Alymlar ilkinji gezek deri öýjüklerinden adamyň ýumurtga öýjüklerini ösdürip ýetişdirdiler

  • 06.10.2025 10:42
  • 4.6k+

Oregonyň Saglyk we ylym uniwersitetiniň alymlary ilkinji gezek deri öýjüklerinden adamyň ýumurtga öýjüklerini döretdiler. Bu tehnologiýa önelgesizligi bejermekde öwrülişik döredip, ýaş, kesel ýa-da himiýa bejergisiniň täsiri sebäpli ýumurtga öndürmek ukybyny ýitiren aýallar üçin täze mümkinçilik döredip biler diýip, "The Guardian" gazeti habar berdi.

Bu usul Dolli goýunlaryny klonlamakda ulanylan ýörelgelere esaslanýar: öýjügiň ýadrosy donor ýumurtgasyna göçürilýär. Täze barlagda alymlar aýallardan deri öýjüklerini aldylar we adamyň genetiki koduny saklaýan 46 hromosomy öz içine alýan ýadrolaryny aýyrdylar, soňra bolsa olary ýadrosyz donor ýumurtgasyna ýerleşdirdiler.
Esasy kynçylyk - adaty adam ýumurtgasynda bary-ýogy 23 hromosomyň bolmagydy. Ýene 23-si tohumlandyrylma wagtynda goşmaça  goşulýar we düwünçejigiň doly ösmegi üçin zerurdyr. Alymlar goşmaça hromosomlary aýyrmagyň usulyny tapdylar, ýöne bu proses durnuksyz we ýalňyşlyklara ýykgyn edýär.
Alnan 82 ýumurtganyň 10%-den azy irki embrional döwrüne çenli ösdi we hiç biri alty günden köp ýaşamady.
Barlagyň awtorlary öz işini "taglymatyň subutnamasy" diýip atlandyrýarlar we tehnologiýa amaly taýdan ulanylyp başlanýança on ýyl töweregi wagtyň gerek boljakdygyny çaklaýarlar. Hünärmenler täze usullaryň howpsuz we ygtybarly bolmagyny üpjün etmek üçin berk gözegçilik etmegiň we şeýle ösüşleri aç-açan ara alyp maslahatlaşmagyň zerurdygyny nygtaýarlar.


düýn 11:50
2.1k+

Alymlar ilkinji gezek 40 müň ýyllyk mamontyň RNK-syny açyklap başardylar

Halkara alymlar topary Ýakut mamontlarynyň galyndylaryndan ilkinji gezek matrisa RNK (mRNK) molekulalaryny alyp, açyklamagy başardylar. Bu molekulalar, öýjükleriň beloklary döretmek üçin ulanýan genleriň işleýän göçürmeleridir...

19.11.2025 13:32
3.1k+

Emeli aňly robotlaryň ählisi adam üçin howpsuzlyk synagyndan geçip bilmediler

Uly dil modelleri (UDM) arkaly dolandyrylýan robotlar diskriminasiýa meýillidigini we adamlara fiziki zyýan ýetirip biljek hereketleri makullamaga çalşandygyny görkezdiler. London Korollyk kollejiniň we Karnegi-Mellon uniwersitetiniň alymlary bilelikdäki gözlegleriniň netijesinde şeýle netijä geldiler...

19.11.2025 13:14
2.8k+

Russiýaly alymlar 60-dan gowrak näbelli wirusy ýüze çykardylar

Rospotrebnadzoryň "Wektor" atly ylmy merkeziniň alymlary Russiýada ozal öwrenilmedik 60-dan gowrak wirusy anykladylar. Bu barada RIA "Nowosti" habar berdi. Gözleg üçin nusgalar ýurduň 50 sebitinden gelip gowşupdyr...

18.11.2025 17:16
2.5k+

Alymlar kosmos şöhleleriniň gelip çykyşynyň 70 ýyllyk syryny açdy

LHAASO obserwatoriýasynda işleýän hytaý alymlary gara deşikden we hemra ýyldyzdan ybarat ulgamyň – mikrokwazarlaryň zarýadly bölejikleri tizleşdiriji hökmünde hereket edýändigini anyklady. Bu obýektler Akmaýanyň ýolunda ýokary energiýaly kosmos şöhleleriniň gelip çykyşynda möhüm rol oýnap biler...