Ukrainanyň günbataryndan ýaşy 1 million ýyldanam gowrak bolan iň gadymy daş gurallary tapyldy

  • 08.03.2024 18:09
  • 20k+

Ukrainanyň günbatarynda, Zakarpatiýa oblastynda Ýewropanyň iň gadymy daş gurallary tapyldy. Daniýaly, çehiýaly we beýleki ýurtlardan bolan halkara arheologlar topary Nature ylmy žurnalynda bu barada habar berdiler.

Wulkan jynsyndan ýasalan gurallaryň ýaşy 1,4 - 1 million ýyl aralygyndadyr.

Daniýanyň Orhus uniwersitetiniň geofizik alymy, gözlegiň şärikdeş awtory Mads Faurşu Knudsen: "Bu Ýewropada adamyň islendik görnüşiniň iň irki döwürlerde-de bar bolandygynyň subutnamasydyr" – diýip belledi.

Bu ýaraglaryň kim tarapyndan ýasalandygy entek belli däl. Belki, olary döredenler Homo erectus-dyr ýa-da häzirki zaman adamlarynyň has irräk döwürlerdäki ata-babalarydyr. Gurallaryň et pudarlamak we haýwanlary deriden çykarmak üçin ulanylandygy çak edilýär.
Şu wagta çenli bu görnüşdäki iň irki daş gurallary Gündogar Afrikada tapyldy we olaryň ýaşy 2,8 million ýyl töweregi diýip kesgitlendi. Alymlaryň bellemegine görä, Afrikaly adamlar demirgazykdan uzaklara göçmek bilen, şeýle gurallary ulanmak arkaly dürli şertlere öwrenişip, mesgen tutupdyrlar.


düýn 17:45
2.3k+

Fizika boýunça Nobel baýragy kwant tehnologiýalary ulgamynda açyş üçin berildi

Nobel komiteti 2025-nji ýylyň fizika boýunça baýragynyň eýelerini yglan etdi – olar üç amerikaly alym Jon Klark, Mişel Dewore we Jon Martinis boldy. Olara baýrak “makro derejesinde kwant tunneliniň açyşy we elektrik zynjyrynda energiýanyň kwantlaşmagyny görkezendigi üçin” berildi...

düýn 13:08
3.7k+

Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar

Astronomlar «sergezdan-planetanyň» – ýyldyzyň daşyndan aýlanman, kosmosda erkin gezip ýören obýektiň massasynyň rekord derejede ösýändigini hasaba aldylar. Ýewropanyň Günorta obserwatoriýasynyň «Örän uly teleskopynyň» (VLT) kömegi bilen geçirilen gözegçilikler, bu planetanyň sekuntda 6 milliard tonna tizlikde gaz we tozan sorup alýandygyny görkezdi...

düýn 13:02
3.3k+

Alymlar ebedi doňaklykdaky ýaşy, takmynan, 40 müň ýyl bolan mikrob­lary oýartdylar

Kolorado uniwersitetiniň (Boulder şäheri, ABŞ) alymlary on müňlerçe ýyl mundan ozal ebedi doňaklykda doňup galan gadymy mikroblary janlandyrdylar. Käbir nusgalardaky mikroorganizmler, takmynan, 40 müň ýyl bäri «uklapdyr»...

düýn 06:35
4.4k+

Türkmen talyplary Malaýziýada WSDG 2025 bäsleşiginde baş baýraga we taslamany ösdürmek üçin pul baýragyna mynasyp boldular

24 — 28-nji sent­ýabr ara­ly­gyn­da Ma­laý­zi­ýa­nyň Saý­ber­ja­ýa şä­he­rin­de Bü­tin­dün­ýä Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry bäs­le­şi­gi (World Sus­tai­nab­le Develop­ment Goals Chal­len­ge — WSDG 2025) ge­çi­ril­di...