Dünýäde mör-möjekleriň sany çalt azalýar

  • 22.12.2023 13:06
  • 7.7k+

Dünýäde mör-möjekleriň sanynyň azalmagy, esasan, giňden ýaýran görnüşleriň ýitgisi sebäpli bolup geçýär. “Nature” žurnalynda ýerleşdirilen gözlegiň awtorlarynyň anyklamagyna görä, seýrek duş gelýän mör-möjekleriň sanynyň artmagy hem bu ýitginiň öwezini dolmaýar.

Alymlar dünýäniň köp ýerlerinde mör-möjekleriň umumy sanynyň düýpgöter azalýandygyny belleýärler. Täze gözlegde biologlar tomzaklar, kebelekler we çekirtgeler ýaly ýerdäki mör-möjekleriň sanynyň üýtgeýiş tendensiýasyny öwrendiler. Olar 9-64 ýyl aralygynda mör-möjeklere gözegçilik eden 106 gözlegden alnan maglumatlary ulandylar.
Seljerme ýerdäki mör-möjekleriň sanynyň her ýyl 1,5% azalýandygyny, şol bir wagtyň özünde giňden ýaýran görnüşleriň sanynyň has çalt – 8% azalýandygyny görkezdi. Giňden ýaýran görnüşlere ol ýa-da beýleki bir ýerde has köp mukdarda duş gelýän mör-möjekler degişlidir. Gözlegiň netijeleri mör-möjekleriň biodürlüliginiň üýtgemeginiň has seýrek duş gelýän görnüşleriň ýitmegi bilen baglanyşyklydygy baradaky pikire garşy çykýar.
Şol bir wagtyň özünde, öňden agdyklyk edýän görnüşleriň ýitgisiniň seýrek duş gelýän görnüşleriň sanynyň artmagy bilen öwezi dolunmaýar. Bu bolsa şeýle netijelere getirýär: köp sanly görnüşler guşlar we beýleki haýwanlar üçin esasy iýmitdir. Alymlar tarapyndan kesgitlenen üýtgeşmeler iýmit zynjyrlarynyň we umumy ekoulgamyň üýtgedilmegine sebäp bolup biler.


düýn 18:32
3.4k+

Uelsiň paýtagtynda şäher seýilgähiniň aşagyndan bürünç asyrynyň mazary tapyldy

Britaniýanyň Kardiff şäherindäki Trelaý seýilgähiniň aşagyndan meýletinçi  arheologlar bürünç eýýamynyň mazaryny tapdylar. Tapyndylar takmynan b.e. öňki 1500-nji ýylda gurlan tegelek jaýyň gapdalyndan tapyldy. Bu bina bu ýerden iki ýyl ozal gazylyp tapylypdy...

düýn 18:30
2k+

Şweýsariýada geljekdäki ýitgileriň öňüni almak üçin mikrob saklaýjy enjam döredilýär

Şweýsariýada Microbiota Vault Initiative - mikrob dürlüligini goramak üçin “mikrobiologik gämi” taslamasy durmuşa geçirilýär. Alymlary geljekde köp möhüm bakteriýalaryň adam bedeninden ýok bolup gitmeginiň mümkindigi alada goýýar...

düýn 18:28
2.2k+

Alymlar howadan agyz suwuny alýan “gabarçakly örtük” döretdiler

Massaçusets Tehnologiýa institutynyň (MIT) alymlary aşa gurak şertlerde-de, mysal üçin Sahara çölünde ýa-da Ölüm jülgesinde (ABŞ-da ýerleşýär)  howadan agyz suwuny alyp bilýän enjamy döretdiler diýip, Live Science ýazýar...

03.07.2025 14:24
8.2k+

Belgiýada 10 500 ýyl mundan ozal ýaşan aýalyň ýüz keşbi gaýtadan dikeldildi

Gent uniwersitetiniň alymlary hudožnikler bilen bilelikde häzirki Belgiýanyň çäginde, takmynan, 10 500 ýyl mundan ozal – mezolit eýýamynda ýaşan aýalyň ýüz keşbini gaýtadan dikeltdi. Onuň galyndylary 35 ýyldan gowrak wagt ozal Dinantyň golaýyndaky Margo gowagynda tapyldy...