Arktikada gözegçiligiň taryhyndaky iň yssy tomus hasaba alyndy

  • 19.12.2023 11:43
  • 8.9k+

Geçen tomus Arktikada gözegçiligiň taryhyndaky iň yssy tomus boldy. ABŞ-niň Milli umman we atmosfera müdirliginiň (NOAA) hasabatyna görä, ortaça temperatura 6,4 gradusa deň boldy – bu 1900-nji ýylda başlanan dowamly gözegçiligiň çäklerinde hasaba alnan iň ýokary görkezijidir.

Gözlegler Arktikada ýylamagyň 1940-njy ýyllarda başlanandygyny görkezdi. Şol döwürden başlap, ortaça ýyllyk temperaturasy 10 ýylda 0,25 gradus, tomsuň ortaça temperaturasy bolsa 0,17 gradus ýokarlandy.
Alymlar 2023-nji ýylda Grenlandiýanyň buz gatlagynyň iň beýik nokadynyň eremä sezewar bolandygyny bellediler. Bu soňky 34 ýylda bäşinji gezek bolup geçdi.
Umuman, 2023-nji ýyl Arktikanyň iň yssy ýyl boldy. Deňiz buzlarynyň göwrümi kiçelmegini dowam edýär. 2023-nji ýylyň awgust aýynda deňziň üstki ortaça temperaturasy 1991-2020-nji ýyllaryň ortaça derejesinden 5-7 gradus ýylydy.
Alymlar Arktikadaky üýtgeşmeleriň ýerli halklar we täjirçilik kärhanalary üçin möhüm bolan balykçylyga gönüden-göni täsir edýändigini bellediler. Şeýlelik bilen, ýylylyk stresi sebäpli balyklaryň sany azalýar. Şeýle hem Arktikada ýagyşyň artýandygy, ýaşyl zolaklaryň we gyrymsy ösümlikleriň köpelýändigi görülýär.


06.12.2025 10:04
9.8k+

A23a aýsbergi dünýäde iň uly aýsberg adyny ýitirdi

A23a aýsberginiň meýdany soňky üç aýda 22%, 1370 inedördül kilometre çenli azaldy. Netijede, ol dünýäde iň uly aýsberg adyny ýitirdi. Bu barada Arktika we Antarktika ylmy-gözleg instituty habar berdi. Hünärmenleriň maglumatlaryna görä, indi täze iň uly aýsberg diýlip meýdany 3071 inedördül kilometr bolan D15A hasaplanýar...

21.11.2025 11:16
8.3k+

Fýodor Konýuhow Antarktidadaky polýar stansiýada ýekelikde 4 aý geçirer

Fýodor Konýuhowyň ekspedisiýasy Antarktida geldi, bu ýerde syýahatçy ylmy-gözleg stansiýasynda ýekelikde dört aý geçirer. RIA Nowosti agentliginiň syýahatçynyň ogly Oskar Konýuhowa salgylanyp habar bermegine görä, 28 gatnaşyjydan ybarat ekspedisiýa 14-nji noýabrda Argentinadan iki bogaldakly şhunada Antarktida geldi...

23.10.2025 09:57
7.2k+

Alymlar Sahara çölüniň häzirkisinden 75%-e çenli “ygally” bolmagynyň mümkindigini çaklaýarlar

XXI asyryň ikinji ýarymynda Sahara çölünde ýagşyň mukdary häzirki döwrüň görkezijileri bilen deňeşdirilende takmynan 75% ýokarlanyp biler diýip, ABŞ-nyň Illinoýs uniwersitetiniň klimatologlary çaklaýarlar. Barlaglaryň netijeleri npj Climate and Atmospheric Science žurnalynda çap edildi...

16.10.2025 09:22
5.8k+

Alymlar: Ýer klimat çökgünliginde “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgidi” aşdy

Täze ylmy barlaglaryň maglumatlaryna görä, planeta klimat üýtgemeleriniň “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgitden” geçdi. Ummanlaryň gyzmagy tas milliard adamyň durmuşyny kesgitleýän merjen rifleriň köpçülikleýin ölmegine getirdi diýlip, Science News žurnalynda neşir edilen hasabatda aýdylýar...