Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar

  • düýn 13:08
  • 3.6k+

Astronomlar «sergezdan-planetanyň» – ýyldyzyň daşyndan aýlanman, kosmosda erkin gezip ýören obýektiň massasynyň rekord derejede ösýändigini hasaba aldylar. Ýewropanyň Günorta obserwatoriýasynyň «Örän uly teleskopynyň» (VLT) kömegi bilen geçirilen gözegçilikler, bu planetanyň sekuntda 6 milliard tonna tizlikde gaz we tozan sorup alýandygyny görkezdi. Bu öňde-soňda bir planetanyň hasaba alnan iň ýokary ösüş tizlikdir.

Cha 1107-7626 Ýerden takmynan 620 ýagtylyk ýyly uzaklykda Hameleon ýyldyzlar toparynda ýerleşýär. Onuň massasy Ýupiteriň massasyndan bäş-on esse uludyr we ol daş-töweregindäki gaz-tozan diskinden maddalary alyp, emele gelmegini dowam etdirýär.
Barlagyň ýolbaşçysy, Palermo astronomiýa obserwatoriýasynyň işgäri Wiktor Almendros-Abad birnäçe aýyň dowamynda maddalary sorup almagyň tizliginiň takmynan sekiz esse artandygyny belledi.
Alymyň nygtamagyna görä: «Adamlar planetalar barada sypaýy we durnukly dünýäler hökmünde pikir edip bilerler, ýöne bu açyş kosmosda erkin ýüzüp ýören planeta massaly obýektleriň aýratyn üýtgeşik hereket edip biljekdigini görkezýär».
Derňew ösüş prosesine diňe ýyldyzlarda has ozal syn edilen magnit işjeňliginiň gatnaşýandygyny görkezdi. Bu açyş ýyldyzlar bilen planetalaryň arasyndaky çägiň nireden geçýändigine düşünmäge kömek edýär we «galtaşyk-planetanyň» emele gelmegi barada täze maglumat berýär.
Gözlegiň netijeleri The Astrophysical Journal Letters žurnalynda neşir edildi.


düýn 17:45
2.3k+

Fizika boýunça Nobel baýragy kwant tehnologiýalary ulgamynda açyş üçin berildi

Nobel komiteti 2025-nji ýylyň fizika boýunça baýragynyň eýelerini yglan etdi – olar üç amerikaly alym Jon Klark, Mişel Dewore we Jon Martinis boldy. Olara baýrak “makro derejesinde kwant tunneliniň açyşy we elektrik zynjyrynda energiýanyň kwantlaşmagyny görkezendigi üçin” berildi...

düýn 15:54
510

Blue Origin 8-nji oktýabrda ekipažly New Shepard raketasyny uçurar

Blue Origin kompaniýasy NS-36 missiýasynyň çäklerinde ekipažly New Shepard raketasynyň uçuş senesini 8-nji oktýabra belledi. Uçuş Günbatar Tehasdaky Launch Site One meýdançasyndan amala aşyrylar. Uçuş penjiresi ABŞ-nyň merkezi wagty bilen 8:00-da (Aşgabat wagty bilen 18:00) açylar...

düýn 13:02
3.3k+

Alymlar ebedi doňaklykdaky ýaşy, takmynan, 40 müň ýyl bolan mikrob­lary oýartdylar

Kolorado uniwersitetiniň (Boulder şäheri, ABŞ) alymlary on müňlerçe ýyl mundan ozal ebedi doňaklykda doňup galan gadymy mikroblary janlandyrdylar. Käbir nusgalardaky mikroorganizmler, takmynan, 40 müň ýyl bäri «uklapdyr»...

düýn 06:35
4.4k+

Türkmen talyplary Malaýziýada WSDG 2025 bäsleşiginde baş baýraga we taslamany ösdürmek üçin pul baýragyna mynasyp boldular

24 — 28-nji sent­ýabr ara­ly­gyn­da Ma­laý­zi­ýa­nyň Saý­ber­ja­ýa şä­he­rin­de Bü­tin­dün­ýä Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry bäs­le­şi­gi (World Sus­tai­nab­le Develop­ment Goals Chal­len­ge — WSDG 2025) ge­çi­ril­di...