Awstraliýada ilkinji gezek plastik galyndylardan asfalt taýýarlandy

  • 19.09.2025 14:50
  • 7.6k+

Awstraliýada hojalyk plastikasyny peýdaly ulanmagyň täze usulyny oýlap tapdylar. Edit Kouen uniwersitetinden (ECU) alymlar paketleri, çüýşeleri we beýleki plastik galyndylary ýol örtügi üçin bitum garyndysyna goşmagy teklip etdi. Ilkinji şeýle asfalt eýýäm taýýarlandy we indi ony hakyky şertlerde synagdan geçirmek meýilleşdirilýär.

Ylmy gözlegçilerden Ali Godratiniň aýtmagyna görä, plastikleriň ulanylmagy diňe bir galyndylary azaltman, eýsem şol bir wagtyň özünde asfalt-betonyň berkligini ýokarlandyrýar. MDPI-de neşir edilen ylmy gözlegde termoplastlaryň öz ereme temperaturasy netijesinde bitum bilen has gowy birleşýändigi bellenilýär. Proses goşmaça energiýa çykdajysyny talap etmeýär we zyýanly maddalary bölüp çykarmaýar.
Plastigiň goşulmagy çyg, gury ýa-da garyşyk usul arkaly amala aşyrylyp bilner. Çyg usul materiallaryň biri-biri bilen has gowy birleşmegine mümkinçilik berip, mikroplastik zyňyndylaryny azaldýar. Gurak usul bolsa amaly aňsatlaşdyrýar, ýöne ol deň ýaýradylman biler.
Alymlar ýol örtüginiň awtomobilleriň hereketinde, ýagynlarda we temperatura üýtgemelerinde özüni nähili alyp barýandygyna düşünmek üçin hakyky synaglaryň zerurdygyny belleýär. Plastigiň aşa köp bolmagy asfalty ejiz edip, daşky gurşawa-da täsir edip biler.
Hojalyk plastikasynyň asfaltda ulanylmagy, çaklamalara görä, 2050-nji ýyla çenli ýylda 1 trln tonna ýetip biljek plastik galyndylaryny, iň bolmanda, bellibir derejede azaltmaga mümkinçilik berer. 


23.10.2025 12:56
9.9k+

Awstraliýada şahtanyň golaýyna näbelli jisim gaçdy. Ol kosmos zibiliniň bölegi bolup biler

Awstraliýanyň günbataryndaky Pilbara sebitinde demir-magdan şahtasyndan uzak bolmadyk ýerde ýanan jisim tapyldy. Deslapky maglumatlara görä, bu kosmos zibiliniň bölegi diýip, 9News teleýaýlymy habar berýär. Şahtanyň işgärleri ýolda bu jisimi görüp, derrew dessin gulluklary çagyrdy...

23.10.2025 09:57
6.5k+

Alymlar Sahara çölüniň häzirkisinden 75%-e çenli “ygally” bolmagynyň mümkindigini çaklaýarlar

XXI asyryň ikinji ýarymynda Sahara çölünde ýagşyň mukdary häzirki döwrüň görkezijileri bilen deňeşdirilende takmynan 75% ýokarlanyp biler diýip, ABŞ-nyň Illinoýs uniwersitetiniň klimatologlary çaklaýarlar. Barlaglaryň netijeleri npj Climate and Atmospheric Science žurnalynda çap edildi...

16.10.2025 09:22
5.6k+

Alymlar: Ýer klimat çökgünliginde “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgidi” aşdy

Täze ylmy barlaglaryň maglumatlaryna görä, planeta klimat üýtgemeleriniň “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgitden” geçdi. Ummanlaryň gyzmagy tas milliard adamyň durmuşyny kesgitleýän merjen rifleriň köpçülikleýin ölmegine getirdi diýlip, Science News žurnalynda neşir edilen hasabatda aýdylýar...

14.10.2025 13:44
3.9k+

IUCN-iň hasabaty: 48 müňden gowrak haýwan görnüşi ýitmek howpunyň astynda

Tebigaty goramagyň halkara bileleşigi (IUCN) bütin dünýäde 48 646 haýwan we ösümlik görnüşiniň ýitmek howpunyň astyndadygy barada hasabat berdi. Maglumatlar Abu-Dabide Bileleşigiň kongresinde hödürlenen Gyzyl sanawyň soňky täzelenmesinde getirilýär...