300 ýaşly adamda ýüňden we metaldan ýasalan protez tapyldy

  • 17.04.2024 12:40
  • 18k+

Krakowda (Polşa) arheologlar özboluşly bir artefakt - XVIII asyryň ýüňden we metaldan ýasalan protezini tapdylar. Enjam towşan dodak adama has rahat ýaşamaga kömek edipdir. Bu barada “Haýtek” neşiri belläp geçýär.

Protez 2017-nji ýyldan 2018-nji ýyla çenli aralykda geçirilen arheologiki gazuw-agtaryş işleri wagtynda Krakowdaky Keramatly Fransis kilisesindäki guburdan tapyldy. Ol takmynan 50 ýaşynda ölen adamyň äňleriniň arasynda ýerleşýärdi.
Towşan dodak diýlip hem atlandyrylýan taňlaý şikesi düwünçejigiň ösüşi wagtynda taňlaýyň ýa-da ýokarky äňiň ösmän galmagy netijesinde ýüze çykýan dogabitdi kemçilikdir. Häzirki wagtda bu ýagdaýy operasiýa arkaly üstünlikli düzedip bolýar. Emma 300 ýyl mundan ozal ýaşan adam beýle kömegi alyp bilmändir.
Gözlegçileriň palatal obturator diýip atlandyrýan tapyndy protezi demir plastinka tikilen ýüň gatlakdan durýar. Onuň uzynlygy 3,1 sm, agramy 5,5 gr. Geçirilen derňew metalda altynyň we misiň bardygyny görkezdi.
Gözlegiň netijeleri Journal of Archaeological Science: Reports žurnalynda çap edildi.


düýn 11:53
3.7k+

Alymlar Atlantika ummanynda mega ýertitremeler zolagyny açdylar

Atlantika ummanynda güýçli ýertitremelerine we sunamilere sebäp bolup biljek tektoniki jaýryklar emele gelýär diýip, Nature Geoscience  žurnalynda çap edilen barlagyň netijesinde aýdylýar. Alymlar Portugaliýanyň litosfera plitalaryndaky belli jaýryklardan uzakda ýerleşýändigini, ýöne bu ýurtda ýertitremeleriniň ençeme gezek hasaba alnandygyny ýatlatdylar...

31.08.2025 08:48
8.8k+

Koloradoda dinozawrlardanam has gadymy pyşbaganyň görnüşi tapyldy

Paleontologlar Chelydridae maşgalasyndan bolan pyşbagalaryň ozal näbelli sütün öýjükli neslini  we görnüşini tapdylar. Olary Koloradodan tapylan bitin çanagyna we beýleki galyndylaryna esaslanyp suratlandyrmak başartdy...

26.08.2025 13:37
9.7k+

Müsürde suwdan gadymy Kanopus şäheriniň bölekleri çykaryldy

Müsür häkimiýetleri Aleksandriýanyň golaýynda Abu-Kir aýlagynda ýerleşen suwa giden gadymy şäheriň böleklerini gury ýere çykardy diýip, The Guardian habar berýär. Bu Müsüri tas 300 ýyl dolandyran Ptolemeý nesilşalygynyň dolandyran we 600 ýyl töweregi ýurdy dolandyran Rim imperiýasynyň döwründe möhüm merkeze öwrülen Kanopus şäheri hasaplanýar...

26.08.2025 13:26
5.2k+

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy. Istiorachis macarthurae adyny alan bu jandarlar 120 mln ýyldan gowrak ozal Angliýanyň günorta kenaryndan uzak bolmadyk ýerde ýaşapdyr diýip, Londondaky Tebigy taryh muzeýine salgylanyp, CNN habar berýär...