300 ýaşly adamda ýüňden we metaldan ýasalan protez tapyldy

  • 17.04.2024 12:40
  • 18k+

Krakowda (Polşa) arheologlar özboluşly bir artefakt - XVIII asyryň ýüňden we metaldan ýasalan protezini tapdylar. Enjam towşan dodak adama has rahat ýaşamaga kömek edipdir. Bu barada “Haýtek” neşiri belläp geçýär.

Protez 2017-nji ýyldan 2018-nji ýyla çenli aralykda geçirilen arheologiki gazuw-agtaryş işleri wagtynda Krakowdaky Keramatly Fransis kilisesindäki guburdan tapyldy. Ol takmynan 50 ýaşynda ölen adamyň äňleriniň arasynda ýerleşýärdi.
Towşan dodak diýlip hem atlandyrylýan taňlaý şikesi düwünçejigiň ösüşi wagtynda taňlaýyň ýa-da ýokarky äňiň ösmän galmagy netijesinde ýüze çykýan dogabitdi kemçilikdir. Häzirki wagtda bu ýagdaýy operasiýa arkaly üstünlikli düzedip bolýar. Emma 300 ýyl mundan ozal ýaşan adam beýle kömegi alyp bilmändir.
Gözlegçileriň palatal obturator diýip atlandyrýan tapyndy protezi demir plastinka tikilen ýüň gatlakdan durýar. Onuň uzynlygy 3,1 sm, agramy 5,5 gr. Geçirilen derňew metalda altynyň we misiň bardygyny görkezdi.
Gözlegiň netijeleri Journal of Archaeological Science: Reports žurnalynda çap edildi.


düýn 22:24
3.2k+

Türkmenistanyň ýaş startapçylarynyň bäsleşiginiň jemleri jemlenildi

Türkmenistanda «Türkmenistan – mümkinçilikleriň ýurdy» atly ýaş innowatorlaryň bäsleşigi tamamlandy. Ol tehnologiýa, ylym we telekeçilik dünýäsinde özlerini görkezmäge taýýar mekdep okuwçylaryny, talyplary we ýaş mugallymlary birleşdirdi...

düýn 20:51
5.5k+

Garynjalarda agalygy eýelemegiň täsin taktikasy ýüze çykaryldy

Ýaponiýaly alymlar garynjanyň käbir görnüşleriniň başga koloniýalary eýelemek üçin ulanýan täsin mehanizmini ýüze çykardylar. Görnüşine görä, käbir korolewa-basyp alyjylar himiki ýaragy ulanyp, işçi garynjlary aldaw bilen öz urugbaşyny ýok etmäge mejbur edýärler we onuň ýerini eýeleýärler...

26.11.2025 11:15
2.1k+

Türkmen alymlary alunitiň, tozganyň we rozmariniň binýadynda fitomineral bejeriş gelini işläp taýýarladylar

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugy «Alunitiň, tozganyň (Taraxacum officinale) we rozmariniň (Rosmarinus officinalis) fitomineral bejeriş geli» atly işläp taýýarlamak tehnologiýasyna awtorlyk hukugyny bellige aldy...

26.11.2025 10:04
2k+

Garaharsaň hatda adatdan daşary kosmos şertlerinde-de ýaşaýşa ukyply bolup çykdy

Physcomitrium patens garaharsaň (moh) görnüşiniň sporalary Halkara kosmos stansiýasynyň daşynda dokuz aý bolandan soň hem ýaşaýşa ukyply bolup galdy. Kosmosda wagty olar wakuuma, temperatura üýtgemelerine, mikrograwitasiýa, ultrabenewşe şöhlelerine we kosmos radiasiýasyna sezewar boldy diýlip, iScience žurnalyndaky täze makalada aýdylýar...