1-7-nji awgustda ene süýdi bilen iýmitlendirmegiň bütindünýä hepdeligi başlandy

  • 01.08.2023 11:38
  • 14k+

Her ýylyň 1 — 7-nji awgusty aralygynda “Ene süýdi bilen iýmitlendirmegiň bütindünýä hepdeligi” bellenilýär. Bu hepdelik ilkinji gezek 1992-nji ýylda Ene süýdi bilen iýmitlendirmek boýunça Bütindünýä birleşmesi tarapyndan bellenilip, häzirki wagtda ÝUNISEF, BSGG ýaly abraýly guramalar tarapyndan goldanylýar.

Dünýäniň 170-den gowrak ýurdunda, şol sanda Türkmenistanda giňden bellenilýän bu hepdeligiň esasy maksady bütindünýäde ene süýdi bilen iýmitlendirmegi goldamak we ony ilatyň arasynda wagyz etmekden ybaratdyr. Lukmanlaryň yzygiderli nygtaýyşlary ýaly, ene süýdi täze doglan çaga üçin hiç zat bilen ornuny çalşyp bolmajak gymmatly iýmitdir. Ol çaganyň kadaly ösüp-kemala gelmeginde, beden we ruhy taýdan sagdyn hem-de işjeň bolmagynda uly ähmiýete eýe. Ene süýdi çaganyň bedeninde ýeňillik bilen özleşýär. Ol dürli ýokançlardan, gulak we dem alyş ýollarynyň sökelliklerinden, ýiti respirator kesellerden, içgeçmeden goraýar. Ene süýdüni emýän çagalarda allergiýanyň, ganazlygyň, ýokanç keselleriň döremek howpy azalýar. Olarda iýmit siňdiriş hadysalarynyň we madda çalşygynyň bozulmalary seýrek duş gelýär.
Ene süýdi çaganyň ömrüniň ilkinji 6 aýlygynda hiç zat bilen ornuny tutup bolmajak iýmitdir. Onuň düzüminde çaganyň kadaly ösmegi üçin derwaýys maddalaryň ählisi ýeterlik we dogry gatnaşykda saklanýar. Ene süýdüni emýän sagdyn bäbege 6 aýlyga çenli hiç-hili goşmaça iýmit bermeli däl. Ene süýdüniň çagany köp kesellerden goraýandygyny göz öňünde tutup, ene süýdi bilen emdirmekligi 2 ýyla çenli dowam emdirmek maslahat berilýär. Elbetde, 6 aýlykdan başlap çaga goşmaça iýmit bermek hökmandyr, ýöne şol bir wagtda ony 2 ýaşaýança emdirmegi dowam etdirmelidir.


29.10.2025 10:48
1.5k+

Russiýada B gepatitini çalt anyklaýan dünýäde ilkinji ýokary duýgur test döredildi

Russiýada ilkinji gezek duýgurlygy boýunça PZR bilen deňeşdirip bolýan B gepatitini anyklaýan çalt test resmi taýdan hasaba alyndy. Bu barada Rospotrebnadzor (RF) habar berdi. Bu synag Rospotrebnadzoryň Merkezi epidemiologiýa ylmy-barlag institutynyň alymlary tarapyndan LAMP (Loop mediated isothermal amplification) tehnologiýasy esasynda işlendi...

29.10.2025 09:41
5.9k+

Rak keselini bejermegiň täze usuly ýarym sagatda rak öýjükleriniň 92%-ni ýok etdi

Rak häzirki wagtda dünýäde ölüme sebäp bolýan keselleriň arasynda ikinji ýerde durýar. Şonuň üçin alymlar has netijeli we howpsuz bejergi usullaryny gözlemegini dowam etdirýärler. Tehas uniwersitetiniň (Ostin) we Portu uniwersitetiniň alymlary täze tehnologiýany işläp düzdüler...

28.10.2025 10:35
3.1k+

Täze göz implanty görüş ukybyny ýitiren adamlara gaýtadan görmäge kömek etdi

Alymlar kiçi bir göz implantyny ulanyp, ýaş makulýar degenerasiýasy (ÝMD) sebäpli görüş ukybyny ýitiren adamlaryň görşüni dikeltdiler. Enjamyň ölçegi 2×2 mm we galyňlygy 30 mikrometr bolup, operatiw ýol bilen gözüň torly perdesiniň astyna ýerleşdirilýär we ýitirilýän ýagtylyk duýgur öýjükleriniň ornuny tutýar...

28.10.2025 10:25
4.4k+

Gök çaý semizlik we süýjüli diabet bilen göreşmäge kömek edýär — ylmy barlag

Gök çaý artykmaç agram we süýji keseli (diýabet) bilen göreşmekde peýdaly bolup biler. Braziliýanyň «Kruzeýru-du-Sul» uniwersitetinden professor Rozmari Ottonyň ýolbaşçylygyndaky halkara alymlar topary şeýle netijä geldi...