Hytaýly alymlar bary-ýogy bir atom galyňlykda ýady saklaýjy çip döretdiler

  • 17.10.2025 12:18
  • 2.8k+

Professor Çunsen Liunyň ýolbaşçylygyndaky hytaýly alymlar topary galyňlygy  bir atoma deň bolan iki ölçegli materiallardan we adaty kremnili arhitekturadan düzülen gibrid ýady saklaýan çip işläp düzdüler.

Çibiň sygymy 1 kilobaýt, maglumatlary ýazmak we pozmak wagty bolsa bary-ýogy 20 nanosanýa deň. Ol daşarky buýruklar arkaly maglumatlary okamak, ýazmak we pozmak amallaryny ýerine ýetirip bilýär.
Aslynda, täze çip adaty mikroshemalaryň kiçeldilen görnüşi däl. Ol ýadyň gurluşyna düýpgöter täzeçe çemeleşmäni görkezýär — iň tiz flеş-ýady kremniniň metall-oksidli ýarymgeçiriji (CMOS) gurluşy bilen birleşdirýär.
Iki ölçegli materiallaryň kremnili çipler bilen birleşdirilmegi, adaty kremniniň tehnologiýasynyň miniaturizasiýada ýüzbe-ýüz bolýan fiziki çäklendirmelerini ýeňip geçmäge mümkinçilik berýär. Adaty tranzistorlaryň ululygyny has hem kiçeltmek indi mümkin däl diýen derejede bolsa, iki ölçegli materiallar elektron komponentleri has-da kiçeltmek üçin täze mümkinçilikleri açýar.
Eger bu taslama üstünlikli amala aşyrylsa, Hytaý maglumatlary saklamak we işlemek babatda täze dünýä ölçegini ornaşdyryp biler. Bir atom galyňlykda bolan çip geljekki akylly ulgamlaryň — smartfonlardan başlap kwant hasaplaýyş platformalaryna çenli — esasy bölegi bolup biler.
Ylmy barlagyň netijeleri Nature žurnalynda neşir edildi.


şu gün 14:32
190

«Sanly çözgüt–2025» bäsleşiginiň saýlama tapgyry başlandy

Türkmenistanyň Aragatnaşyk ministrliginde IT-tehnologiýalaryny, emeli aňy we robot tehnikasyny ösdürmäge gönükdirilen innowasion bäsleşik — «Sanly çözgüt–2025» boýunça saýlama tapgyry geçirilýär. Bäsleşik ýedi ugurda geçiriler: emeli aň robot tehnika we awtomatlaşdyrma «akylly» oba hojalyk tehnologiýalary akylly şäher konsepsiýalary sanly lukmançylyk elektron bilim hyzmatlar ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy ...

düýn 12:26
3.2k+

Ýaş alymlar rak keseline garşy "Troýan şekeri" bolan dermany döretdiler

Russiýanyň MIREA tehnologik uniwersitetiniň hünärmenleri rak keseline garşy täze fotodinamik bejergi usulynda şekeri peýdalandylar. Täze taýýarlanan derman serişdesindäki glýukoza molekulalary rak öýjüklerini aldap, olary derman serişdelerini has işjeň siňdirmäge mejbur edýär diýip, uniwersitetiň metbugat gullugy TASS-a habar berdi...

düýn 12:21
3.2k+

Alymlaryň aýtmagyna görä, adam aňy 55–60 ýaş aralygynda öz iň ýokary derejesine ýetýär

Awstraliýaly psiholog Žil E. Žinýak we polşaly alym Marçin Zaýenkowski adam aňynyň ösüş tapgyrlary boýunça barlag geçirdiler. Netijeler Intelligence žurnalynda çap edilip, olaryň esasy pikirleri Metro neşiri tarapyndan giňden beýan edildi...

22.10.2025 22:11
4k+

ABŞ-da gurluşykda poladyň ornuny tutup biljek “super agaç” peýda boldy

ABŞ-da “Superwood” atly täze gurluşyk materialy satuwa çykaryldy. Onuň berkliginiň agramyna bolan gatnaşygy poladyňkydan on esse ýokary, şonuň üçin hatda gökdiren binalary gurmakda-da ulanylýar diýip, CNN habar berýär...