidiopsis görnüşli sianobakteriýalar Aý we Mars topragynda ýaşamaga ukyplydygyny görkezdiler. Italiýanyň kosmos gullugynyň (ASI) barlagçylary ReBUS taslamasynyň çäklerinde şeýle netijä geldiler...

15.09.2025 09:54
4.8k+

Hytaý alymlary ilkinji gezek dinozawr ýumurtgalarynyň takyk ýaşyny kesgitledi

Hytaý alymlary ilkinji gezek ýurduň merkezi böleginde tapylan dinozawrlaryň ýumurtgalarynyň ýaşyny takyk kesgitlemegi başardy. Science XXI neşiriniň maglumatlaryna görä, täze çemeleşme hek döwrüniň klimatyny has çuň öwrenmäge mümkinçilik berer...

15.09.2025 09:48
1.4k+

Hytaý alymlary sütün öýjükleriniň kömegi bilen maýmynlaryň garramagyny haýallatdy

Hytaýyň ylymlar akademiýasynyň alymlarynyň geçiren ylmy gözlegleri adamyň genetiki taýdan güýçlendirilen sütün öýjükleriniň maýmynlarda garrama alamatlaryny haýalladyp biljekdigini görkezdi. Netijeler Cell žurnalynda neşir edildi...

14.09.2025 23:25
3.3k+

Hytaýly biologlar 36 petabaýtlyk maglumaty saklamak üçin “DNK- kassetany” döredýärler

Guandunyň Günorta ylym we tehnologiýa uniwersitetiniň alymlary sanly maglumatlary saklamagyň täze usulyny oýlap tapdylar. Olar 1980-nji ýylyň äheňindäki ýüzüne dezoksiribonuklein kislotasynyň sintetiki molekulalary çap edilen plastik lentany öz içine alýan "DNK-kassetany" işläp taýýarladylar...