Ýer togalagyndaky iň arassa howaly ýer anyklanyldy

  • 09.04.2024 05:22
  • 15k+

Awstraliýadaky Monaş uniwersitetiniň alymlary Ýerdäki iň arassa howanyň Antarktidanyň kenarlaryny ýuwýan Günorta ummanyň üstündäki atmosferadadygyny anykladylar. Bu barada Сlimate and Atmospheric Science (CAS) žurnalynda çap edilen gözlegde aýdylýar.

Hünärmenler hemra arkaly alnan atmosfera görkezijilerini seljerenden soň şeýle netijä geldiler.
Bu sebitdäki howanyň arassa bolmagy üç faktor bilen baglanyşykly:

  • Bu ýerde adam işjeňliginiň bolmazlygy;
  • Atmosferadaky kömürturşy gazyny we beýleki hapalaýjy maddalary özüne siňdirýän fitoplanktonyň işjeňligi;
  • Aerozol bölejiklerini howadan ýuwup aýyrýan güýçli ýagyşlaryň we garyň ýagmagy.

Günorta ummany Ýer togalagynyň iň bulutly ýeridir. Antarktidanyň üstündäki bulut örtügi üýtgeşik öýjükli gurluşa eýe. Şeýle öýjükleriň her biri dünýäniň beýleki ýerlerindäki bulutlardan alty esse köp ýagyş öndürip biler.
Alymlar bu faktorlary öwrenmekligiň ýagşyň tozany we beýleki hapalaýjylary howadan nädip aýryp bilýändigine has gowy düşünmäge kömek etjekdigini aýdýarlar.


şu gün 13:51
2.4k+

Tagtabitler şäherleriň peýda bolmagy bilen 8000 ýyl ozal ýaýrapdyr

Düşek tagtabitleri 100 million ýyl mundan ozal, adamlar peýda bolmanka ýüze çykypdyr. Olar dinozawrlary ýok eden betbagtçylykdan aman galypdyrlar we uzak wagtlap näbelli haýwanlaryň gany bilen iýmitlenipdirler...

düýn 19:05
3.3k+

Ýewropada kitleriň süňkünden ýasalan iň gadymy gurallar tapyldy. Awçylar olary 20 müň ýyl ozal ulanypdyrlar

Arheologlar Biskaý aýlagynyň kenaryndan kitleriň azyndan bäş görnüşiniň süňklerinden ýasalan süňk gurallary tapdylar. Olaryň ýaşy 20 müň ýyl töweregi, diýmek, olar şunuň ýaly görnüşdäki gurallaryň iň gadymysydyr diýip, New Scientist neşiri ýazýar...

31.05.2025 17:42
7.4k+

Ispaniýada adam barmagynyň iň gadymy yzy tapyldy

Ispan arheologlary San-Lasaro gowagynda (Ispaniýa) adamyň ýüzüni ýada salýan uzyn daş tapdylar. Daşyň edil ortasynda, ähtimal, burny aňladýan gyzyl nokat bar. Geçirilen seljermeler bu nokadyň ohra (gyzylymtyl tebigy mineral boýag) batyrylan barmak bilen goýlandygyny görkezdi...

27.05.2025 13:34
13k+

Gorkunç rekord: deňiz guşunyň jüýjesiniň da:şlygyndan 778 bölek plastik tapyldy

Awstraliýaly barlagçylar ölen inçeçüňk deňiz guşunyň (Ardenna tenuirostris) jüýjesiniň daşlygyndan rekord mukdarda - 778 bölek plastik galyndylaryny tapdylar. Howsala döredýän açyş barada Awstraliýanyň gündogar kenaryndaky Lord-Hau adasynda deňiz guşlaryna gözegçilik edýän alymlar habar berdi...