“Science” 2020-nji ýylyň iň möhüm ylmy açyşlaryny kesgitledi

  • 29.12.2020 13:34
  • 7.1k+

“Science” žurnaly 2020-nji ýylyň iň möhüm açyşlaryny sanap geçdi diýip, MediaPotok habar berýär.

Hünärmenler birnäçe aýyň içinde taýýarlanylan COVID-19 koronawirusyna garşy sanjymyň oýlanyp tapylmagyny geçip barýan ýylyň esasy ylmy açyşy diýip atlandyrdylar. Möhümligi boýunça ikinji orunda belogyň üç ölçegli ýygrylma görnüşini modelirläp bilýän emeli intellekt önümi AlphaFold ýerleşdi. Üçünji baýrak alan CRISPR genom redaktory boldy, ony işläp düzüjiler Nobel baýragyna mynasyp bolupdylar. Redaktor eýýäm iki nesil gan keselini bejermegi başardy.
Bellenilenleriň hatarynda klimat boýunça-da işler bar. Awtorlar göräýmäge ýönekeý sorag bilen ýüzlendiler: adamzat ummasyz bug gazlaryny atmosfera goýbermegi dowam etdirse, Ýerde näme bolar. Häzire çenli muňa şeýle jogap berildi: eger-de zyňyndylar industrialdan öňki derejeden iki esse köpelse, planeta ahyrky netijede 1,5 – 4,5 C gyzar.
“Science” ýagdaýy aýdyňlaşdyrmaga, umyt beriji we kyýamat çaklamalary aýyrmaga mümkinçilik beren täze ylmy netijäni belläp geçdi. Indi temperatura “penjiresi” 2,6-dan 3,9 C-a çenli.
Ylmy açyşlara astrofizikleriň hem işleri goşuldy. On ýyldan gowrak wagt bäri astronomlar çalt radio serpikmeleriniň (FRB) gelip çykyşyna düşünip bilmeýärdiler. Indi bu tapmaça çözülen ýaly. Serpikme biziň Galaktikamyzda bolup geçdi we kosmiki teleskoplar rentgen hem-de gamma-diapazonlarynda signallary yzarlamagy başardylar. Olar güýçli magnit meýdany bilen “partlaýan” neýtron ýyldyzy, magnetar (SGR 1935+2154) boldy.

şu gün 05:42
326

SpaceX 13 sagatda üç orbital uçuryşy bilen rekord goýdy

SpaceX 13 sagadyň içinde üç orbital uçuryşyny amala aşyryp, rekord goýdy. Uçuşlaryň çäklerinde kompaniýa Halkara kosmos stansiýasyna (HKS) dört astronawt iberdi, Transporter-13 maksatnamasynyň çäklerinde orbita...

şu gün 05:36
708

Ýewropa zondy Hera Marsyň täze suratlaryny iberdi

Ýewropanyň kosmos agentliginiň (ESA) Hera zondy Ýere Marsyň we onuň hemrasy Deýmosyň täze suratlaryny iberdi. 2025-nji ýylyň 13-nji martynda düşürilen suratlar enjamyň kameralarynyň mümkinçiliklerini görkezýär...

düýn 22:46
1.2k+

Ilon Mask: Marsa ilkinji Starship missiýasy 2026-njy ýylyň ahyrynda uçurylar

Ilon Mask Marsa ilkinji Starship missiýasynyň 2026-njy ýylyň ahyrynda bolup biljekdigini habar berdi. Gäminiň bortunda Tesla kompaniýasynyň Optimus roboty bolar. “Indiki ýylyň ahyrynda Starship bortunda Optimus...

düýn 17:28
3.3k+

Marsdan kwars kristallary tapyldy. Olar özünde nämeleri gizleýär?

Perseverance mars roweri Marsdaky Ýezero kraterinden kwars kristallaryny tapdy. NASA-nyň we Ýewropa kosmos agentliginiň (ESA) alymlary olaryň suw bilen baglanyşykly gidrotermiki işjeňlik şertlerinde emele gelen...