Dünýäde mör-möjekleriň sany çalt azalýar

  • 22.12.2023 13:06
  • 7.8k+

Dünýäde mör-möjekleriň sanynyň azalmagy, esasan, giňden ýaýran görnüşleriň ýitgisi sebäpli bolup geçýär. “Nature” žurnalynda ýerleşdirilen gözlegiň awtorlarynyň anyklamagyna görä, seýrek duş gelýän mör-möjekleriň sanynyň artmagy hem bu ýitginiň öwezini dolmaýar.

Alymlar dünýäniň köp ýerlerinde mör-möjekleriň umumy sanynyň düýpgöter azalýandygyny belleýärler. Täze gözlegde biologlar tomzaklar, kebelekler we çekirtgeler ýaly ýerdäki mör-möjekleriň sanynyň üýtgeýiş tendensiýasyny öwrendiler. Olar 9-64 ýyl aralygynda mör-möjeklere gözegçilik eden 106 gözlegden alnan maglumatlary ulandylar.
Seljerme ýerdäki mör-möjekleriň sanynyň her ýyl 1,5% azalýandygyny, şol bir wagtyň özünde giňden ýaýran görnüşleriň sanynyň has çalt – 8% azalýandygyny görkezdi. Giňden ýaýran görnüşlere ol ýa-da beýleki bir ýerde has köp mukdarda duş gelýän mör-möjekler degişlidir. Gözlegiň netijeleri mör-möjekleriň biodürlüliginiň üýtgemeginiň has seýrek duş gelýän görnüşleriň ýitmegi bilen baglanyşyklydygy baradaky pikire garşy çykýar.
Şol bir wagtyň özünde, öňden agdyklyk edýän görnüşleriň ýitgisiniň seýrek duş gelýän görnüşleriň sanynyň artmagy bilen öwezi dolunmaýar. Bu bolsa şeýle netijelere getirýär: köp sanly görnüşler guşlar we beýleki haýwanlar üçin esasy iýmitdir. Alymlar tarapyndan kesgitlenen üýtgeşmeler iýmit zynjyrlarynyň we umumy ekoulgamyň üýtgedilmegine sebäp bolup biler.


29.10.2025 11:02
3.9k+

Alymlar birnäçe ösümlikleriň rak keseline garşy täsiriniň bardygyny tassykladylar

Yrakly, hindistanly we russiýaly alymlar Hytaýyň halk lukmançylygynda ulanylýan birnäçe ösümlikden alnan maddalary barladylar we olaryň iň azyndan sekizsinde rak keseline garşy täsirleriň bardygyny subut etdiler...

29.10.2025 10:52
1.5k+

Mýanmada molýuskalaryň iki täze görnüşi tapyldy

Halkara alymlar topary Mýanmada süýji suwda ýaşaýan korbikul (Corbicula) tohumyna degişli molýuskalaryň iki täze görnüşini we sferokorbikul (Sphaerocorbicula) atly täze kiçi tohumy ýüze çykardylar. Şeýlelikde, tohumyň doly klassifikasiýasy täzeden anyklandy...

27.10.2025 16:42
6.1k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

27.10.2025 00:07
4.1k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...