“Science” 2020-nji ýylyň iň möhüm ylmy açyşlaryny kesgitledi

  • 29.12.2020 13:34
  • 7.1k+
“Science” 2020-nji ýylyň iň möhüm ylmy açyşlaryny kesgitledi

“Science” žurnaly 2020-nji ýylyň iň möhüm açyşlaryny sanap geçdi diýip, MediaPotok habar berýär.

Hünärmenler birnäçe aýyň içinde taýýarlanylan COVID-19 koronawirusyna garşy sanjymyň oýlanyp tapylmagyny geçip barýan ýylyň esasy ylmy açyşy diýip atlandyrdylar. Möhümligi boýunça ikinji orunda belogyň üç ölçegli ýygrylma görnüşini modelirläp bilýän emeli intellekt önümi AlphaFold ýerleşdi. Üçünji baýrak alan CRISPR genom redaktory boldy, ony işläp düzüjiler Nobel baýragyna mynasyp bolupdylar. Redaktor eýýäm iki nesil gan keselini bejermegi başardy.
Bellenilenleriň hatarynda klimat boýunça-da işler bar. Awtorlar göräýmäge ýönekeý sorag bilen ýüzlendiler: adamzat ummasyz bug gazlaryny atmosfera goýbermegi dowam etdirse, Ýerde näme bolar. Häzire çenli muňa şeýle jogap berildi: eger-de zyňyndylar industrialdan öňki derejeden iki esse köpelse, planeta ahyrky netijede 1,5 – 4,5 C gyzar.
“Science” ýagdaýy aýdyňlaşdyrmaga, umyt beriji we kyýamat çaklamalary aýyrmaga mümkinçilik beren täze ylmy netijäni belläp geçdi. Indi temperatura “penjiresi” 2,6-dan 3,9 C-a çenli.
Ylmy açyşlara astrofizikleriň hem işleri goşuldy. On ýyldan gowrak wagt bäri astronomlar çalt radio serpikmeleriniň (FRB) gelip çykyşyna düşünip bilmeýärdiler. Indi bu tapmaça çözülen ýaly. Serpikme biziň Galaktikamyzda bolup geçdi we kosmiki teleskoplar rentgen hem-de gamma-diapazonlarynda signallary yzarlamagy başardylar. Olar güýçli magnit meýdany bilen “partlaýan” neýtron ýyldyzy, magnetar (SGR 1935+2154) boldy.

düýn 23:15
3.7k+

Türkmen alymlary Indoneziýada halkara ylym ýarmarkasynda oýlap tapyşlaryny hödürlediler

Türkmenistanyň wekilleri Indoneziýanyň Bali şäherinde geçirilen halkara ylym we oýlap tapyşlar ýarmarkasyna (ISIF) gatnaşdylar diýip, "Türkmenistan: Altyn asyr" elektron neşiri habar berýär. Türkmen toparyna Türkmenistanyň...

düýn 13:50
3.4k+

Gün ulgamyndaky Akmaýanyň ýolunyň golaýynda ýyldyzlarara geçelge tapyldy 

Astronomlar Gün ulgamymyzda ýerleşýän Akmaýanyň ýolunyň gyrasynda adatdan daşary yssy, pes dykyzlykda bolan Ýerli köpürjikleriň kartasyny düzdüler. Gözleg bu sebitdäki "Sentawra" ýyldyzlar toparyna gönükdirilen...

düýn 06:04
9.3k+

Inžener “Daş, gaýçy, kagyz” oýnunda roboty utsaň, $10 000 wada berýär

NASA-nyň öňki inženeri we YouTube blogeri Mark Rober “Daş, gaýçy, kagyz” oýnuny ussatlyk bilen oýnaýan Rocky atly roboty döretdi. Rober kanalda ýerleşdiren wideosynda roboty utmak mümkinçiliginiň nola deňdigini...

düýn 05:57
6.6k+

Hytaýda ilkinji halasgär robot işe başlady. Ol derýada gözegçilik eder

Hytaýly alymlar emeli aňyň esasynda özbaşdak işlemäge ukyply ilkinji halasgär roboty döretdiler. Ol Loýandaky Lohe derýasynda synagdan geçirildi we şondan soň robot yzygiderli gözegçilik işine girişdi diýip, South...