ESA kosmosdan Ortaýer deňziniň näderejede gyzýandygyny görkezdi

  • 10.07.2025 11:35
  • 5.9k+

Ýewropadaky aşa yssy howa hatda kosmosdan hem aýdyň görünýär. Ýewropa kosmos agentligi (ESA) Ortaýer deňzi sebitindäki gury ýerleriň we suwuň üstki temperaturasynyň ýokarlanýandygyny görkezýän emeli hemra suratyny çap etdi.

Surat Sentinel-3 emeli hemrasy tarapyndan bäş orbital uçuşyň dowamynda ýygnalan maglumatlaryň esasynda taýýarlanyldy. Bu emeli hemra daşky gurşawa gözegçilik edýän «Copernicus» maksatnamasynyň bir bölegi bolup durýar. Ol Günorta Ýewropa bilen Demirgazyk Afrikanyň çäginde yssynyň gitdigiçe ýaýraýandygyny ýüze çykardy.
Iň köp täsirlenen ýurtlaryň hatarynda Ispaniýa, Fransiýa, Italiýa, Gresiýa, Kipr we Alžir bar. Bu sebitlerde temperaturanyň adaty görkezijilerden ýokarydygy sebäpli, adamlara açyk howada bolmagyň howplary, şeýle-de tokaý ýangynlarynyň döremek howpunyň ýokarydygy barada duýduryşlar berildi.
Suratlar howanyň däl-de, Ýeriň ýüzünden çykýan ýylylygy ölçemek üçin niýetlenen radiometr arkaly alyndy. Bu maglumatlar ylmy we amaly maksatlar üçin ulanylýar, şol sanda howany öňünden çaklamak, ýangyn howpuny bahalandyrmak we oba hojalygy üçin maslahatlary taýýarlamak ýaly ugurlarda peýdalanylýar.
Ortaýer deňziniň suw giňişliginiň suraty aýratyn gyzyklanma döredýär, sebäbi onuň ýüzünde ýyly we sowuk suw akymlary aýdyň görünýär. Maglumatlara görä, iň gyzan ýer Tirren deňzi, iň salkyny bolsa Egeý deňzi bolup durýar.
Bu adatdan daşary yssynyň sebäbi, Günbatar Ýewropada emele gelen ýokary basyşly howa ulgamy bilen düşündirilýär. «Ýylylyk gümmezi» (iňl. heat dome) diýlip atlandyrylýan bu atmosfera toplumy yssy we gurak howany saklap, temperaturanyň ýokarlanmagyna sebäp bolýar. Onuň ýuwaş-ýuwaşdan gündogara tarap süýşmegi Demirgazyk Afrikadan gelýän ýyly howa bilen utgaşýar.


24.10.2025 16:48
7.8k+

Islandiýada ilkinji gezek çybynlar peýda boldy

Islandiýada ilkinji gezek çybynlar ýüze çykaryldy. Häzire çenli ýurt dünýäde olardan azat bolan iki ýeriň biri hasaplanýardy – indi ýeke-täk şeýle ýer Antarktida bolup galdy. Ilkinji çybynlar Reýkýawikden günorta-günbatarda Kýos buzluk jülgesinde göründi...

20.10.2025 14:54
5k+

2025-nji ýylyň iň ýagty kometasy 21-nji oktýabrda Ýere golaý geler

21-nji oktýabrda täze dogan Aý ýagty kometa bolan C/2025 A6 Lemmon-a syn etmek üçin örän gowy şertleri döreder – bu gün asman jisimi Ýere iň ýakyn aralykdan – takmynan, 89 million kilometrden geçer diýip, TASS habar berýär...

16.10.2025 10:42
6.8k+

Hytaýda maýlama sebäpli XXI asyryň ahyrynda tutuş ýurtda çaý ösdürip ýetişdirip bolar

2090-njy ýyla çenli Hytaýda çaý ösdürip ýetişdirmek üçin amatly 137 müň inedördül kilometre golaý täze ýer peýda bolup biler diýip, Günorta-Günbatar uniwersitetiniň alymlary N+1 neşirine beren maglumatynda aýdýarlar...

25.09.2025 20:00
7.3k+

Günden soň iň ýagty ýyldyz ýakyn wagtda Ýerden hatda gündiz hem görner

Astronomlar uzak wagt bäri sorag döredýän adaty bolmadyk ýyldyz ulgamynyň syryny açdylar. Gürrüň Betelgeýze — Günüň yzysüre asmandaky iň ýagty ýyldyz — we onuň ýaş egindeş ýyldyzy barada barýar. Alymlaryň pikirine görä, birnäçe ýyldan Betelgeýze supernowa hökmünde partlap biler we onuň ýalynyny Ýerden hatda gündiz hem görmek mümkin bolar...