Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar

  • 07.10.2025 13:08
  • 6.1k+

Astronomlar «sergezdan-planetanyň» – ýyldyzyň daşyndan aýlanman, kosmosda erkin gezip ýören obýektiň massasynyň rekord derejede ösýändigini hasaba aldylar. Ýewropanyň Günorta obserwatoriýasynyň «Örän uly teleskopynyň» (VLT) kömegi bilen geçirilen gözegçilikler, bu planetanyň sekuntda 6 milliard tonna tizlikde gaz we tozan sorup alýandygyny görkezdi. Bu öňde-soňda bir planetanyň hasaba alnan iň ýokary ösüş tizlikdir.

Cha 1107-7626 Ýerden takmynan 620 ýagtylyk ýyly uzaklykda Hameleon ýyldyzlar toparynda ýerleşýär. Onuň massasy Ýupiteriň massasyndan bäş-on esse uludyr we ol daş-töweregindäki gaz-tozan diskinden maddalary alyp, emele gelmegini dowam etdirýär.
Barlagyň ýolbaşçysy, Palermo astronomiýa obserwatoriýasynyň işgäri Wiktor Almendros-Abad birnäçe aýyň dowamynda maddalary sorup almagyň tizliginiň takmynan sekiz esse artandygyny belledi.
Alymyň nygtamagyna görä: «Adamlar planetalar barada sypaýy we durnukly dünýäler hökmünde pikir edip bilerler, ýöne bu açyş kosmosda erkin ýüzüp ýören planeta massaly obýektleriň aýratyn üýtgeşik hereket edip biljekdigini görkezýär».
Derňew ösüş prosesine diňe ýyldyzlarda has ozal syn edilen magnit işjeňliginiň gatnaşýandygyny görkezdi. Bu açyş ýyldyzlar bilen planetalaryň arasyndaky çägiň nireden geçýändigine düşünmäge kömek edýär we «galtaşyk-planetanyň» emele gelmegi barada täze maglumat berýär.
Gözlegiň netijeleri The Astrophysical Journal Letters žurnalynda neşir edildi.


düýn 11:02
2.9k+

Alymlar birnäçe ösümlikleriň rak keseline garşy täsiriniň bardygyny tassykladylar

Yrakly, hindistanly we russiýaly alymlar Hytaýyň halk lukmançylygynda ulanylýan birnäçe ösümlikden alnan maddalary barladylar we olaryň iň azyndan sekizsinde rak keseline garşy täsirleriň bardygyny subut etdiler...

düýn 10:52
1.1k+

Mýanmada molýuskalaryň iki täze görnüşi tapyldy

Halkara alymlar topary Mýanmada süýji suwda ýaşaýan korbikul (Corbicula) tohumyna degişli molýuskalaryň iki täze görnüşini we sferokorbikul (Sphaerocorbicula) atly täze kiçi tohumy ýüze çykardylar. Şeýlelikde, tohumyň doly klassifikasiýasy täzeden anyklandy...

27.10.2025 16:42
5.9k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

27.10.2025 00:07
4.1k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...