Şweýsariýada 91 ýylda buzluklaryň ýarysyndan gowragy eredi

  • 24.08.2022 19:26
  • 19k+

Şweýsariýada 1931-nji ýyldan bäri 1,4 müň buzlugyň ýarysyndan gowragy eredi we olaryň ereme tizligi barha ýokarlanýar. Bu barada Şweýsariýadaky institutlaryň bilelikdäki gözlegine salgylanyp, Associated Press hahar berýär. Muny interfax.ru ýetirýär.

Şweýsariýadaky Sýurihiň ýokary tehniki mekdebi Şweýsariýanyň tokaý, gar we landşaft boýunça federal ylmy-barlag instituty bilen bilelikde 20-nji asyrda ýurtda buzuň ýitmegi bilen bagly gözlegiň netijelerini neşir etdi, bu gözleg az-kem 1931-nji ýyldan bäri buzluklaryň topografiýasyndaky üýtgeşmeleriň seljermesine esaslanýar.
Alymlar 1931-nji ýyldan 2016-njy ýyl aralygynda buzluklardaky buzuň göwrüminiň ýarysyndan, ondan soňky alty ýylda bolsa ýene 12% azalandygyny habar berýärler. Gözleg wagtynda topar meýdan ölçeglerini, aerofotosuratlary we dag depeleriniň suratlaryny, şol sanda iki jahan urşunyň arasyndaky piklerden alnan 22 müň töweregi suraty ulandy. Alymlar suratdaky ýerleriň görnüşini we ýagdaýyny deňeşdirdiler.
Şeýle-de, alymlar 1920-nji we 1980-nji ýyllarda buzluk massasynyň artandygyny, ýöne oňa ereme tendensiýasynyň täsir edendigini anykladylar.
Ýatlap geçsek, Şweýsariýanyň çäginde Ýewropanyň Alp daglaryndaky ähli buzluklaryň tas ýarysy ýerleşýär. Buzluklaryň ählisi deň derejede eremeýär: muňa deňiz derejesinden beýiklik we buzluklardaky zyňyndylar ýaly birnäçe faktorlar täsir edýär.


10.07.2025 11:35
4.6k+

ESA kosmosdan Ortaýer deňziniň näderejede gyzýandygyny görkezdi

Ýewropadaky aşa yssy howa hatda kosmosdan hem aýdyň görünýär. Ýewropa kosmos agentligi (ESA) Ortaýer deňzi sebitindäki gury ýerleriň we suwuň üstki temperaturasynyň ýokarlanýandygyny görkezýän emeli hemra suratyny çap etdi...

08.07.2025 10:25
4.5k+

Dünýäde CO₂ zyňyndylary rekord derejede 40,8 milliard tonna ýetdi

Geçen ýyl dünýäde kömürturşy gazynyň zyňyndylary CO₂ ekwiwalentinde 40,8 milliard tonna ýetdi. Bu barada Energetika instituty (EI) tarapyndan neşir edilen “2025-nji ýylda dünýä energetikasynyň san maglumatyna syn” atly täze hasabatda aýdylýar...

27.06.2025 20:25
15k+

Dünýäniň iň gurak ýerleriniň biri bolan Atakama çölüni gar örtdi

Çiliniň demirgazygynda Atakama çölünde gar ýagdy. Bu çöl Ýer ýüzünde iň gurak sebitleriň biri hökmünde tanalýar. Şeýle-de bolsa, bu seýrek hadysa ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) obserwatoriýasynyň sosial ulgamlarynda paýlaşylan wideolarynda görkezildi...

16.06.2025 14:19
7.2k+

2025-nji ýylyň maý aýy umman gözegçiliginiň taryhynda ikinji iň yssy aý boldy

2025-nji ýylyň maý aýynda dünýä ummanynyň üstüniň ortaça temperaturasy 20,79 gradus boldy – bu gözegçiligiň taryhynda ikinji iň ýokary görkezijidir diýip, Ýewropanyň Copernicus gullugy habar berýär. 2024-nji ýylyň maý aýynda goýlan rekord dereje bu görkezijiden bary-ýogy 0,14 gradus ýokarydy...