Gadymy Müsür maşgalalarynda mirasyň geçiş tertibi subut edildi. Uly ogul maşgalabaşy bolupdyr

  • 19.06.2025 14:04
  • 7.2k+

Leýden uniwersitetinden taryhçy Şteffi wan Gompel tarapyndan geçirilen barlag gadymy Müsürde erk-ygtyýaryň we emlägiň uly ogla miras geçendigini, maşgala ulgamynyň bolsa patriarhal we tire esaslydygyny tassyklady. Liberal maşgala kanuny we müsürli aýallar üçin deň hukuklar baradaky teoriýalar gadymy grek taryhçylaryna degişli stereotip bolup çykdy. Däp boýunça erk-ygtyýar we emläk maşgaladaky iň uly erkek kişä - köplenç beýleki çagalara garşy goýulýan birinji ogla miras galypdyr.

Nika şertnamalary mysaly bir zat bolan çeşmeleriň derňewi hemme zady öz ýerinde goýmaga kömek etdi. Wan Gompel nikalaşýan baý adamlaryň arasyndaky şeýle şertnamalaryň taraplara umumy hojalyga goşan goşantlaryny hasaba almaga we aýrylyşan halatlarynda emlägi düzgünleşdirmäge mümkinçilik berýändigini anyklady.
Müsürli aýal-gyzlara emläk edinmäge rugsat berilse-de, bu olaryň doly garaşsyzdygyny aňlatmaýardy. Maşgala ulgamy ata tarapa esaslanýar. Çagalaryň köpüsi ene-atasynyň öýünden çykyp gidýärler, ýöne uly ogly öz maşgalasy bilen galyp, hojalygy ýöretmegi dowam etdirýär. Şeýlelik bilen, köplenç azyndan üç nesil bir ojagyň başynda galýardy.
Uly oglunyň erk-ygtyýary uly bolupdyr. Birinji derejeli garyndaşlaryň erkekleri çagalaryň nikalaryna we emlägine gözegçilik edýärdiler. Bilelikde gazanylan zatlaryň ählisi uly erkek kişiniň gözegçiliginde maşgala emlägi bolup galýardy.

"Müsürde ogullar gyzlara garşy däl-de, uly ogul beýleki çagalara garşy goýulýardy. Bu erkekleriň özlerini artykmaç duýmak häsiýetiniň ösmegine kän mümkinçilik bermeýärdi. Şeýlelik bilen, Gadymy Müsürde aýallara arkaýyn hereket we gözegçilik etmek üçin birneme  giňişlik berýärdi. Emma şol döwürde erkekleriň we aýallaryň deňligi barada gürrüň hem bolup biljek däldi" – diýip,  Şteffi wan Gompel belledi.


düýn 20:33
6.3k+

Pomidor bilen ýeralma kowumdaş bolup çykdy: olar baryp 9 mln ýyl ozal sapylypdyr

Ýeralma bilen pomidoryň genetiki gelip çykyşy umumy bolup, olary sapylmagy, takmynan, 9 million ýyl ozal bolup geçipdir. Bu barada Xinhua agentligi halkara alymlar topary tarapyndan geçirilen gözlegiň netijelerine salgylanyp habar berýär...

düýn 19:27
3.1k+

Hytaýda baryp II asyrda oýlanyp tapylan dünýäde ilkinji seýsmograf dikeldildi

Hytaýda Betbagtçylyklaryň öňüni alyş institutyndan Sýuý Goudunyň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary dünýäde ilkinji seýsmograf hasaplanýan gadymy enjamy dikeltdi. Bu barada Progress in Geophysics žurnalyna salgylanýan South China Morning Post ýazýar...

düýn 18:12
1.7k+

Russiýaly alymlar ýalany 92% takyklyk bilen kesgitlemek üçin algoritm döretdiler

Russiýaly alymlar sözdäki ýalany 92% takyklyk bilen kesgitlemegiň usulyny tapandyklaryny habar berdiler. Bu barada Nižniý Nowgoroddaky “Ýokary ykdysadyýet mekdebi” ylmy-barlag uniwersitetiniň (НИУ ВШЭ) barlagçylaryna salgylanýan TASS habar berýär...

düýn 18:05
3.9k+

Marsda uzynlygy 16 000 km bolan gadymy derýalaryň yzlary tapyldy

Marsda umumy uzynlygy, takmynan, 10 müň mil (16 000 km töweregi) bolan gadymy suw ýollarynyň geologiki yzlary tapyldy. Tapylan çeşmeleriň ýaşynyň 3 milliard ýyldan geçýändigi çaklanylýar diýip, Marsdaky orbital apparatlardan alnan maglumatlara salgylanýan The Guardian habar berýär ...