Türkmenistanly ýaş alymlar Malaýziýada halkara innowasiýa bäsleşiginde altyn medal gazandylar

  • 01.07.2025 20:25
  • 8.8k+

Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetiniň ýaş alymlary Malaýziýada geçirilen Borneo Halkara innowasiýa we döredijilikli pikir bäsleşigine” (BIICC 2025) gatnaşyp, ýokary sylaglara mynasyp boldular.

Bäsleşik 2025-nji ýylyň 26-30-njy iýun aralygynda Sarawak ştatynyň Kuçiň şäherinde geçirildi.
Bäsleşik jemgyýetçilik ylymlary, ýaşaýyş ylymlary, daşky gurşawy goramak ylmy, fizika, matematika, inženerçilik, kompýuter ylmylary, öwrenmegiň we okatmagyň usullary, emeli aň, amaly ylymlar ýaly ugurlar boýunça ýaş oýlap tapyjylaryň we ylym-bilim işgärleriň arasynda geçirildi.
Foruma Türkmenistandan başga-da Malaýziýa, Bangladeş, Hindistan, Filippinler, Tailand, Müsür, Birleşen Arap Emirlikleri, Indoneziýa, Rumyniýa, Bosniýa we Gersegowina, El Salwador, Gazagystan we Wýetnam ýaly dünýäniň birnäçe döwletlerinden 1460 sany ylmy taslama işleri bilen 4510 sany ýaş oýlap tapyjylar, innowatorlar we ylym-bilim işgärleri gatnaşdy.
Bu forum iň köp gatnaşyjyly halkara STEM çäresi hökmünde “The Malaysia book of records” (Malaýziýanyň rekordlar kitaby) tarapyndan hasaba alyndy.
Forumda ýurdumyzyň adyndan Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetiniň uly mugallymy Atamyrat Altyýewiň ýolbaşçylygynda şol uniwersitetiniň 3-nji ýyl talyplary Süleýmanmuhammet Şamuhammedow we Tumar Orpaýewa üstünlikli çykyş etdiler.

Süleýmanmuhammet Şamuhammedow forumda hödürlän “Durnukly ösüş we daşky gurşawy goramak: Ýaşyl sement öndürmegiň ylmy esaslary” atly ylmy taslamasy ýaryşyň daşky gurşawy goramak ylmy ugry boýunça altyn medal,  forumyň iň ýokary sylaglarynyň biri bolan “Platina baýragy” ýaryşda ylmy taslama işleriň iň gowy 3-ligi “durnuklylyk baýragy” ýaly abraýly baýraklaryň üçüsine mynasyp boldy.
S.Şamuhammedowyň ylmy işi sement önümçiliginiň daşky gurşawa täsirini azaltmak maksady bilen senagat galyndylaryny esasan kömür külüni we ýerli çig mallary peýdalanmak arkaly uglerod zyňyndylaryny peseltmäge gönükdirilen alternatiw önümçilik usullaryny teklip edýär. Bu çözgüt durnukly şäher gurluşygynyň ösdürilmegine hem möhüm goşant bolup durýar.

Şeýle hem, şol uniwersitetiň uly mugallymy Saparmyrat Öwezsähedowyň ylmy ýolbaşçylygynda uniwersitetiň 3-nji ýyl talyby Tumar Orpaýewa tarapyndan ýerine ýetirilen “Oba-hojalyk galyndylaryndan kömürturşy gazyny tutujy sorbent almak” atly ylmy taslamasy hem eminleriň ýokary bahasyna eýe boldy. Bu ylmy taslama işi bilen Tumar Orpaýewa daşky gurşawy goramak ylmy ugry boýunça altyn medala eýe boldy. Ol öz işinde tüwi harpygy, gowaça çöpi, üzüm we tut agajynyň galyndylary ýaly oba-hojalyk galyndylaryndan ýokary gözenekli sorbent taýýarlap, kömürturşy gazyny siňdirmekde netijelilik derejesini ylmy esasda subut etdi.
Ýaryşa ýolbaşçylyk eden Atamyrat Altyýew bolsa, bilim ulgamyna goşan goşandy üçin “Borneo halkara ýolbaşçylaryň we bilim işgärleriniň baýragy” altyn medal bilen sylaglanyldy.
Bu üstünlikler türkmen ýaşlarynyň döredijilikli pikirlenmek bilen innowasion çözgütleri kabul etmek arkaly ylmy-barlag işlerini ýokary derejede ýerine ýetirýändiklerini hem-de durnukly ösüş maksatlaryna işjeň gatnaşýandyklaryny görkezýär. Türkmen talyplarynyň taslamalary BMG-niň Durnukly ösüş maksatlaryna doly laýyk gelip, ýurdumyza, sebite we dünýä jemgyýetçiligine ähmiýetli çözgütleri hödürleýär.


düýn 06:27
4.2k+

Hytaýda arynyň beýnisini dolandyrmagy öwrendiler. Ol diýleni 90% ýerine ýetirýär

Pekin tehnologiýa institutynyň alymlary beýnä täsir edýän dolandyryjy arkaly dolandyryp bolýan dünýäde ilkinji kiborg aryny döretdi. Bu barada South China Morning Post neşiri habar berýär. Enjamyň agramy 74 milligram bolup, bu arylaryň göterýän şireli haltasynyň agramyndan hem azdyr...

düýn 06:16
2.2k+

Alymlar bagry göçürmezden bejermek üçin sütün öýjüklerini döretdiler

Ýewropaly molekulýar biologlar organyň dokumalaryna netijeli ýapyşýan we çynlakaý zeper ýetmelerde onuň regenerasiýasyny çaltlaşdyrýan bagyr sütün  öýjükleriniň ösdürilip ýetişdirilişini işläp taýýarladylar. Bu açyş sirrozyň agyr görnüşlerinde bagyr transplantasiýasyna alternatiwa bolup biler diýip, Birmingem uniwersitetiniň metbugat gullugy habar berdi...

14.07.2025 17:12
7.6k+

Aşgazany ösümlikden doly, taryhda ilkinji ot iýýän pterozawr tapyldy

Paleontologlar taryhda ilkinji gezek aşgazanynda ösümlik iýmitiniň galyndylary bolan pterozawryň galyndylaryny tapdylar. Bu açyş agzalan uçýan süýrenijileriň käbir görnüşleriniň ot iýiji bolandygynyň ilkinji göni subutnamasydyr...

14.07.2025 10:44
2.2k+

Paleontologlar gadymy süýdemdirijiniň täze görnüşini açdy. Ol 143 mln ýyl ozal ýaşapdyr

Paleontologlar dügür dişlileriň toparyndan mezozoý süýdemdirijisiniň täze nesline we görnüşine häsiýetnama berdi. Onuň dişleriniň daşa öwrülen galyndylary Beýik Britaniýada tapyldy. Takmynan, 143 mln ýyl ozal ýaşan bu jandar Novaculadon mirabilis adyny aldy diýlip, Proceedings of the Geologists’ Association žurnalynda habar berilýär...