Kanadaly alymlar Gobi çölünde tirannozawryň täze görnüşini açdy

  • 15.06.2025 15:27
  • 5.8k+

Kanadaly paleontologlar dinozawrlaryň Tyrannosaurus rex-e ýakyn bolan täze görnüşini açdy.

ABC-niň alymlara salgylanyp habar bermegine görä, gürrüň 1970-nji ýyllarda Mongoliýadaky Gobi çölünde tapylan skeletler barada gidýär. Ozal olar Electrosaurus görnüşine degişli edilipdi diýip, Kalgari uniwersitetiniň dosenti Darla Zeleniski gürrüň berdi. Ýöne gaýtadan seljerilenden soň, hünärmenler munuň Khankhuuluu mongoliensis diýlip atlandyrylan aýratyn görnüşdigi baradaky netijä geldi.
Ylmy gözlegçileriň pikiriçe, täze görnüş T. Rex-i öz içine alýan Eutyrannosaurias toparynyň ýakyn garyndaşy bolup, irki kiçi tirannozawrlar bilen uly ýyrtyjylaryň arasyndaky “ýetmeýän halka” hasaplanyp bilner. Açyş bu dinozawrlaryň ewolýusiýasyna has gowy düşünmäge mümkinçilik berýär diýip, Zeleniski belledi.


Bu açyşyň açary 2023-nji ýylda, aspirant Jared Worisiň Mongoliýa syýahaty wagtynda dinozawrlaryň Merkezi muzeýinde iki skeletiň özboluşly aýratynlyklaryna üns bermegi bilen tapyldy.  Dinozawrlaryň burnunyň golaýynda howa boşlugy bolup, olaryň aýak süňkleriniň gurluşy-da başgaçady – bu bolsa uly ýyrtyjylar üçin mahsus bolmadyk alamatlardy.
Mundan başga-da, 2024-nji ýylyň başynda alymlar 1942-nji ýylda ABŞ-da tapylan Nanotyrannus lancensis-iň galyndylaryny öwrendi. Uzak wagtlap bu T. Rex-iň çagasy diýlip hasaplanypdy, ýöne täze seljerme munuň özbaşdak görnüşdigini tassyklady. Şeýle dinozawrlar has çalasyn bolup, olaryň uzyn öň aýaklary bolupdyr we olar güýje daýanýan has uly T. Rex-den tapawutlylykda tizlige bil baglapdyr.


şu gün 07:29
2.6k+

Hytaýly alymlar ilkinji gezek Arktikanyň buzunyň aşagyna adam tarapyndan dolandyrylýan çümmek işini geçirdiler

Hytaýly ummany öwrenijiler Arktikanyň buzunyň aşagynda ilkinji adam tarapyndan dolandyrylýan çuňluga çümmek işini geçirdiler. Geçen hepde tamamlanan ekspedisiýa polýar ekoulgamynyň ýagdaýy barada täze maglumatlary berdi diýip, Interesting Engineering ýazýar...

düýn 17:45
2.8k+

Fizika boýunça Nobel baýragy kwant tehnologiýalary ulgamynda açyş üçin berildi

Nobel komiteti 2025-nji ýylyň fizika boýunça baýragynyň eýelerini yglan etdi – olar üç amerikaly alym Jon Klark, Mişel Dewore we Jon Martinis boldy. Olara baýrak “makro derejesinde kwant tunneliniň açyşy we elektrik zynjyrynda energiýanyň kwantlaşmagyny görkezendigi üçin” berildi...

düýn 13:08
4.1k+

Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar

Astronomlar «sergezdan-planetanyň» – ýyldyzyň daşyndan aýlanman, kosmosda erkin gezip ýören obýektiň massasynyň rekord derejede ösýändigini hasaba aldylar. Ýewropanyň Günorta obserwatoriýasynyň «Örän uly teleskopynyň» (VLT) kömegi bilen geçirilen gözegçilikler, bu planetanyň sekuntda 6 milliard tonna tizlikde gaz we tozan sorup alýandygyny görkezdi...

düýn 13:02
3.6k+

Alymlar ebedi doňaklykdaky ýaşy, takmynan, 40 müň ýyl bolan mikrob­lary oýartdylar

Kolorado uniwersitetiniň (Boulder şäheri, ABŞ) alymlary on müňlerçe ýyl mundan ozal ebedi doňaklykda doňup galan gadymy mikroblary janlandyrdylar. Käbir nusgalardaky mikroorganizmler, takmynan, 40 müň ýyl bäri «uklapdyr»...