Kanadaly alymlar Gobi çölünde tirannozawryň täze görnüşini açdy

  • 15.06.2025 15:27
  • 5.7k+

Kanadaly paleontologlar dinozawrlaryň Tyrannosaurus rex-e ýakyn bolan täze görnüşini açdy.

ABC-niň alymlara salgylanyp habar bermegine görä, gürrüň 1970-nji ýyllarda Mongoliýadaky Gobi çölünde tapylan skeletler barada gidýär. Ozal olar Electrosaurus görnüşine degişli edilipdi diýip, Kalgari uniwersitetiniň dosenti Darla Zeleniski gürrüň berdi. Ýöne gaýtadan seljerilenden soň, hünärmenler munuň Khankhuuluu mongoliensis diýlip atlandyrylan aýratyn görnüşdigi baradaky netijä geldi.
Ylmy gözlegçileriň pikiriçe, täze görnüş T. Rex-i öz içine alýan Eutyrannosaurias toparynyň ýakyn garyndaşy bolup, irki kiçi tirannozawrlar bilen uly ýyrtyjylaryň arasyndaky “ýetmeýän halka” hasaplanyp bilner. Açyş bu dinozawrlaryň ewolýusiýasyna has gowy düşünmäge mümkinçilik berýär diýip, Zeleniski belledi.


Bu açyşyň açary 2023-nji ýylda, aspirant Jared Worisiň Mongoliýa syýahaty wagtynda dinozawrlaryň Merkezi muzeýinde iki skeletiň özboluşly aýratynlyklaryna üns bermegi bilen tapyldy.  Dinozawrlaryň burnunyň golaýynda howa boşlugy bolup, olaryň aýak süňkleriniň gurluşy-da başgaçady – bu bolsa uly ýyrtyjylar üçin mahsus bolmadyk alamatlardy.
Mundan başga-da, 2024-nji ýylyň başynda alymlar 1942-nji ýylda ABŞ-da tapylan Nanotyrannus lancensis-iň galyndylaryny öwrendi. Uzak wagtlap bu T. Rex-iň çagasy diýlip hasaplanypdy, ýöne täze seljerme munuň özbaşdak görnüşdigini tassyklady. Şeýle dinozawrlar has çalasyn bolup, olaryň uzyn öň aýaklary bolupdyr we olar güýje daýanýan has uly T. Rex-den tapawutlylykda tizlige bil baglapdyr.


düýn 14:28
1.6k+

Turşudan süýjä: Hytaýda kömürturşy gazyny şekere öwürmegi öwrendiler

Hytaýyň Ylymlar akademiýasynyň Týanszin senagat biotehnologiýa institutynyň alymlary kömürturşy gazyny çylşyrymly uglewodlara netijeli öwürmegiň usulyny işläp taýýarladylar. CO₂-ni üýtgetmegiň netijesinde olara fruktoza, glýukoza, amiloza, amilopektin we azyk hem himiki senagatda ulanmak üçin ýaramly bolan beýleki birleşmeleri almak başardýar...

16.07.2025 06:27
4.6k+

Hytaýda arynyň beýnisini dolandyrmagy öwrendiler. Ol diýleni 90% ýerine ýetirýär

Pekin tehnologiýa institutynyň alymlary beýnä täsir edýän dolandyryjy arkaly dolandyryp bolýan dünýäde ilkinji kiborg aryny döretdi. Bu barada South China Morning Post neşiri habar berýär. Enjamyň agramy 74 milligram bolup, bu arylaryň göterýän şireli haltasynyň agramyndan hem azdyr...

16.07.2025 06:16
2.5k+

Alymlar bagry göçürmezden bejermek üçin sütün öýjüklerini döretdiler

Ýewropaly molekulýar biologlar organyň dokumalaryna netijeli ýapyşýan we çynlakaý zeper ýetmelerde onuň regenerasiýasyny çaltlaşdyrýan bagyr sütün  öýjükleriniň ösdürilip ýetişdirilişini işläp taýýarladylar. Bu açyş sirrozyň agyr görnüşlerinde bagyr transplantasiýasyna alternatiwa bolup biler diýip, Birmingem uniwersitetiniň metbugat gullugy habar berdi...

14.07.2025 17:12
7.8k+

Aşgazany ösümlikden doly, taryhda ilkinji ot iýýän pterozawr tapyldy

Paleontologlar taryhda ilkinji gezek aşgazanynda ösümlik iýmitiniň galyndylary bolan pterozawryň galyndylaryny tapdylar. Bu açyş agzalan uçýan süýrenijileriň käbir görnüşleriniň ot iýiji bolandygynyň ilkinji göni subutnamasydyr...