“Science” 2020-nji ýylyň iň möhüm ylmy açyşlaryny kesgitledi

  • 29.12.2020 13:34
  • 7.1k+

“Science” žurnaly 2020-nji ýylyň iň möhüm açyşlaryny sanap geçdi diýip, MediaPotok habar berýär.

Hünärmenler birnäçe aýyň içinde taýýarlanylan COVID-19 koronawirusyna garşy sanjymyň oýlanyp tapylmagyny geçip barýan ýylyň esasy ylmy açyşy diýip atlandyrdylar. Möhümligi boýunça ikinji orunda belogyň üç ölçegli ýygrylma görnüşini modelirläp bilýän emeli intellekt önümi AlphaFold ýerleşdi. Üçünji baýrak alan CRISPR genom redaktory boldy, ony işläp düzüjiler Nobel baýragyna mynasyp bolupdylar. Redaktor eýýäm iki nesil gan keselini bejermegi başardy.
Bellenilenleriň hatarynda klimat boýunça-da işler bar. Awtorlar göräýmäge ýönekeý sorag bilen ýüzlendiler: adamzat ummasyz bug gazlaryny atmosfera goýbermegi dowam etdirse, Ýerde näme bolar. Häzire çenli muňa şeýle jogap berildi: eger-de zyňyndylar industrialdan öňki derejeden iki esse köpelse, planeta ahyrky netijede 1,5 – 4,5 C gyzar.
“Science” ýagdaýy aýdyňlaşdyrmaga, umyt beriji we kyýamat çaklamalary aýyrmaga mümkinçilik beren täze ylmy netijäni belläp geçdi. Indi temperatura “penjiresi” 2,6-dan 3,9 C-a çenli.
Ylmy açyşlara astrofizikleriň hem işleri goşuldy. On ýyldan gowrak wagt bäri astronomlar çalt radio serpikmeleriniň (FRB) gelip çykyşyna düşünip bilmeýärdiler. Indi bu tapmaça çözülen ýaly. Serpikme biziň Galaktikamyzda bolup geçdi we kosmiki teleskoplar rentgen hem-de gamma-diapazonlarynda signallary yzarlamagy başardylar. Olar güýçli magnit meýdany bilen “partlaýan” neýtron ýyldyzy, magnetar (SGR 1935+2154) boldy.

şu gün 08:21
212

SpaceX-e bäsdeş: Hytaýyň Starry Sky Glory kompaniýasy gaýtadan ulanylýan raketalary gurup başlar

Hytaýyň Starry Sky Glory kompaniýasy nobatdaky maliýeleşdiriş tapgyryny üstünlikli tamamlap, ýüz millionlarça ýuan toplady. Bu maliýe serişdeleri gaýtadan ulanylýan «Hyperbola-3» raketa göterijilerini öndürmek...

düýn 14:26
5.1k+

Suwuň üstünden uçýan ilkinji elektrikli ekranoplan üstünlikli synagdan geçirildi

ABŞ-nyň Rod-Aýlend ştatynda ýerleşýän Regent Craft startapy özüniň doly göwrümli elektrikli ekranoplanyny ýolagçylaryň gatnaşmagynda üstünlikli synagdan geçirdi diýip, «New Atlas» neşiri habar berýär. «Viceroy...

13.03.2025 17:21
1.8k+

Astronomlar Saturnyň 128 sany täze hemrasyny tapdy, indi onuň 274 hemrasy bar

Doktor Edward Eştonyň (Sinika akademiýasynyň Astronomiýa we astrofizika instituty, Taýwan) ýolbaşçylygyndaky halkara astronomlar topary Saturnyň 128 sany täze hemrasyny tapdy. Indi olaryň umumy sany 274-e ýetýär...

13.03.2025 17:19
1.1k+

ABŞ Älemiň döreýşini öwrenmek üçin SPHEREx teleskopyny uçurdy

Kaliforniýada SPHEREx teleskopy bilen SpaceX kompaniýasynyň Falcon 9 raketa göterijisi uçuryldy. Obserwatoriýa Älemiň emele gelşiniň irki tapgyrlary barada maglumat ýygnar diýip, NBC News habar berýär. SPHEREx...