Alymlar näme üçin barmaklaryň suwda mürşýändigini anykladylar

  • 21.05.2025 15:07
  • 15k+

Barmaklar uzak wagtlap suwda saklansa, olaryň derisi ýygyrt-ýygyrt bolýar. Uzak wagtlap muny deriniň çişmegi bilen baglanyşdyryp geldiler, ýöne Bingemton uniwersitetiniň (ABŞ) barlagçylary başga netijä geldiler.

Olaryň makalasy Journal of the Mechanical Behavior of Biomedical Materials žurnalynda çap edildi. Alymlar munuň sebäbiniň deriniň astyndaky gan damarlary bilen baglydgyny anykladylar. Suwuň täsiri astynda olar daralýar, netijede deri mürşýär.
Makala çap edilenden soň, bir okuwçy awtorlardan: "Barmaklardaky mürşmeler hemişe birmeňzeş emele gelýärmi?" diýip sorady. Bu sowala jogap bermek üçin barlagçylar goşmaça synag geçirdiler.
Gatnaşyjylar barmaklaryny iki gezek suwa batyrdylar: ilki 30 minut, soňam bir günden soň ýene gaýtaladylar. Emele gelen “nagyşlar” suratlara düşürildi we deňeşdirildi. Mürşmeler birmeňzeş bolup çykdy. Alymlar muny barmaklardaky gan damarlarynyň ýerleşişiniň durnukly bolmagynda galýandygy bilen düşündirdiler.

"Damarlar birneme süýşýär, ýöne olar biri-birine degişlilikde ýeterlik durnukly bolup galýar. Bu mürşmeleriň birmeňzeş emele gelmelidigini aňladýar we biz muny subut etdik" - diýip, gözlegiň awtorlaryndan biri aýtdy.

Mundan başga-da, barlaga barmaklaryň duýşuna jogapkär orta nerwä zeper ýeten bir talyp hem gatnaşdy. Onuň barmaklary suwa batyrylanda mürşmeler emele gelmedi. Bu nerw ulgamynyň işleýşi bilen deriniň reaksiýasynyň arasynda baglanyşygyň bardygyny tassyklady.
Awtorlar öz gelen netijeleri kriminalçylara beden suwa degen ýagdaýynda-da barmak yzlary bilen işlemäge kömek edýär diýip hasaplaýarlar. Şeýle hem, olar netijeleriň lukmançylykda we biometrik tehnologiýalarda ulanylmagyny göz öňünde tutýarlar.


15.12.2025 11:29
2.4k+

Smartfonlar çagalarda depressiýa we semizlik howpuny ýokarlandyrdy

Çaganyň smartfon bilen ir tanyşmagy alymlarda uly howatyrlanma döredýär: amerikaly hünärmenleriň täze barlaglary bu enjamy ele almak ýaşynyň we ýetginjeklerde depressiýa, semizlik we ýeterliksiz ukynyň artmak howpunyň arasynda aladalandyryjy baglanyşygy ýüze çykardy...

04.12.2025 13:32
2.9k+

Alymlar tüwiniň dykyz topragy “burawlamak” mehanizmini ulanýandygyny anyklady

Halkara biologlar topary tüwiniň köküniň hatda örän dykyz toprakdan nädip ösüp bilýändigini öwrendi. Nature žurnalyndaky ylmy makalada bellenilişi ýaly, ösümlik öz öýjükleriniň gurluşyny üýtgedip, köki özboluşly senagat turbasyna öwürýän aýratyn mehanizmi ulanýar eken...

01.12.2025 12:46
5.7k+

Adam beýnisi 5 ýaş tapgyryndan geçýär: jahyllyk 32 ýaşa çenli dowam edýär

Kembrij uniwersitetiniň neýrobiologlarynyň täze gözlegi adam beýnisiniň bäş tapgyrdan geçýändigini görkezdi. Bu tapgyrlarda neýron gurluşynyň düýpgöter üýtgemegine getirýän “özgeriş döwürleri” bolup geçýär. Şol bir wagtyň özünde, jahyllyk döwrüniň, adatça, hasap edilenden uzak dowam edýändigi bellenilýär...

01.12.2025 12:03
5k+

Alymlar Betmeniň golaýda bolmagynyň adamlary “mylakatly” edýändigini anyklady

Milandaky Mukaddes Ýürek katolik uniwersitetiniň alymlary psihologik tejribe geçirip, Betmeniň golaýda wagty adamlaryň has rehimli bolýandygyny anyklady. Bu barada ylmy iş Mental Health Research žurnalynda neşir edildi...