Astronomlar asman jisimini «Barbigeýmer» hormatyna atlandyrdylar

  • 24.01.2024 12:16
  • 2.7k+

«Barbigeýmer» hormatyna  (Kristofer Nolanyň atom bombasyny dörediji baradaky «Oppengeýmer» atly taryhy dramasy we Greta Gerwigiň «Barbi» başdan geçirme komediýasy) iri ýyldyz «Barbenheimer Star» diýlip atlandyryldy. Bu barada «Live Science» neşiri «Sloan sanly asman gözegçiligi» taslamasyna gatnaşyjy astronomlaryň beýanyna salgylanyp habar berýär. Asman jisimi baradaky anyk maglumatlar «arXiv» serwerinde çap edildi.

«Barbenheimer Star» Irki älem döwründe – 13 milliard ýyl ozal hem bardy, ol Uly partlamadan 700 million ýyl soň peýda boldy. Meşhur filmleriň adyny göterýän ýyldyzyň agramy Günüňkiden 50−80 esse uly bolupdyr. Ol supernowa partlamasy esasynda söndi we ömrüniň dowamynda döreden elementlerini ýaýratdy. Bu elementler gaz bulutlaryny emele getirdi we olardan täze ýyldyzlar döredi. Olaryň arasynda pes massaly gyzyl äpet J0931+0038 hem bar. Ol öwrenilende «Barbenheimer Star» ýyldyzyna degişli subutnamalar tapyldy.
J0931+0038 ýyldyzynyň düzümi alymlary haýran galdyrdy – olar beýle zady ozal görmändiler. Bu ýyldyzda agyr elementler ýeňil elementlerden has köp. Adatça, bu tersine bolýar. Bu gatnaşyk, «Barbenheimer Star-yň» öz düzümi bilen baglanyşykly bolup biler.
Gadymy ýyldyzyň başga bir syry onuň ölümi bilen baglanyşykly. Alymlar beýle uly ýyldyz ölenden soň näme üçin bir supernowanyň emele gelendigine düşünmeýärler. Olaryň pikiriçe, «Barbenheimer Star» bu tapgyrdan geçip, derrew gara girdaba öwrülmelidi.


düýn 00:23
4.4k+

Gün ulgamynda bir ýyly 1648 Ýer ýylyna deň bolan asman jisimi tapyldy

Gün ulgamynda adaty bolmadyk asman jisimi tapyldy. 2020 VN40 diýlip atlandyrylýan bu trans-neptun obýekti 1648 Ýer ýylyna barabar wagtda Günüň töwereginden doly aýlanyp çykýar. Bu barada Garward-Smitsonow institutynyň  Astrofizika merkeziniň barlagçylary habar berdiler...

düýn 00:18
2k+

Alymlar DNK-nyň sakawlamak bilen baglanyşykly 57 bölegini tapdylar

Halkara alymlar topary sakawlamak bilen baglanyşykly 57 genom bölegini tapdylar. Bu barada ABŞ-nyň Wanderbilt uniwersitetiniň lukmançylyk merkeziniň (VUMC) metbugat gullugy habar berdi. Barlaga birnäçe ýurtdan hünärmenler gatnaşdy...

29.07.2025 14:09
5.7k+

Alymlar derisi ýelekpisint bolan gadymy süýrenijiniň galyndylaryny tapdylar

Fransiýada arka tarapy ýelekpisint gurluşly gadymy süýrenijileriň galyndylary tapyldy. Tapyndynyň ýaşy 247 million ýyl diýip, Ştutgartdaky (Germaniýa) Döwlet tebigat ylymlary muzeýiniň metbugat gullugy habar berdi...

29.07.2025 11:54
7.7k+

Gaýtadan işlenen çilim naýçalaryndan berk, arzan asfalt döretdiler

Granada we Bolonýa uniwersitetleriniň alymlary gaýtadan işlenen çilim naýçalaryndan ekologiýa taýdan arassa asfalt öndürmegiň tehnologiýasyny işläp düzdüler. Oýlap tapyş ScienceDirect žurnalynyň makalasynda beýan edildi...