Şweýsariýada 91 ýylda buzluklaryň ýarysyndan gowragy eredi

  • 24.08.2022 19:26
  • 19k+

Şweýsariýada 1931-nji ýyldan bäri 1,4 müň buzlugyň ýarysyndan gowragy eredi we olaryň ereme tizligi barha ýokarlanýar. Bu barada Şweýsariýadaky institutlaryň bilelikdäki gözlegine salgylanyp, Associated Press hahar berýär. Muny interfax.ru ýetirýär.

Şweýsariýadaky Sýurihiň ýokary tehniki mekdebi Şweýsariýanyň tokaý, gar we landşaft boýunça federal ylmy-barlag instituty bilen bilelikde 20-nji asyrda ýurtda buzuň ýitmegi bilen bagly gözlegiň netijelerini neşir etdi, bu gözleg az-kem 1931-nji ýyldan bäri buzluklaryň topografiýasyndaky üýtgeşmeleriň seljermesine esaslanýar.
Alymlar 1931-nji ýyldan 2016-njy ýyl aralygynda buzluklardaky buzuň göwrüminiň ýarysyndan, ondan soňky alty ýylda bolsa ýene 12% azalandygyny habar berýärler. Gözleg wagtynda topar meýdan ölçeglerini, aerofotosuratlary we dag depeleriniň suratlaryny, şol sanda iki jahan urşunyň arasyndaky piklerden alnan 22 müň töweregi suraty ulandy. Alymlar suratdaky ýerleriň görnüşini we ýagdaýyny deňeşdirdiler.
Şeýle-de, alymlar 1920-nji we 1980-nji ýyllarda buzluk massasynyň artandygyny, ýöne oňa ereme tendensiýasynyň täsir edendigini anykladylar.
Ýatlap geçsek, Şweýsariýanyň çäginde Ýewropanyň Alp daglaryndaky ähli buzluklaryň tas ýarysy ýerleşýär. Buzluklaryň ählisi deň derejede eremeýär: muňa deňiz derejesinden beýiklik we buzluklardaky zyňyndylar ýaly birnäçe faktorlar täsir edýär.


22.12.2025 14:55
9.8k+

Arktikada howanyň temperaturasy rekord dereje gyzdy - NOAA

2024-nji ýylyň oktýabryndan 2025-nji ýylyň sentýabryna çenli bolan döwürde Arktikada howanyň temperaturasy 1900-nji ýyldan bäri geçirilen gözegçilikleriň taryhynda iň ýokary derejä ýetdi. Bu barada ABŞ-nyň Milli umman we atmosfera barlaglary müdirligi (NOAA) habar berdi...

22.12.2025 13:53
5.2k+

Klimatologlar: Asyryň ortalaryna çenli Ýer ýüzünde her ýyl 4 müňe çenli buzluklar ýok bolar

Eger global maýlamaklyk asyryň ahyryna çenli temperaturanyň 1,5-4 gradus Selsiý ýokarlanmagyna getirse, eýýäm şu asyryň ortalaryna çenli Ýer her ýyl 2000-den 4000-e çenli buzlugy ýitirer. Netijede, buzluklaryň umumy sany 200 müňden 18 müňe çenli azalyp biler...

24.10.2025 16:48
8.5k+

Islandiýada ilkinji gezek çybynlar peýda boldy

Islandiýada ilkinji gezek çybynlar ýüze çykaryldy. Häzire çenli ýurt dünýäde olardan azat bolan iki ýeriň biri hasaplanýardy – indi ýeke-täk şeýle ýer Antarktida bolup galdy. Ilkinji çybynlar Reýkýawikden günorta-günbatarda Kýos buzluk jülgesinde göründi...

16.10.2025 10:42
7.3k+

Hytaýda maýlama sebäpli XXI asyryň ahyrynda tutuş ýurtda çaý ösdürip ýetişdirip bolar

2090-njy ýyla çenli Hytaýda çaý ösdürip ýetişdirmek üçin amatly 137 müň inedördül kilometre golaý täze ýer peýda bolup biler diýip, Günorta-Günbatar uniwersitetiniň alymlary N+1 neşirine beren maglumatynda aýdýarlar...