Mikroblar antibiotiklerden gutulmak üçin «tizlenmegi» öwrendi

  • 10.06.2025 15:22
  • 1.6k+

Käbir bakteriýalar antibiotikleriň täsirinden halas bolmak üçin, öz metabolizmini çaltlandyrmagy başarýarlar. Bu ýagdaý olara gorag proseslerini işjeňleşdirmäge we mutasiýalary has tiz ýygnamaga kömek edýär. Amerikaly we ýewropaly molekulýar biologlar şeýle netijä geldiler diýip, «Nature Communications» žurnalynda çap edilen materiala salgylanyp, «ScienceDaily» neşiri habar berýär.

«Adatça, käbir bakteriýalaryň antibiotik bilen garşylaşansoň hem diri galmagy olaryň metabolizmini haýallatmagy bilen düşündirilýär. Emma biz muňa ters ýagdaýy ýüze çykardyk – şeýle pursatlarda mikroblaryň öýjükleri madda çalşygyny „çaltlandyrýar“, bu bolsa köp mukdarda oksidantlaryň döremegine we stres ýagdaýynyň başlanylmagyna getirýär. Bu bolsa, olary ölümden goraýar» — diýip, gözlegçi Barri Li düşündirýär. Onuň sözlerini ABŞ-nyň Ratgers uniwersitetiniň metbugat gullugy ýetirýär.

Köp sanly antibiotikler bakteriýalary ýok edýär, sebäbi olary has köp energiýany, ýagny ATF molekulalaryny harçlamaga mejbur edýär. Netijede, öýjüklerde DNK-ny we beýleki möhüm gurluşlary zaýalaýan oksidantlar ýygnanýar. Bu prosesi öwrenmek üçin alymlar içege taýajyklarynyň genomyny üýtgedip, antibiotik ulanmazdan, ATF we onuň bilen bagly NAD maddalarynyň sarp edilişini çaltlandyrmaga mümkinçilik döretdiler.
Synaglaryň netijeleri görkezdi: käbir öýjükler haýallamaýar, tersine, madda çalşygyny (metabolizmi) çaltlandyrýar. Bu ýagdaý oksidantlaryň artmagyna, DNK-nyň abatlaýjy ulgamlarynyň işjeňleşmegine we strese garşy göreşmek ukybynyň ýokarlanmagyna getirýär.
Mundan başga-da, şeýle öýjükleriň siprofloksasin antibiotiginiň täsirine 10 esse has gowy çydaýandygy we oňa garşy durnuklylygy has tiz ösdürýändigi anyklanyldy. Alymlar şeýle goranyş mehanizmleriniň täze antibiotikleri döretmekde hökman göz öňünde tutulmalydygyny belleýärler.


düýn 19:32
1.4k+

Alymlar kömür gazylyp alnanda galýan galyndylary berk semente öwürdiler

Russiýanyň Perm milli ylmy-barlag politehniki uniwersitetiniň (PNIPU) alymlary kömür gazylyp alnanda galýan galyndylary – terrikonikleri sement önümçiliginde peýdalanmagyň usulyny tapdylar. Täze düzüm adaty sementden 21% has berk...

düýn 11:38
1.8k+

Serdar Berdimuhamedow «Sanly çözgüt — 2025» atly bäsleşigi yglan etmek baradaky teklibi goldady

Türkmenistanda “San­ly çöz­güt — 2025” at­ly in­no­wa­sion tas­la­ma­la­ryň bäs­le­şi­gi­ni ge­çir­mek bo­ýun­ça işler al­nyp ba­ryl­ýar. Bu barada Mi­nistr­ler Ka­bi­ne­ti­niň ýa­nyn­da­ky Ulag we kom­mu­ni­ka­si­ýa­lar agent­li­gi­niň Baş di­rek­to­ry M...

13.06.2025 17:31
4.4k+

Türkmenistanda ýaşlarynyň arasynda ylmy işler boýunça bäsleşigiň ýeňijilerini sylaglamak dabarasy geçirildi

12-nji iýunda Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetinde Ylymlar güni mynasybetli ýurdumyzyň ýaşlarynyň arasynda ylmy işler boýunça yglan edilen bäsleşigiň ýeňijilerini sylaglamak dabarasy geçirildi...

12.06.2025 12:07
5.6k+

Serdar Berdimuhamedow ýaşlaryň arasynda ylmy işler boýunça geçirilen bäsleşigiň ýeňijilerini gutlady

Pre­zi­den­t Ser­dar Berdimuhamedow Türk­me­nis­ta­nyň ýaş­la­ry­ny yl­my iş­ler bo­ýun­ça ge­çi­ri­len bäs­le­şik­de ga­za­nan uly üs­tün­lik­le­ri­ bi­len gut­la­dy. Döwlet Baştutanynyň belleýşi ýaly, bi­lim...