ESA kosmosdan Ortaýer deňziniň näderejede gyzýandygyny görkezdi

  • 10.07.2025 11:35
  • 5.8k+

Ýewropadaky aşa yssy howa hatda kosmosdan hem aýdyň görünýär. Ýewropa kosmos agentligi (ESA) Ortaýer deňzi sebitindäki gury ýerleriň we suwuň üstki temperaturasynyň ýokarlanýandygyny görkezýän emeli hemra suratyny çap etdi.

Surat Sentinel-3 emeli hemrasy tarapyndan bäş orbital uçuşyň dowamynda ýygnalan maglumatlaryň esasynda taýýarlanyldy. Bu emeli hemra daşky gurşawa gözegçilik edýän «Copernicus» maksatnamasynyň bir bölegi bolup durýar. Ol Günorta Ýewropa bilen Demirgazyk Afrikanyň çäginde yssynyň gitdigiçe ýaýraýandygyny ýüze çykardy.
Iň köp täsirlenen ýurtlaryň hatarynda Ispaniýa, Fransiýa, Italiýa, Gresiýa, Kipr we Alžir bar. Bu sebitlerde temperaturanyň adaty görkezijilerden ýokarydygy sebäpli, adamlara açyk howada bolmagyň howplary, şeýle-de tokaý ýangynlarynyň döremek howpunyň ýokarydygy barada duýduryşlar berildi.
Suratlar howanyň däl-de, Ýeriň ýüzünden çykýan ýylylygy ölçemek üçin niýetlenen radiometr arkaly alyndy. Bu maglumatlar ylmy we amaly maksatlar üçin ulanylýar, şol sanda howany öňünden çaklamak, ýangyn howpuny bahalandyrmak we oba hojalygy üçin maslahatlary taýýarlamak ýaly ugurlarda peýdalanylýar.
Ortaýer deňziniň suw giňişliginiň suraty aýratyn gyzyklanma döredýär, sebäbi onuň ýüzünde ýyly we sowuk suw akymlary aýdyň görünýär. Maglumatlara görä, iň gyzan ýer Tirren deňzi, iň salkyny bolsa Egeý deňzi bolup durýar.
Bu adatdan daşary yssynyň sebäbi, Günbatar Ýewropada emele gelen ýokary basyşly howa ulgamy bilen düşündirilýär. «Ýylylyk gümmezi» (iňl. heat dome) diýlip atlandyrylýan bu atmosfera toplumy yssy we gurak howany saklap, temperaturanyň ýokarlanmagyna sebäp bolýar. Onuň ýuwaş-ýuwaşdan gündogara tarap süýşmegi Demirgazyk Afrikadan gelýän ýyly howa bilen utgaşýar.


07.09.2025 19:15
9.5k+

Kosmosdan dünýäniň iň beýik dag derýasynyň ugrunyň nähili üýtgändigini görkezdiler

Tibetdäki Ýarlung Zangbo derýasy ortaça 4000 metr belentlikden akýar, bu bolsa ony dünýäniň iň beýik derýasyna öwürýär. Ýol ugrunda ol 6000 metrden gowrak çuňlukdan - Arizonadaky Uly kanýondan üç esse diýen ýaly uly, planetanyň iň çuň gurak kanýonyndan akyp geçýär...

05.09.2025 17:20
8.9k+

BMG La-Ninýa hadysasynyň oktýabr-dekabrda gaýdyp gelmek mümkinçiliginiň 60%-digini çaklaýar

Bütindünýä meteorologiýa guramasy şu ýylyň oktýabr-dekabr aýlarynda ekwatorial Ýuwaş ummanynda suwuň temperaturasynyň peselmegi bilen baglanyşykly tebigy hadysa bolan La-Ninýa şertleriniň gelmek ähtimallygyny 60% diýip çaklady...

05.09.2025 16:55
6.9k+

Gimalaý buzluklary her ýyl millionlarça Olimpiýa basseýnine barabar buz ýitirýär

Aziýanyň beýik daglaryndaky buzluklar çalt azalýar: her ýyl 22 gigatonnadan gowrak buz ýitip gidýär, bu dokuz million Olimpiýa basseýnine deňdir. Şeýle deňeşdirme Ýuta uniwersitetiniň we Wirjiniýa Tehnologiýalar institutynyň täze barlagynda getirilýär...

02.09.2025 16:30
5.4k+

Ýeri G2-G3 derejeli magnit tupanlary gurşap aldy. Olar azyndan bir gün dowam eder

Ýerde 2-nji sentýabra geçilen gije magnit tupanlary başlady. Olar azyndan bir gün dowam eder diýip, RYA-nyň Kosmos gözlegleri institutynyň we Gün-Ýer fizikasy institutynyň Gün astronomiýasy barlaghanasynyň metbugat gullugy habar berýär...