Alymlar nädogry ýerlerde tokaý ekmegiň Ýer togalagyna zyýan ýetirip biljekdigini anykladylar

  • 01.04.2024 23:37
  • 8.3k+

Klark uniwersitetiniň amerikan alymlary nädogry ýerlerde agaç ekmegiň howanyň üýtgemegini ýokarlandyrýan global ýylylyga goşant goşup biljekdigini anykladylar. Bu gözleg Nature Communications (NatComms) ylmy žurnalynda çap edildi.

Agaçlar kömürturşy gazyny siňdirýär we zaýalanan tokaýlary dikeltmek ýa-da tokaý örtügini ýokarlandyrmak üçin nahal oturtmak howanyň üýtgemegine garşy göreşde gurallaryň biridir.
Ýöne käbir ýagdaýlarda köp mukdarda agaç Gün energiýasynyň Ýeriň ýüzünden az şöhlelenjekdigini aňladýar.
Alymlar ilkinji gezek öz hasaplamalarynda albedo täsirini – planetamyzdan şöhlelenýän Gün radiasiýasynyň mukdaryny göz öňünde tutdular. Olar albedodaky üýtgeşmeler sebäpli täze tokaý nahallarynyň sowadyş täsiriniň 20-80% peselip biljekdigine göz ýetirdiler.
Gözlegiň netijesine görä, otluklaryň we sawannalaryň tokaýlara öwrülmegi bu sebitleriň albedosyny azaldyp, Ýeriň ýylylygyny ýokarlandyrar.
Hünärmenler Amazonka we Kongo jeňňellerini tokaý döretmek taslamalary üçin iň amatly ýer diýip atlandyrdylar.


düýn 11:53
3.7k+

Alymlar Atlantika ummanynda mega ýertitremeler zolagyny açdylar

Atlantika ummanynda güýçli ýertitremelerine we sunamilere sebäp bolup biljek tektoniki jaýryklar emele gelýär diýip, Nature Geoscience  žurnalynda çap edilen barlagyň netijesinde aýdylýar. Alymlar Portugaliýanyň litosfera plitalaryndaky belli jaýryklardan uzakda ýerleşýändigini, ýöne bu ýurtda ýertitremeleriniň ençeme gezek hasaba alnandygyny ýatlatdylar...

31.08.2025 08:48
8.8k+

Koloradoda dinozawrlardanam has gadymy pyşbaganyň görnüşi tapyldy

Paleontologlar Chelydridae maşgalasyndan bolan pyşbagalaryň ozal näbelli sütün öýjükli neslini  we görnüşini tapdylar. Olary Koloradodan tapylan bitin çanagyna we beýleki galyndylaryna esaslanyp suratlandyrmak başartdy...

26.08.2025 13:37
9.7k+

Müsürde suwdan gadymy Kanopus şäheriniň bölekleri çykaryldy

Müsür häkimiýetleri Aleksandriýanyň golaýynda Abu-Kir aýlagynda ýerleşen suwa giden gadymy şäheriň böleklerini gury ýere çykardy diýip, The Guardian habar berýär. Bu Müsüri tas 300 ýyl dolandyran Ptolemeý nesilşalygynyň dolandyran we 600 ýyl töweregi ýurdy dolandyran Rim imperiýasynyň döwründe möhüm merkeze öwrülen Kanopus şäheri hasaplanýar...

26.08.2025 13:26
5.2k+

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy. Istiorachis macarthurae adyny alan bu jandarlar 120 mln ýyldan gowrak ozal Angliýanyň günorta kenaryndan uzak bolmadyk ýerde ýaşapdyr diýip, Londondaky Tebigy taryh muzeýine salgylanyp, CNN habar berýär...