Alymlar Marsyň ýaşamak üçin ýaramly bolup biljekdigini anykladylar

  • 10.01.2024 09:52
  • 13k+

Täze ylmy gözlegler Marsyň ýüzasty zolagynda ýaşaýşyň bolup bilmeginiň mümkinligi barada goşmaça maglumatlary berýär. Alymlar bu sebitiň amatly ýaşaýyş gurşawyny döretmek üçin möhüm komponentler bolan demir we magniý elementlerine baý tohum emele gelmelerini saklaýandygyny anykladylar. Bu barada ixbt.com habar berýär.

Bu geologiki formasiýalary öwrenmek üçin alymlar Geochemist’s Workbench kompýuter programmasyny ulandylar. Olar Mars meteoritleriniň, Ýezero kölüniň düzüminiň we duzly suw hem aşgarly suw ýaly dürli Mars suwlarynyň arasynda bolup geçýän himiki reaksiýalary modelirlediler. Modelirleme üçin ALH 77005 (Allan Hills 77005), Nakhla we Chassigny meteoritleriniň düzümi baradaky maglumatlar, şeýle-de Perseverance marsohody tarapyndan öwrenilen tohum nusgalary ulanyldy.
Modelirleme reaksiýalaryň netijesinde emele gelen esasy minerallaryň serpentin ýaly slýuda görnüşli minerallary öz içine alýandygyny görkezdi. CRISM orbital enjamynyň kömegi bilen geçirilen gözegçilik bu minerallaryň Marsyň üstünde bardygyny tassyklaýar. Bu suw bilen bagly soňky işjeňlik hem-de mikrobiologiki ýaşaýşy goldamak üçin ýaramly hemişelik energiýa çeşmesi barada söz açýar.
Şeýle-de, alymlar öňki işjeňlikleri, şol sanda suw bilen bagly işjeňlikleri we mikrobiologiki işjeňligiň görkezijilerini kesgitlemek we öwrenmek üçin ulanyp boljak minerallaryň sanawyny hödürlediler, bu bolsa Marsda mundan beýläkki astrobiologiýa gözlegleri üçin iň amatly ýerleri saýlamaga kömek eder.


21.11.2025 23:19
5.6k+

Awstraliýada 55 mln ýyl ozal ýaşan krokodilleriň ýumurtgalarynyň bölekleri tapyldy

Awstraliýanyň gündogaryndaky Murgon şäherinde krokodilleriň ýitip giden toparynyň ýumurtgalarynyň ýurtda iň gadymy bölekleri tapyldy. Tapyndy alymlara bu haýwanlara we olaryň ýaşaýyş gurşawyna has gowy düşünmäge mümkinçilik berer diýip, Täze Günorta Uels uniwersiteti habar berýär...

20.11.2025 11:50
3.7k+

Alymlar ilkinji gezek 40 müň ýyllyk mamontyň RNK-syny açyklap başardylar

Halkara alymlar topary Ýakut mamontlarynyň galyndylaryndan ilkinji gezek matrisa RNK (mRNK) molekulalaryny alyp, açyklamagy başardylar. Bu molekulalar, öýjükleriň beloklary döretmek üçin ulanýan genleriň işleýän göçürmeleridir...

19.11.2025 13:32
3.5k+

Emeli aňly robotlaryň ählisi adam üçin howpsuzlyk synagyndan geçip bilmediler

Uly dil modelleri (UDM) arkaly dolandyrylýan robotlar diskriminasiýa meýillidigini we adamlara fiziki zyýan ýetirip biljek hereketleri makullamaga çalşandygyny görkezdiler. London Korollyk kollejiniň we Karnegi-Mellon uniwersitetiniň alymlary bilelikdäki gözlegleriniň netijesinde şeýle netijä geldiler...

19.11.2025 13:14
3.2k+

Russiýaly alymlar 60-dan gowrak näbelli wirusy ýüze çykardylar

Rospotrebnadzoryň "Wektor" atly ylmy merkeziniň alymlary Russiýada ozal öwrenilmedik 60-dan gowrak wirusy anykladylar. Bu barada RIA "Nowosti" habar berdi. Gözleg üçin nusgalar ýurduň 50 sebitinden gelip gowşupdyr...