NASA-nyň täze tejribesinde 4 meýletinçi bir ýylyny Marsyň “simulyatorynda” geçirer

  • 11.09.2025 21:21
  • 6.4k+

NASA Marsyň barlag bazasyny simulýasiýa edýän gurşawda adamlary izolirlemek boýunça tejribeleriniň ikinji tapgyryny geçirer. 19-njy oktýabrda dört meýletinçi Hýustonyň Jonson adyndaky Kosmos merkeziniň Mars Dune Alpha barlaghanasyna ugrar.

Laboratoriýanyň meýdany 158 inedördül metr. Olaryň missiýasy 378 gün dowam edip, 2026-njy ýylyň 31-nji oktýabrynda tamamlanar.
Simulýatorda tutuş ýaşaýyş gurşawy ilkinji adamlar üçin Marsda baza döretmek meýilnamasyna meňzeş edilip 3D görnüşinde çap edildi. CHAPEA (Crew Health and Performance Exploration Analog) maksatnamasynyň çäginde geçiriljek tejribäniň maksady Marsyňky ýaly şertlerde adamyň saglygyna we iş ukybyna täsir edýän faktorlara baha bermekden ybaratdyr. Ekipaž resurs çäklendirmeleri, enjamlaryň näsazlygynyň ýüze çykmagy, aragatnaşygyň gijikdirilmegi, izolýasiýa we beýleki dartgynly ýagdaýa salýan faktorlar bilen ýüzbe-ýüz bolar.
CHAPEA taslamasynyň baş barlagçysy Greýs Duglas modelirlemäniň çäklendirmeleriň we uzak möhletli uçuşlaryň ekipažyň saglygyna we iş ukybyna edýän täsirine düşünmek üçin kognitiw we fiziki häsiýetnamalar baradaky maglumatlary ýygnajakdygyny aýtdy, bu bolsa NASA-nyň Marsa adam tarapyndan dolandyrylýan missiýasyny üstünlikli ugratmak barada karara gelmegine kömek eder.
Bu eýýäm ikinji bir ýyllyk missiýadyr: öňki tejribe 2024-nji ýylyň 6-njy iýulynda tamamlandy. Alnan maglumatlar uzak möhletli, adam tarapyndan dolandyrylýan ekspedisiýalar üçin howpsuzlyk protokollaryny we tekliplerini döretmekde ulanylýar we HKS-e uçuşlardan toplanan maglumatlaryň üstüni doldurar.
Täze tejribä Ross Elder, Ellen Ellis, Metýu Montgomeri we Jeýms Spaýser dagy gatnaşýar. Olaryň ornuny Emili Phillips bilen Lora Mari çalşar.
Elder synagçy pilot we inžener hasaplanýar; Ellisiň lukmançylyk tejribesi bar we kosmos razwedkasy we uçuş ulgamlary pudagynda inženerçilik bilen meşgullanýar; Montgomeri - elektrotehnika boýunça inžener; Spaýser bolsa telekommunikasiýa tehnologiýalary ugrundan inžener.


04.10.2025 19:42
2.7k+

SpaceX Falcon 9 raketasy şu ýyl 125 uçuşy amala aşyrdy – bu beýleki ýurtlaryň ählisinden köp

3-nji oktýabrda SpaceX kompaniýasy şu ýylda 125-nji gezek Falcon 9 raketasyny uçuryp, Ýere golaý orbita 28 sany Starlink internet hemrasyndan ybarat toplumy iberdi.   Uçuş ABŞ-nyň gündogar wagty bilen 10:06-da (Aşgabat wagty bilen 19:06) Kaliforniýadaky Wandenberg kosmos güýçleri bazasyndan amala aşyryldy...

04.10.2025 15:46
2.4k+

Wenerada ilkinji läbik turbalaryň bardygynyň alamatlary tapyldy

Padua uniwersitetinden Barbara De Toffoliniň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary Wenerada ilkinji gezek läbik turbalarynyň bardygyny tassyklaýan ylmy delilleri ýüze çykardy. Alymlar öňki kosmos missiýalarynyň radio­loka­siýa we topografiýa maglumatlaryny öwrenip, diametri 100 kilometreden ýokary bolan ullakan şit wulkanlaryna üns berdiler...

01.10.2025 18:08
1.7k+

SpaceX kompaniýasy Starship-iň indiki synag uçuşynyň senesini yglan etdi

SpaceX aerokosmos kompaniýasy 13-nji oktýabrda Super Heavy tizleşdirijisi bilen bilelikde Starship kosmos gämisiniň 11-nji synag uçuşyny geçirmegi meýilleşdirýär. “Starship-iň onunjy uçuş synagy dünýäde ilkinji dolulygyna köp gezeklik raketa göterijisini döretmekde möhüm ädim boldy...

29.09.2025 08:56
2.1k+

NASA-da astronawtlyga dalaşgärleriň düzüminde ilkinji gezek zenanlar erkeklerden köp boldy

NASA 2025-nji ýylda astronawt bolmaga dalaş edýän 10 adamyň adyny yglan etdi. Agentligiň taryhynda ilkinji gezek zenanlar erkeklerden köp boldy: alty zenan, dört erkek. Bäsleşige gatnaşmak üçin 8 müňden gowrak amerikaly arza tabşyrdy...