Ýaponiýada berk, öz-özüni dikeldýän we biodargaýan plastmassa döredildi

  • 06.11.2023 15:11
  • 16k+

Tokio uniwersitetiniň alymlary häzirkilerden has berk, öz-özüni dikeldýän plastmassa ýasadylar. Şeýle hem täze plastmassa planktonyň iýmitine öwrülip, deňiz suwlarynda eräp bilýär. Täze önüm gurluşykdan başlap ulag gurluşygyna çenli we hatda ýeňil senagata çenli hem köp ugurlary öz içine alyp biler. Täze plastmassa esasly eşikler ütügiň ýa-da bug generatorynyň astynda şekil üýtgedip, fantaziýa üçin giňişlik açyp biler.

Alymlar witrimer epoksid şepbigini plastmassanyň täze görnüşi üçin esas edip aldylar. Witrimerler pes temperaturada gaty we çydamly, ýöne ýokary temperaturada görnüşini üýtgedip bilýän (plastik çüýşeleri ýasamak üçin ulanylýan termoplastika ýaly) plastmassalaryň täze bir toparydyr. Şeýle-de bolsa, olar adatça näzikdir we zeper ýetirmän sozup bolmaýar. Gözlegçiler witrimerlere politaksan molekulasyny goşmak bilen, VPR (vitrimer incorporated with polyrotaxane) diýip atlandyrylýan plastmassanyň has gowy görnüşini döretmegi başardylar.
Taslamanyň ýolbaşçysy Şota Ando: "VPR adaty witrimer epoksid şepbigine garanda zaýalanma bäş esse durnuklydyr – diýip düşündirdi. - Şeýle hem ol 15 esse çalt dikelýär, öňki görnüşine iki esse çalt gaýdyp gelýär we adaty witrimerden 10 esse çalt himiki taýdan gaýtadan işlenip bilner. Hatda bu material deňiz gurşawynda howpsuz dargaýar, bu onuň üçin täze ýagdaýdyr”.
Synagyň görkezişi ýaly, täze polimer 30 günüň içinde deňiz suwunda 25% dargap, planktonyň iýmitine öwrülýär. Ummanda plastmassa - esasy mesele we täze material bu meseläni çözmegi ýeňilleşdirip biler.


21.11.2025 23:19
6.6k+

Awstraliýada 55 mln ýyl ozal ýaşan krokodilleriň ýumurtgalarynyň bölekleri tapyldy

Awstraliýanyň gündogaryndaky Murgon şäherinde krokodilleriň ýitip giden toparynyň ýumurtgalarynyň ýurtda iň gadymy bölekleri tapyldy. Tapyndy alymlara bu haýwanlara we olaryň ýaşaýyş gurşawyna has gowy düşünmäge mümkinçilik berer diýip, Täze Günorta Uels uniwersiteti habar berýär...

20.11.2025 11:50
3.8k+

Alymlar ilkinji gezek 40 müň ýyllyk mamontyň RNK-syny açyklap başardylar

Halkara alymlar topary Ýakut mamontlarynyň galyndylaryndan ilkinji gezek matrisa RNK (mRNK) molekulalaryny alyp, açyklamagy başardylar. Bu molekulalar, öýjükleriň beloklary döretmek üçin ulanýan genleriň işleýän göçürmeleridir...

19.11.2025 13:32
3.5k+

Emeli aňly robotlaryň ählisi adam üçin howpsuzlyk synagyndan geçip bilmediler

Uly dil modelleri (UDM) arkaly dolandyrylýan robotlar diskriminasiýa meýillidigini we adamlara fiziki zyýan ýetirip biljek hereketleri makullamaga çalşandygyny görkezdiler. London Korollyk kollejiniň we Karnegi-Mellon uniwersitetiniň alymlary bilelikdäki gözlegleriniň netijesinde şeýle netijä geldiler...

19.11.2025 13:14
3.2k+

Russiýaly alymlar 60-dan gowrak näbelli wirusy ýüze çykardylar

Rospotrebnadzoryň "Wektor" atly ylmy merkeziniň alymlary Russiýada ozal öwrenilmedik 60-dan gowrak wirusy anykladylar. Bu barada RIA "Nowosti" habar berdi. Gözleg üçin nusgalar ýurduň 50 sebitinden gelip gowşupdyr...